-
- آیا بیطرفی در خصوص جبههها و احزاب در پخش خبر وجود داشته است یا به جبههای زمان بیشتری در پخش خبر اختصاص یافته است؟
-
- آیا گزارش های واحد مرکزی خبر در بحث انتخابات محتوایی تر از باشگاه خبرنگاران است؟
-
- آیا اختلافات معناداری بین شبکه های خبری مدنظر و نحوه پوشش اخبار آن ها در خصوص انتخابات وجود دارد؟
-
- آیا گزارش های باشگاه خبرنگاران جوان متنوع تر و جذاب تر از واحد مرکزی خبر است؟
-
- تنوع ارزش‌های خبری در اخبار مورد بررسی چگونه است؟
- عمده سبک های خبری استفاده شده در خصوص پخش اخبار انتخابات طی این چند ماه چه بوده اند؟
۳-۳- تعریف نظری و عملی متغیرها و مفاهیم به کار رفته در سوالها و یا فرضیه های تحقیق:
تعریف نظری و عملی متغیرها بخش اصلی تحقیق در روش تحلیل محتوا به شمار می آید.
تعاریف نظری و عملی متغیرها در این تحقیق به صورت زیر ارائه شده است:
- مشارکت سیاسی:
در کتاب دایره المعارف علوم اجتماعی نوشته “ساروخانی” دو تعریف از آن ارائه شده است.
مشارکت عبارت است از شرکت فعالانه انسانها در حیات سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و به طور کلی تمامی ابعاد خود. (ساروخانی،۱۳۷۰: ۵۲۱)
در کتاب فرهنگ جامعه شناسی نوشته “نیکلاس ابرکرامبی” و “برایان ترنر” مشارکت سیاسی به صورت زیر تعریف شده است:
شرکت در فراگردهای سیاسی که به گزینش رهبران سیاسی منجر می شود و سیاست عمومی را تعیین می کند و یا برآن اثر می گذارد. (آبرکرامبی و ترنر، ۱۳۷۰: ۲۸۶)
در کتاب نقد نظریه های سیاسی و توسعه سیاسی (قوام، ۱۳۷۴) مشارکت به مشارکت تجهیزی و مستقل تقسیم شده است. طبق نظرمولف این کتاب، در مشارکت تجهیزی افراد طبق تعلیمات و دستورالعملهای خاص عمل می‌کنند و شدیداًً تحت تاًثیر وفاداری، احساسات و احترام و یا ترس از نخبگان در مسائل شرکت می‌کنند که این مورد امروزه مورد وفاق صاحبنظران سیاسی نمی باشد و اغلب اتفاق نظرها روی نوع دیگر مشارکت یعنی مشارکت مستقل، متمرکز می‌باشد. در این نوع مشارکت سیاسی شهروندان عملاً و به طور مستقل در فرایند نوسازی تنوع ساختاری بر اساس اعتماد خود به نخبگان نقش مؤثر و فعالانهای در فرایند تصمیم گیری ایفا می‌کنند. مشارکت از نظر “آلموند” و “وربا” در سطح محدودی، تبعی و اختیاری (مستقل) مطرح است. (Dawn & Derek, 1994)
۲) گرایش اصلی خبر: برای تعیین گرایش اصلی خبر یک تقسیم بندی عام وجود دارد که در این تحقیق گرایش اصلی اخبار سیاسی، اخبار در خصوص انتخابات مجلس نهم و نحوه پوشش آن است.
۳) نوع خبر از نظر زمان وقوع رویداد: وقوع رویداد در یکی از حالتهای گذشته، حال و آینده قرار می‌گیرد.
۴) شکل خبر: در دو حالت سخت و نرم است. سخت خبر به معنای انعکاس صرف رویداد و نرم خبر نیز به معنای انعکاس رویداد به همراه اطلاعات تکمیلی نظیر پیشینه و … می‌باشد.
۵) سبک مطلب: مطالب مورد بررسی ممکن است یکی از اشکال متنوع خبری یعنی خبر، گزارش، مصاحبه، نقد و تفسیر، یادداشت، بیانیه و اطلاعیه و یا سایر باشد و یا یکی هر کدام از این ها به صورت ترکیبی استفاده شوند.
۶) روش های تولید خبر: مطالب خبری به چه روشی تهیه و ارائه شده است: آیا به صورت ابتکاری و تولیدی بوده و یا صرفاً رویداد محور(غیر تولیدی و پوششی) و یا اینکه ترکیبی از ابتکار و رویداد محور بوده است؟ در مواردی ممکن است روش تولید خبر نامشخص باشد.
۷) جهت گیری خبر: هر خبر می‌تواند بار مثبت، متفی و یا خنثی داشته باشد. جهت گیری از سه دیدگاه سیاست خبری رسانه ها تعیین می شود. برای عملیاتی کردن این مقوله، مطالب خبری دارای صفات سنجش و بار معنایی مثبت با جهت گیری مثبت، مطالب خبری دارای صفات سنجشی منفی با بار منفی و برخی موارد خبری بدون صفات سنجشی و بار معنایی خنثی با جهت گیری خنثی کدگذاری می شود.
۸) طول خبر: در سه زیر مقوله کوتاه (تا ۱۰ ثانیه)، متوسط (تا ۲۰ ثانیه) و بلند (بیش از ۲۰ ثانیه) قابل بررسی است.
۹) منبع خبر: منبع مطالب خبری که در این پنج شبکه مورد بررسی قرار گرفته اند در یکی از تقسیم های زیر قرار می گیرند:
۱-واحد مرکزی خبر ۲-باشگاه خبرنگاران جوان ۳- سایر منابع خبری (اعم از خبرگزاری های داخلی و خارجی)
۱۰) مناطق وقوع رویداد خبر: محلی که خبر در آن اتفاق افتاده است ممکن است استان‌های ایران، ایران، خاورمیانه به جز ایران، آسیا، اروپا، امریکا، افریقا و یا اقیانوسیه باشد.
۱۱) عناصر خبری: خبر شامل یک یا چند عنصر خبری است که عناصر شش گانه خبری عبارتند از: که، کی، کجا، چه، چرا و چگونه.
۱۲) ارزش‌های خبری: بخشی از ضوابط و معیارها در ماهیت خود اخبار و رویدادها نهفته اند که آن ها را “ارزش‌های خبری” میگویند. ارزش‌های خبری هفتگانه عبارتند از: شهرت، دربرگیری، برخورد، فراوانی و برگی، تازگی، مجاورت و عجیب و استثناء که البته برخی خبرها می توانند ترکیبی از دو یا چند ارزش خبری را همزمان در بر گیرند.
۴-۳- روش تحقیق:
در تحقیق حاضر از روش تجزیه و تحلیل محتوا استفاده شده است. تحلیل محتوا یکی از روش های شناخته شده در مطالعات مربوط به محتوای پیام های ارتباطی است. امروزه در اغلب کشورهای جهان برای بررسی پیامها و محتویات رسانه های جمعی از این روش استفاده می شود.
از زمانی که “برنارد برلسون” روش تحیل محتوا را به عنوان روشی مستقل نامگذاری و تعریف کرد، بیش از نیم قرن میگذرد. در این مدت این روش کاربردهای بسیار مهمی هم در تجزیه و تحلیل وسایل ارتباط جمعی و هم در سایر زمینه‌های علوم اجتماعی داشته است.
طبق گزارش نشریه” ژورنالیسم اندمس کمیونیکشن کوارترلی”، تعداد مقالات چاپ شده که به عنوان نتایج تحقیقات تحلیل محتوا در این نشریه به چاپ رسیده است از ۳/۶ درصد در سال ۱۹۷۱ به ۸/۳۴ درصد در سال ۱۹۹۵ افزایش یافته است (ریف و فرایتاگ، ۱۹۹۷:۸۷۵). آمار فوق فقط درباره تحقیقات رسانهای است و سایر رشته‌های علوم اجتماعی را در برنمیگیرد.
در تحلیل محتوا، پژوهشگر به جای آنکه نگرش ها، باورها و دیدگاه های افراد را از طریق پرسشنامه مورد مقایسه و بررسی قرار دهد، پیامهایی را که تولید کرده‌اند، مورد تجزیه و تحلیل قرار میدهد (بدیعی؛ ۶:۱۳۸۰).
تحقیق حاضر همزمان دارای دو جنبه بنیادی و کاربردی است؛ به این ترتیب که با توجه به پوشش اخبار پنج شبکه تلویزیون یک، دو ، سه، پنج و شش (شبکه خبر) در خصوص انتخابات مجلس نهم، درصدد است تا بدنه دانش موجود در زمینه شناسایی انواع خبرها و ارزش‌های خبری را بشناسد و از طرفی دیگر با شناساندن این موارد راهی فرا روی آینده بگشاید تا بهتر بتوان خبرها را پوشش داد.
۵-۳- تکنیک تحقیق:
تکنیک مورد استفاده در این تحقیق تحلیل محتوا می‌باشد. شیوه کار از این قرار است که اخبار سیاسی مطرح شده در پنج شبکه تلویزیونی در حوزه انتخابات مجلس نهم با توجه به اولویت اخبار در خصوص مجلس نهم مشخص گردیده و پس از کدگذاری و دسته بندی مورد تحلیل قرار گرفته‌اند.
لازم به ذکر است بازه زمانی درنظر گرفته شده برای این تحلیل اخبار ماههای مهر، آبان، آذر، دی، بهمن تا دهم اسفند سال ۹۰ را شامل میگردد.
۶-۳- واحد تحلیل:
