همان طور که مشخص است شدت ریسک هر پروژه عددی بین صفر تا یک می باشد که بر این اساس می توان در مدل نهایی برنامه ریزی خطی یکی از توابع هدف را کمینه سازی تعداد پروژه های پر ریسک انتخابی قرار داد.
2-2-3-4 رتبه بندی پروژه ها بر اساس شاخص های کمی و کیفی
در این مرحله که یک زیر مرحله از مرحله دوم محسوب می گردد به رتبه بندی پروژه ها بر اساس معیارهای منفعت یعنی معیارهای کمی و کیفی پروژه ها می پردازیم. برای منظور روش TOPSISبا استفاده از مطالعه ادبیات موضوع و نظر خبرگان مناسب تشخیص داده شد. در این روش نیاز است تا در جدول تصمیم گیری وزن معیارهای مورد نظر در تصمیم گیری توسط DM[84] مشخص شده باشد برای این منظور با بهره گرفتن از روش مقایسات زوجی و ساختار سلسله مراتبی رسم شده در فصل سوم به محاسبه وزن هر یک از معیار ها و زیر معیار های اصلی و فرعی می پردازیم.
( اینجا فقط تکه ای از متن پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
1-2-2-3-4 مشخص کردن وزن معیارهای کمی و کیفی
در این مرحله با بهره گرفتن از ساختار سلسله مراتبی ترسیم شده که در فصل سوم بیان گردید به مقایسه زوجی بین معیارهای اصلی و فرعی می پردازیم. همان طور که مشخص است نخستین مقایسه بین معیارهای کمی و کیفی صورت می گیرد. لازم به ذکر است که معیارهای مالی در روش های تجزیه و تحلیل کمی و معیارهای استراتژیک در روش های تجزیه و تحلیل کیفی، به عنوان دو رویکرد مستقل و پر کاربرد در روش های ارزیابی پروژه ها مورد استفاده فراوان قرار می گیرند. به همین جهت در این ساختار معیارهای کمی و کیفی تحت عنوان رویکرد نام برده شده اند.
شکل1-4 ساختار سلسله مراتبی معیارهای کمی و کیفی انتخاب پروژه
در اولین مقایسه زوجی بین معیارهای کمی (رویکردهای مالی) و معیارهای کیفی (رویکردهای استراتژیک) توجه به نکات زیر حائز اهمیت می باشد.
هر کدام از این معیارها می‌تواند به صورت ترکیبی و با مد نظر قرار دادن سرمایه‌گذاری‌های مختلف، مورد استفاده قرار گیرد. بنابراین نیاز است تا معیارهای مورد استفاده در هر یک از سرمایه‌گذاری‌های مختلف ، مشخص شود. برای این منظور با مطالعه ادبیات موضوع و استفاده از نظر خبرگان و مدیران ارشد، این نتیجه حاصل شد که در پروژه‌های نوآورانه همانند پروژه‌های تحقیق و توسعه، به دليل عدم امكان برآورد دقيق داده‌ها، استفاده از معیارهای کیفی مناسب‌تر است (کوپر و همکاران، 2002؛ 2006). برای پروژه‌های توسعه‌ای و ایجادی و نیز پروژه‌های احیاء کسب و کار، اهمیت استفاده از شاخص‌های کمی به مراتب بیشتر از شاخص‌های کیفی است زیرا دسترسي به داده ها در اين پروژه‌ها ساده‌تر صورت مي پذيرد.
بنابراین در پروژههایی همچون توسعه‌ای و ایجادی و یا پروژه های احیاء کسب وکار، درجه اهمیت استفاده از رویکردهای مالی بیشتر بوده و در پروژههایی همچون تحقیق و توسعه و یا پروژه های اجباری، درجه اهمیت استفاده از رویکردهای استراتژیک بیشتر می‌باشد. این موضوع در نتایج حاصل از مقایسات زوجی قابل مشاهده می باشد. مجددا یادآوری می‌گردد رویکردهای ترکیبی نتایج بهتری در عمل از خود نشان مي‌دهند. به اين ترتيب بهتر است معيارهاي ارزيابي پروژه‌ها به دو دسته كلي كمي و كيفي تقسيم شوند (دوترا و همكاران، 2014). با توجه به این موضوع و با توجه به ساختار سلسله مراتبی ترسیم شده، پرسشنامه‌ای طراحی گردید. سپس از 8 خبره در حوزه ی سرمايهگذاري و مدیریت سبد پروژه درخواست شد که به صورت مجزا اهمیت نسبی شاخص هاي کمی را در مقایسه با شاخص های کیفی، با یک مقیاس 9 درجه‌ای بیان کرده و در اختیار محقق قرار دهند. بدین ترتیب نقطه نظرات کارشناسان به صورت پرسشنامه جمع آوری گردید که در جدول زیر خلاصه شده است.
جدول 16-4 ماتریس مقایسات زوجی بین شاخص های کمی و کیفی
ماتریس مقایسات زوجی
معیارهای کمی
(رویکردهای مالی)
معیارهای کیفی
(رویکردهای استراتژیک)
وزن
معیارهای کمی
(رویکردهای مالی)
(1,1,1,1,1,1,1,1)
(2,6,1,,1,5,4,2)
66%
معیارهای کیفی
(رویکردهای استراتژیک)
(1,1,1,1,1,1,1,1)
34%
بدین ترتیب وزن بین دو معیار اصلی در سطح اول ساختار سلسله مراتبی ترسیم شده با بهره گرفتن از روش مقایسات زوجی توسط 8 خبره محاسبه گردید. مقایسات بعدی بین معیارها و زیر معیارهای رویکرد کیفی و معیارهای رویکرد کمی صورت گرفت که خلاصه نتایج در جدول17-4 و 18-4 ارائه شده است.
جدول 17-4 ماتریس مقایسات زوجی بین شاخص های کیفی
نرخ ناسازگاری
وزن
ریسک و بازده
تکنولوژی
جذابیت بازار
مزیت نسبی محصول
