«در نظام حقوقی آمریکا، وکلاء هر یک خدمات حقوقی خود را به صورت منفرد در خدمت موکلین قرار میدهند. نظامهای مبنی بر وکیل تسخیری بر اساس انتخاب وکیل از میان لیستی که در اختیار دادگاهها است عمل میکند. این لیست میتواند شامل تمامی وکلای مشغول در حوزه قضایی بوده، یا تنها شامل وکلایی باشد که به طور داوطلبانه آمادگی خود را اعلام کردهاند. نظام وکیل تسخیری در نیمی از تمامی شهرستانهای واقع در ایالات متحده آمریکا جاری بوده، اما خدمت خود را تنها به یک سوم از کل جمعیت عرضه میکند. این نظام در مناطق کوچک با سکنهای کمتر از پنجاه هزار نفر بسیار مشهود است. معمولاً در این مناطق حجم دعاوی در آن سطح نیست که هزینه نظام وکیل تسخیری را توجیه کند.
منتقدان در آمریکا بر این باورند که رویکرد وکیل تسخیری به ارائه خدمات حقوقی با کیفیت پایینتر به افراد نیازمند منجر خواهد شد. در بیشتر ایالتها تنها آن دسته از وکلایی که یا جوان بوده و یا به دنبال دستمزد بیشتر هستند، به صورت داوطلب به خدمت افراد بیبضاعت را دنبال میکنند. وکیل تسخیری انتخابی میتواند وکیل خوبی در امور حسبی یا وکیل مجرب در امور املاک باشد، اما این مهارتها الزاماً به معنای مهارت وکیل در دعاوی جنایی نخواهد بود. تعدادی از حوزههای قضایی از وکلاء انتظار دارند تا به عنوان بخشی از مسئولیت حرفهای خود و بدون چشم داشت مالی وکالت افراد فقیر را بر عهده بگیرند».
بند دوم – وکالت معاضدتی
وکالت معاضدتی، وکالتی است که از سوی کانون وکلا در امور حقوقی بر طبق قانون و مقررات به وکلا ارجاع میگردد. معاضدت قضایی یکی از وظایف کانون وکلای دادگستری است.
تقاضای معاضدت به دبیرخانه مؤسسه معاضدت قضایی داده میشود. کسانی که دور از مرکز معاضدت قضایی هستند، میتوانند مستقیماً یا توسط کانون محل و یا به وسیله دفتر دادگاه محل اقامت خود تقاضا نماید. در اینصورت، کانون یا دفتر دادگاه محل، موظف است تقاضانامه را به انضمام تصدیق از معتمدین یا کلانتری محل اقامت تقاضا کننده، مبنی بر عدم استطاعت و توانایی او برای پرداخت حقالوکاله و نیز، رونوشت مدارک دعوا را در اسرع وقت به دبیرخانه معاضدت ارسال نماید.
( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
در صورت رد درخواست، تقاضاکننده میتواند ظرف مدت ۱۰ روز به هیأت ویژه کانون وکلا شکایت نماید. وکلا به موجب ماده۳۱ قانون وکالت مصوب ۱۳۱۵ و ماده۴۰ آییننامه قانون وکالت، موظف به قبول وکالت انتخابی(معاضدتی) میباشند، در اسرع وقت باید ارجاعاتی که از طرف معاضدت قضایی در حدود صلاحیت مؤسسه به آنها میشود را انجام دهند. کارآموزان وکالت نیز از این امر مستثنا نبوده و موظفند در دوره کارآموزی، کارهای معاضدت قضایی که از طرف شعبه معاضدت قضایی یا ریاست کانون به آنها ارجاع میشود را انجام دهند.
تشخیص بی بضاعت بودن یا عدم توانایی اشخاص برای تأدیه حقالوکاله به موجب مواد ۶ و ۴ آییننامه اجرایی مواد ۳۲ و ۳۱ قانون اصلاح پارهای از قوانین دادگستری مصوب ۱۳۵۶، با دادگاه مرجع رسیدگی به دعوا و درباره شکایت فرجامی با دادگاهی است که رأی مورد شکایت فرجامی را صادر کرده است.
«در کشور آمریکا، دفاتر وکلاء معاضدتی از سال ۱۹۱۴ که در شهر لوسآنجلس (ایالت کالیفرنیا) برای اولین بار تأسیس شد رشد فراوانی یافته است. تا سال ۱۹۶۵، انجمن ملی وکلای معاضدتی و معاضدت قضایی- سازمان ملی که نمایندگی بهتری را از افراد نیازمند در امور کیفری و حقوقی صورت میدهد، تنها در ۱۱۷ استان پیشبینی شده است. از سال ۱۹۶۵، برنامه ارائه خدمات از سوی وکلاء معاضدتی دارای رشد سریعی بوده است که علت آن احکام دیوان عالی و نیز نگرانی مضاعف در مورد پیامهای نبود خدمات حقوقی مناسب برای افراد فقیر بود. امروز، خدمات نظام وکیل معاضدتی در آمریکا تقریباً هفتاد درصد از فقرا را شامل میشود».
گفتار دوم- وکالت اتفاقی
گونهای دیگر از وکالت، وکالت اتفاقی میباشد که در قوانین و مقررات ایران بدان اشاره شده است.
بر اساس آییننامه صدور جواز وکالت اتفاقی، اشخاصی که دارای تحصیلات حقوقی میباشند، ضمن اعلام معرفی کامل خود و میزان تحصیلات و تجربیات و سایر جهات و دلایل احتمالی مؤثر در قضیه، مشخصات کامل و نشانی موکل یا موکلین مورد نظر و درجه قرابت آنان و نیز مشخصات موضوعی که متقاضی قرار است طرح نماید و یا عهدهدار دفاع از آن شود، با اعلام به کانون وکلای دادگستری و همچنین ارائه سایر مدارک مورد اشاره در آییننامه مربوطه، میتواند تقاضای صدور پروانه وکالت اتفاقی از کانون وکلا را بنمایند.
باید توجه داشت برای هر مورد وکالت اتفاقی، میبایست درخواست جداگانهای با ضمائم کامل تهیه و تسلیم شود. این قاعده در مورد پروندههایی که از دو یا چند دعوای مرتبط تشکیل شده باشند نیز رعایت خواهد شد. در حقوق ایران، با وجود پیشبینی این نوع از وکالت در قانون، با بررسیهای صورت گرفته در برخی از پروندههای دادگستری هیچ موردی یافت نشد. در حقوق آمریکا نیز با تحقیق در کتب و مقالات در دسترس، گویا اساساً این نوع از وکالت پیشبینی نشده و عملاً کاربرد نداشته باشد. به نظر میرسد، قانونگذار ایران با تأسیس آن در واقع به نوعی درصدد استفاده از تواناییهای افراد دارای تحصیلات و تجربیات حقوقی در خدمت بستگان و اقربای نزدیک وی بوده است.
مبحث سوم – ساختار وکالت در نظام حقوقی آمریکا
کانون وکلای دادگستری آمریکا در اواخر تابستان ۱۸۷۸ در شهر «ساراتوگا اسپرنیگز» در ایالت نیویورک، تشکیل شد. هدف این کانون از گذشته تاکنون ارتقاء وضعیت اقتصادی و اجتماعی وکلاء به ویژه اعضاء بوده است. این کانون، تنها سازمان ملی در کشور آمریکا است که تعداد اعضای آن چشمگیر و در برگیرنده تمام حوزههای مربوطه است. کانون وکلای دادگستری آمریکا دارای چند کانون نظیر آن نیز میباشد. این کانونها با عنوان کانون وکلای دادگستری محلی و ایالتی که البته هیچ یک از آنها به لحاظ بزرگی و قدرت همپایه کانون مرکزی نیستند. بیشتر کانونهای ایالتی و محلی همپا با کانون اصلی وکلای دادگستری هستند، اما برخی هم هیچ ارتباطی با آن ندارند. برخی کانونها، فعالیت خود را وقف وکلای خبره یا متخصص در مسئله، هدف یا گروه قومی خاصی کردهاند.
«نظام قضایی ایالات متحده آمریکا «Law Common» است و البته ایالتهای مختلف مقررات خاص خود را دارند. به عنوان مثال در ایالت نیویورک، اگر شخص از یک کشور«Common Law» مدرک رشته حقوق را نداشته باشد، باید تعدادی از واحدهای درسی را که واحدهای اصلی و پایه درباره حقوق آمریکا است را بگذراند تا با
«CASE LAW» (حقوق مبتنی بر سوابق لازمالاتباع قضایی) آشنا شود. برای همین باید در دورهای که دارای هشت واحد است و در دانشگاهها ارائه و به صدور مدرک منتهی میشود، شرکت جوید.
پیش نیاز وکیل شدن در برخی ایالتها از جمله ایالت نیویورک آن است که متقاضی باید یک لیسانس(مدرک کارشناسی) در هر رشتهای داشته باشد. سپس باید مدرک «JD» که معادل لیسانس حقوق در ایران است، دریافت کند که بعضاً به اشتباه تصور میکنند مدرک دکتراست. این دوره سه ساله تقریباً مشابه آن چیزی است که در ایران به عنوان کارشناسی رشته حقوق گفته میشود. برای ورود به این دوره باید در آزمونی به نام «LSAT» شرکت کرد که مانند آزمون هوش و اطلاعات عمومی است. برای آمادگی به منظور شرکت در این آزمون نیز کلاسهای ویژهای برگزار میشود.
تأکید میشود که «JD» پیشنیاز شرکت در آزمون کانون وکلای نیویورک است. اما کسانی که در کشوری با نظام حقوقی «Common law» مانند انگلستان درس خوانده باشند نیاز به گذراندن این دوره ندارند پس از شرکت در آزمون «JD»، با توجه به نمرهای که به دست آورده شده، درخواست پذیرش به یکی از دانشگاهها فرستاده میشود که بر اساس نمره، شخص وارد دانشگاههایی با درجات علمی متفاوت خواهد شد. پس مدرکی به نام کارشناسی حقوق در آمریکا وجود ندارد؛ این دوره بالاتر از لیسانس. است به جز «JD» دو مدرک دیگر هم متقاضیان میتوانند دریافت کنند که یکی «LLM» است و همان کارشناسیارشد است. پس از این دوره هم دورهای هست به نام «JSD» و معادل دکترا است و کسانی که میخواهند کار تدریس و پژوهشی و فعالیت آکادمیک داشته باشند، وارد این دورهها میشوند. در بسیاری از ایالتها، مدرک پایه برای شرکت در آزمون وکلا داشتن «JD» است. در برخی ایالتها مانند کالیفرنیا، که اتباع ایرانی بیشتر مایل هستند به آنجا بروند، اگر متقاضی از یک کشور پروانه وکالت داشته باشید مدرک را ارزیابی میکنند و او میتواند در آزمون کانون وکلا شرکت کند که البته بسیار دشوار است».
گفتار اول – شرایط اخذ پروانه و اشتغال به حرفه وکالت در آمریکا
حق داشتن وکیل برای دفاع در اصل هفتم اصلاحیه ششم(۱۷۹۱) قانون اساسی ایالات متحده برای عموم در نظر گرفته شده است. اساس حقوق آمریکا به وسیله کامنلا انگلیسی و با توسعه و تکامل خاصی که در آمریکا داشته، تشکیل شده است.
وکلای دادگستری در آمریکا که اغلب آنها را حقوقدان مینامند، وظایفی بسیار گستردهتر از وظایف یک وکیل دادگستری در ایران بر عهده دارند. عنوان آنها «Attorney at Law» است، ولی معمولاً «حقوقدان» نامیده میشوند، چه آنان در عین حال که وابسته دادگستری هستند، مشاور حقوقی افراد نیز هستند؛ حتی در مواردی که مسأله اقامه دعوا مطرح نیست.
«آمریکاییها برای وکلا، صلاحیت کلی در مسائل حقوقی قائلند. آنان نه تنها وظایف وکلای دادگستری، Avoues و سردفتران را انجام میدهند، بلکه هیچ قاعدهای، آزادی آنان را در دفاع از منافع موکل خود یا اقدام به نام وی را محدود نمیکند. توسل به آنان از نظر حقوقی الزامی نیست، لیکن هیچکس آنقدر ماجراجو نیست که خود را در پیچ وخمهای حقوق، بدون راهنمایی آنان گرفتار سازد. شرایط پذیرش در کانون وکلا در ایالات مختلف یکسان نیست. معمولاً هیچکس بدون پروانه نمیتواند به این مقام نائل آید و شرایط پروانه، بر حسب ایالتها و دادگاهها، مختلف است.
برای به دست آوردن این پروانه، داوطلب باید تبعه آمریکا بوده و در یک ایالت، اغلب در بخشی که میخواهد در آنجا وکالت کند، اقامت داشته و دارای صلاحیت اخلاقی باشد. تشخیص این صلاحیت، معمولاً در مرحله بدوی با یک کمیته منتخب کانون وکلا و در مرحله پژوهشی، با دادگاهی است که داوطلب میخواهد در آن وکالت نماید. نیز داوطلب باید دو سال در یک کالج تحصیل کرده و یک گواهی شایستگی احراز شغل وکالت دریافت داشته یا، چنان که در بعضی از ایالات مقرر است، چندین سال، خواه در یک دانشکده، خواه نزد یک وکیل دعاوی، مطالعه حقوقی داشته باشد».
«هرگاه گواهی شایستگی احراز شغل وکالت لازم باشد، پس از آزمایشی به نام «آزمون وکالت» این گواهی صادر میشود. این آزمون در یک کمیسیون، مرکب از وکلای دادگستری که برای چندین سال، به وسیله دادگاه عالی یا کانون وکلا یا با همکاری هر دو سازمان، یا حتی به وسیله فرماندار تعیین میشود، انجام میگیرد. پذیرش در امتحان، تابع شرایطی است که قانون یا کانون وکلا یا در اکثر موارد، دادگاه عالی ایالتی تعیین کرده است. برخی از ایالات، نه همه آنها و حتی اکثریت، میخواهند که داوطلب دانشنامه «L. L. B» که معادل لیسانس حقوق در فرانسه است، را داشته باشد. به هر حال، دانشنامه مزبور که در عمل سه چهارم داوطلبان دارا هستند، داوطلب را از آزمون وکالت بینیاز نمیکند.
اصولاً وکیلی که در یک ایالت پروانه گرفته است، تنها میتواند در آن ایالت وکالت کند. با این وجود، شماری از ایالات آمریکا، وکلایی را که در ایالت دیگر، چندین سال به شغل وکالت اشتغال داشته باشد، بدون آزمون جدید میپذیرند که علت آن را میتوان قوانین داخلی ایالات مختلف دانست. ممکن است به یک وکیل اجازه داده شود در ایالتهای مختلف وکالت کند، لیکن وی نمیتواند، حتی به طور استثنایی در یک ایالت، بدون پروانه لازم وکالت دعاوی را بپذیرد. همچنین وکیل نمیتواند در دادگاههای فدرال وکالت کند، مگر اینکه صریحاً در هریک از آنها پذیرفته شده باشد».
«کانون وکلای دادگستری دارای ارکانی برای رسیدگی به صلاحیت اخلاقی اعضای خود هستند. این کانونها میتوانند در صورت لزوم، مجازاتهایی که حداکثر آنها لغو پروانه وکالت است تعیین کنند. هیچ قاعدهای، (البته به جز پاک دامنی و درستکاری) قلمرو فعالیت وکیل آمریکایی را محدود نمیکند. وی تنها یک وکیل دعاوی ساده نیست، بلکه یک مشاور حقوقی نیز هست. هیچ قاعدهای وکلا را از تشکیل شرکت و فعالیت گروهی منع نمیکند. با این وجود، در عمل، ظاهراً هفتاد درصد وکلای دادگستری به تنهایی کار میکنند».
«تعداد وکلای آمریکایی در مقایسه با وکلای انگلیسی و فرانسوی بسیار زیاد است. کانون وکلای آمریکا در ۲۱ آگوست ۱۸۷۸ در نیویورک و با شرکت یکصد وکیل، تأسیس شد. این کانون در سال ۲۰۰۴ با ۰۰۰/۴۰۰ نفر عضو وکیل، بزرگترین انجمن داوطلبانه تخصصی در جهان را تشکیل میدهد».
«در آمریکا کمیتهای به نام کمیته مشترک «استانداردهای وکلا» وجود دارد. وظیفه این کمیته، مطالعه و بازنگری کلیه قوانین مربوط به نحوه نظارت بر حیطه کاری وکلاست. این قوانین بر موارد ذیل مشتملند:
۱٫ قوانین مربوط به عضویت در کانون وکلا
-
- آییننامه و مقررات وکالت
-
- نظامنامه حرفهای وکالت
-
- مقررات مربوط به پذیرش، آموزش و صدور پروانه کارآموزی وکالت
-
- کلیه مواردی که در خصوص نظارت بر وکلا بوده و در حیطه کاری دادگاه عالی و هیأت امنای کانون وکلا محسوب میشود».
«هر ایالت دارای کانون وکلای مستقل است. بعضی از ایالات دارای کانون انحصاری (Integrated Bar) میباشد. بدین معنی که فقط اشخاصی میتوانند در آن ایالت وکالت کنند که عضو کانون وکلای دادگستری آن ایالت باشند. به طور مثال، کانون وکلای دادگستری ایالت کالیفرنیا انحصاری است و کسی میتواند در این ایالت وکالت کند که عضو کانون وکلای این ایالت باشد.
اعضای کانون باید حق عضویت بپردازند، ولی حق عضویت اعضا تنها میتواند صرف تنظیم امور مربوط به حرفه وکالت و بهبود ارائه خدمات حقوقی به مردم گردد. این وجوه نمیتوانند صرف اهداف سیاسی یا ایدئولوژیک یا امور مذهبی گردند».
گفتار دوم – شرایط اشتغال به حرفه وکالت در ایالت کالیفرنیای آمریکا
گاهی انتقاد میشود که سختگیریهای بیمورد در آزمونهای ورودی کانون وکلای دادگستری در ایران و همچنین سایر تشریفات لازم برای عضویت در کانون موجب گردیده است که فارغالتحصیلان حقوق، به سادگی نتوانند به عضویت کانون درآمده و به شغل وکالت بپردازند. حتی عدهای مدعی شدهاند که همین سختگیریها علت اصلی تصویب ماده ۱۸۷ برنامه سوم توسعه و به وجود آمدن تشکیلات موازی با کانون وکلای دادگستری شده است.
برای ارزیابی این انتقاد و تعیین صحت و سقم آن بد نیست که مقررات و تشریفات سایر کشورها برای عضویت در کانون و اشتغال به شغل وکالت مورد مطالعه و مقایسه قرار گیرند.
اگر نگوییم سختترین، به جرأت میتوان گفت، یکی از مشکلترین آزمونها در کشور آمریکا، آزمونهای ورودی کانون وکلای دادگستری است. در این کشور که عادت به ردهبندی امور دارند، آزمونهای ورودی کانون و همچنین آزمایشات برد تخصصی پزشکان، جزء سختترین آزمایشات ردهبندی شدهاند؛ به گونهای که در تمام طول برگزاری آزمونهای کانون، هنوز هیچ داوطلبی موفق به پاسخگویی به کلیه پرسشهای امتحانی نشده است.
بند اول – شرایط عمومی پذیرش به شغل وکالت
برای اینکه متقاضی، از طرف کمیته برگزارکننده آزمونها برای اشتغال به حرفه وکالت، به دیوان عالی ایالت کالیفرنیا معرفی گردد، باید حائز شرایط عمومی زیر باشد:
-
- «سن او حداقل هیجده سال تمام باشد.
-
- صلاحیت اخلاقی وی بر طبق مقررات ماده ۱۰ مورد تأیید قرار گیرد.
-
- پیش از آغاز تحصیلات حقوقی، تحصیلات عمومی را طبق ماده ۷ این مقررات گذرانده باشد.
-
- به عنوان متقاضی عمومی و یا متقاضی وکالت ثبت نام کند.
- تحصیلات حقوقی را طبق ماده ۷ این مقررات به پایان رسانیده باشد.