جمله پیامهای مربوط به حواله شخصی، ارسال منابع بین بانکی و حساب به حساب، پیامهای مربوط به وام، اعتبارات اسنادی، وصولیها و پیامهای غیر مالی استفاده می کند. در مواردی که بانکهای عضو سوئیفت به تعهدات خود نسبت به بستانکار نمودن حساب اعضاء دیگر عمل ننماید، این مؤسسات بین المللی می‌باشند که مرجع قضایی حل اینگونه اختلافات هستند و سوئیفت در این رابطه هیچگونه تعهدی بر عهده ندارد، چرا که مؤسسه مزبور تنها وظیفه نقل و انتقال پیامها را برعهده دارد. به همین دلیل بعضی از بانکها صرفاً با دریافت یک پیام سوئیفتی اقدام به بستانکار کردن حساب مشتری مورد نظر نمی‌کنند، بلکه حتماً بایستی حساب آنها از طرف بانک ارسال کننده پیام در خارج از کشور بستانکار شود. (همان منبع)
۲-۲-۳- مبادله الکترونیکی داده‌ها(EDI)
از مبادله الکترونیکی داده‌ها می‌توان برای مخابره الکترونیکی مدارک و اسناد مانند سفارشات خرید، فاکتور، اعلامیه حمل، تاییدیه وصول کالا و سایر مکاتبات استاندارد و بازرگانی بین طرفین تجاری استفاده نمود.
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
موضوع مبادله الکترونیکی داده‌ها از دهه ۱۹۶۰ مطرح شد و به بیان چگونگی مبادله اطلاعات بین شرکتها و ادارات پرداخت.
در ارتباطات تجاری سنتی بر پایه کاغذ، واردنمودن مکرر یک رشته اطلاعات یکسان و واحد می‌تواند موجب بروزمشکلاتی گردد، ولی با استفاده ازمبادله الکترونیکی داده‌ها این مشکلات بطور قابل ملاحظه‌ای کاهش می یابد، این مشکلات بطورکلی عبارتنداز:
_صرف زمان بیشتر
_دقت کمتر
_هزینه بالای نیروی کار
در فن آوری مبادله الکترونیکی داده‌ها برای اسنادتجاری عادی مانند استعلام قیمت، سفارش خرید، اصلاحیه سفارش خرید، بارنامه، اعلامیه وصول، فاکتور و مدارک نظیرآنها قالبهای استاندارد پیام الکترونیکی تهیه شده است. این مجموعه های الکترونیکی، رایانه واقع دریک سازمان را قادر می‌سازد که بدون تهیه و تولید مدارک کاغذی با رایانه واقع در یک سازمان دیگر ارتباط برقرارنماید. به این ترتیب، تلاشی که بوسیله انسان برای خواندن، طبقه بندی وحمل فیزیکی این گونه اسنادصرف می‌گردد، حذف می‌شود(مطالعات وپژوهشهای بازرگانی، ۱۳۷۸ ).
EdI در سیستم بانکی
عبارتست از انتقال الکترونیکی اطلاعات که در حال حاضر بصورت گسترده در تجارت الکترونیکی تحت قوانینEDI (که استانداردهای ارائه شده توسط سازمان ملل متحد است) عمل می کند. در حال حاضر مشتریان بانکها نیاز گسترده ای به سیستمهای انتقال اطلاعات مالی الکترونیکی[۳۴] دارند، چرا که :
اولاً : آنها می‌توانند حسابهای دریافتی خود را بهتر مدیریت نمایند و اعلامیه‌های بستانکاری را با دریافتهای خود مقایسه نمایند. همچنین می‌توانند مشکلات مربوط به اصلاح و مطابقتهای مربوط به حسابهای خود را کاهش داده و می توانند منابعی را که به دست می‌آورند، سریعاً سرمایه گذاری نمایند.
ثانیاً : آنها اشتباهات مربوط به ورود مجدد اطلاعات را کاهش می دهند (در صورت استفاده از EDI نیازی به ورود مجدد اطلاعات وجود ندارد) و در نهایت آنها می‌توانند اطلاعات دریافتی خود را از نظر کیفی گسترش دهند.
یکپارچه سازی EDI
EDI در واقع انتقال معیارهای الکترونیک اسناد تجاری بین طرف‌های مختلف تجاری است که با کمترین دخالت و حتی بدون دخالت انسان صورت می‌پذیرد اما یکی از جدیدترین مباحث مطرح شده در این حوزه یکپارچه سازی EDI است که در شکل زیر مدلی مبتنی بر مولفه‌ها، مزایا و موانع انجام این کار ارائه می شود.
شکل ۲-۱- نمودار یکپارچه سازی EDI
هدف این مدل گذر از تجمیع داده‌ها به شیوه‌های سنتی به سوی استفاده از ابزارها و رویکردهای نوین الکترونیک می‌باشد که از منظر مؤلفه، مزایا و موانع به این مسأله پرداخته است. (فادل، ۲۰۱۰)
۲-۳- بانکداری الکترونیک
توسعه سریع فنآوری اطلاعات و ارتباطات، روی بانکداری نیز تأثیر گذاشته و باعث تغییرات ساختاری در این بخش شده است. صنعت بانکداری نیز متأثر از تغییرات فنآوری تحول معنی‌داری را تجربه می‌کند. در واقع بانکداری در حال حاضر به صنعت خدمات پردازش اطلاعات[۳۵] تبدیل گردیده است، به نحوی که اکنون به کانون اصلی دولت‌ها، رسانه‌ها، مصرف کنندگان و تجارت تبدیل گشته است. (همان منبع)
سرعت توسعه صنعت انفورماتیک باعث ایجاد تغییرات عمده‌ای در شکل پول و سیستمهای خدمات بانکداری در عرصه بانکداری گردیده و مفاهیم جدید را تحت عنوان پول الکترونیک[۳۶]، ماشینهای تحویلدار خودکار[۳۷]، همچنین پدیده‌های جدیدی تحت عناوین بانکداری خانگی[۳۸]، تلفن بانک[۳۹]، بانکداری از راه دور[۴۰] ، بانکداری اینترنتی[۴۱] و بانکداری مجازی[۴۲] بوجود آورده است. (همان منبع)
۲-۳-۱- تعریف بانکداری الکترونیک
بانکداری الکترونیک دارای سطوح مختلفی می‌باشد و به تناسب هر کدام، می‌توان تعریف خاصی را ارائه نمود.
آنچه که در تمامی سطوح می‌توان مشاهده نمود استفاده از سیستمهای نرم‌افزار و سخت‌افزار رایانه‌ای می‌باشد.
هر چقدر به سمت سطوح بالاتر، یعنی بانکداری الکترونیک جامع[۴۳]، حرکت نماییم، عملیات دستی کمتر، سیستمهای رایانه‌ای متمرکزتر، شبکه قابل دسترسی گسترده‌تر، محدودیت زمانی و مکانی کمتر و در نهایت امنیت اطلاعات بانکی بیشتر خواهد بود. بنابراین بطور کلی گسترش برنامه‌های رایانه‌ای تحت شبکه نه تنها موجب کاهش هزینه‌های هر تراکنش گردیده است بلکه موجب افزایش سرعت خدمات بطور قابل ملاحظه‌ای شده است.
“بانکداری الکترونیکی، اساساً به فراهم آوردن امکان دسترسی مشتریان به خدمات بانکی با بهره گرفتن از واسطه های ایمن و بدون حضور فیزیکی اطلاق می‌شود”(کهزادی، ۱۳۸۲(.
بنابر تعریف دیگری، بانکداری الکترونیک به ایجاد محصولات و خدمات با بهاء کم از طریق کانالهای الکترونیکی اطلاق می‌شود. این محصولات و خدمات می‌تواند شامل صورتحساب، وام، مدیریت سپرده‌ها، پرداخت های الکترونیکی و ایجاد محصولات و خدمات پرداختهای الکترونیکی ، همانند پول الکترونیکی[۴۴] باشند (کمیته بال، ۱۹۸۸).
اگر بخواهیم تعریف کلی از بانکداری الکترونیک داشته باشیم می‌توان چنین بیان کرد که بانکداری الکترونیک عبارت است از :
” ارائه خدمات بانکی از طریق یک شبکه رایانه‌ای عمومی قابل دسترسی (اینترنت یا اینترانت)که از امنیت بالایی برخوردار است.”
از طرف دیگر می‌توان گفت که یک بانک الکترونیکی، موسسه ای است که فاقد هر گونه شعبه فیزیکی می‌باشد و در واقع بانکی است که نیاز به امور کاغذی ندارد، محدود به مناطق جغرافیایی خاص نیست و بیست و چهار ساعته به مشتریان سرویس می‌دهد، در حقیقت نوع خاصی از بانک است که جهت ارائه سرویس به مشتریان از یک محیط الکترونیکی (مانند اینترنت) استفاده می‌کند. در این نوع بانک، تمامی‌عملیات بانکی اعم از دریافت یا واریز کردن پول، تائید امضاء، ملاحظه موجودی و دیگر عملیات بانکی بصورت الکترونیکی انجام می‌شود. مهمترین نوع بانکداری الکترونیکی بانکداری اینترنتی[۴۵] است، که گاه این دو با هم مترادف فرض می‌شوند.
بر خلاف بانکهای قرون وسطی که تنها وظیفه نگهداری اجناس و کالاهای با ارزش در جعبه های محکم و بزرگ را بر عهده داشتند، بانک های امروزی تبدیل به فروشگاه های عرضه کننده انواع متنوعی از خدمات گردیده اند. درواقع بانکداری در حال حاضر به صنعت خدمات پردازش اطلاعات[۴۶] تبدیل گردیده است و کیفیت خدمات الکترونیک بر وفاداری مشتری تاثیر مستقیم داشته همچنین از طریق جلب رضایت آنها تاثیر غیر مستقیم نیز بر وفاداری مشتریان دارد. (کوان، ۲۰۱۰).
۲-۳-۲- بانکداری اینترنتی
فناوری اینترنت به سرعت در حال تغییر و اصلاح روش تعامل افراد با یکدیگر می‌باشد. تحلیلگران پیش‌بینی می‌کنند که در آینده نزدیک، دیگر افراد بصورت فیزیکی در شعب مربوط به موسسات مالی حضور نیابند، لذا بانکداری اینترنتی به استفاده از اینترنت به عنوان یک کانال ارتباطی راه دور برای ارائه خدمات بانکداری اطلاق می‌شود. این خدمات شامل یکسری خدمات قدیمی‌از قبیل افتتاح حساب و یا انتقال پول و یکسری خدمات جدید همانند ارائه صورتحسابهای الکترونیکی می‌باشد. (همان منبع)
بانکداری اینترنتی به دو روش پیشنهاد می‌شود: یکی اینکه بانک می‌تواند یک وب سایت ایجاد کند و بانکداری اینترنتی را به عنوان یک ابزار اضافی نسبت به کانالهای تحویل سنتی درنظر بگیرد و دیگری، ایجاد یک بانک صرفاً اینترنتی و فاقد شعبه می‌باشد.
اولین و مهمترین فاکتورها در استفاده از بانکداری اینترنتی شامل دسترسی بهتر به خدمات، قیمت‌های بهتر و کاهش هزینه‌ها می‌باشد. دلایلی که سبب موفقیت بانکداری الکترونیک بطور عام و بانکداری اینترنتی بطور خاص می‌شود پیچیده است و واضح است که فعالیت بانکها به تنهایی برای رسیدن به موفقیت کافی نیست، بلکه پشتیبانی زیر ساخت های عمومی، محیط اقتصادی و حکومتی نیز ضروری به نظر می‌رسند. (همان منبع)
۲-۳-۳- تاریخچه بانکداری الکترونیک
یقیناً می‌توان گفت که یکی از وظایف اصلی بانکهای سنتی که موجب تداوم آن تا عصر حاضر شده است، نگهداری پول می‌باشد. بانکهای قبلی که بعنوان موسسات سپرده‌گذار معرفی می‌شدند محل مطمئنی برای نگهداری پول، طلا و دیگر اجناس با ارزش مشتریان به شمار می‌رفتند. با ظهور چک در سال ۱۸۶۵ میلادی این نقش گسترش یافته و شامل وظایف مربوط به اتاق پایاپای گردید. از سال ۱۹۱۳ به بعد عملیات اتاق پایاپای در برخی از کشورهای پیشرفته مانند امریکا (با تأسیس فدرال رزرو) به صورت متمرکز درآمد. این امر به دلیل کاهش ریسک و همچنین حذف عمل کسر هزینه از مبلغ چک‌ها باعث ایجاد ثبات بیشتر در سیستم بانکی گردید. در اوایل دهه ۱۹۶۰ نوع دیگری از خدمات به نام کارتهای اعتباری به صورت گسترده‌ای مورد قبول عموم مردم واقع شد. گرچه پردازش چک‌ها و کارتهای اعتباری به مرور اتوماتیک گردیدند ولی با این حال تا آن زمان حجم زیادی از اسناد کاغذی تولید می‌گردید، از این رو از تکنولوژی پیچیده مخابراتی به عنوان راه حلی جهت حل این مشکل استفاده گردید که در نتیجه با تأسیس اتاقهای پایاپای اتوماتیک[۴۷] که از سیستم انتقال الکترونیکی منابع استفاده می‌نمودند، ساختار سیستم بانکی یک بار دیگر دچار تحولی عمده گردید و به تبع آن استفاده از روش های پرداخت و ماشینهای تحویلداری خودکار در دهه ۹۰ به سرعت رشد نمود (هومفری، ۲۰۰۳).
تکنولوژی تصویر[۴۸]به حدی پیچیده و پیشرفته گردید که بانکها می‌توانستند بدون نیاز به اسناد کاغذی، اطلاعات مربوط به دسته پرداختها را بین خود مبادله نمایند. در واقع با این کار مبادله الکترونیکی داده‌ها[۴۹](EDI) به جای پردازش اسناد کاغذی مورد استفاده قرار گرفت (نادلر،۱۹۸۸).
با توجه به مطالب گفته شده وظایف بانکها به طور کلی در سه بخش اصلی قابل تقسیم‌بندی می‌باشد که عبارتند از:
۱-نگهداری از سپرده‌های مشتریان
۲-انتقال منابع از یک حساب به حساب دیگر
۳- ارائه وام به مشتریان قابل اعتماد بانک که نیاز به وام دارند. آنچه که در سه وظیفه فوق مشترک است، مفهومی به نام پول می‌باشد.(همان منبع)
تحولاتی که صنعت بانکداری در دو دهه گذشته با آنها روبرو بوده است باعث ایجاد تغییرات عمده‌ای در شکل پول و سیستمهای انتقال منابع گردید و مفاهیمی تحت عنوان پول الکترونیکی و انتقال الکترونیکی منابع را ارائه کرد. این دو مفهوم در واقع ایجاد کننده نوع جدیدی از بانکداری تحت عنوان بانکداری الکترونیک می‌باشند.
شروع این پدیده را می‌توان به کارگیری پیامهای سوئیفت دانست. سوئیفت ابزاری اختصاصی در دست موسسات معتبر مالی محسوب می‌شود که از دسترسی عموم خارج است.
با ورود اینترنت به زندگی خصوصی افراد، موسسات کارت اعتباری، بازاریابی وسیعی را در ارائه خدمات پرداخت از طریق شماره کارت اعتباری در میان مشتریان خود انجام داده و برای مدتی کارت اعتباری وسیله پرداخت بی رقیبی در بازار الکترونیکی محسوب می‌شد. موسسات مالی و از جمله بانکهای معتبر دنیا تا مدتها بازار الکترونیکی و بکارگیری فنآوری مربوط به آن را با شک و احتیاط نگریستند و حتی در مقاطع بحران مالی آن را یک کالای لوکس در کنار فعالیتهای تبلیغی تلقی کردند که به آسانی می‌توان از آن چشم پوشید (کلینزمان ۲۰۰۱).
دیگر فنآوری نوین را نمی‌توان لوکس و کم استفاده دانست . بانکهای بزرگ دنیا، هم اکنون به دنبال وارد شدن هر چه سریعتر و جدیتر در بازار تراکنشهای الکترونیکی و ارائه خدمات بانکداری الکترونیکی به مشتریان خود هستند.
۲-۳-۴- سیستمهای پرداخت در بانکداری الکترونیک
هدف از ایجاد سیستمهای پرداخت الکترونیکی ارسال پرداختهای الکترونیکی بر روی یک شبکه عمومی برای بدست آوردن خدمات یا کالاهای الکترونیکی یا گرفتن تعهد برای تحویل کالایی فیزیکی می‌باشد. تمرکز اصلی تجارت الکترونیک و همچنین بانکداری الکترونیک بر روی اینترنت، می باشد. بطور کلی سیستمهای پرداخت الکترونیکی که امروزه بر روی اینترنت متداول هستند بصورت زیر می‌باشد.
الف) سیستمهای مبتنی بر پول الکترونیک
