در این زمینه در کشور ما در گروههایی مثل فرزندان و ورزشکاران تحقیقاتی انجام شده است اما این پژوهش به صورت مقایسه ای در گروههایی از دانشآموز که از نظر عملکرد در سطوح متفاوت هستند، اجرا می شود تا بتواند اهمیت این متغیرها رادر افزایش کارایی و عملکرد دانش آموزان نشان دهد.
هدفهای پژوهش
هدف های اصلی
-
- مقایسه توانایی خودنظم بخشی در دختران دبیرستانی تیزهوش، غیرتیزهوش وهنرستانی.
-
- مقایسه ویژگیهای شخصیتی در دختران دبیرستانی تیزهوش، غیرتیزهوش و هنرستانی.
- مقایسه کارکرد خانواده در دختران دبیرستانی تیزهوش، غیرتیزهوش وهنرستانی.
هدف های جانبی
۱- بررسی رابطه بین خودنظم بخشی و ویژگی شخصیتی در دانش آموزان دخترمتوسطه.
۲- بررسی رابطه بین ویژگی شخصیتی و کارکرد خانواده در دانش آموزان دخترمتوسطه.
۳- بررسی رابطه کارکرد خانواده و خود نظم بخشی در دانش آموزان دخترمتوسطه.
۴-ویژگی شخصیتی می‌تواند توانایی خودنظم بخشی دانش آموزان را پیش‌بینی کند.
۵-ویژگی شخصیتی می تواندکارکرد خانواده دانش آموزان را پیش‌بینی کند.
فرضیه های اصلی
۱- بین توانایی خودنظم بخشی در دانش آموزان تیزهوش، غیرتیزهوش وهنرستانی تفاوت معنی دار وجود دارد.
۲- بین ویژگی شخصیتی در دانش آموزان تیزهوش، غیرتیزهوش وهنرستانی تفاوت معنی دار وجود دارد.
۳- بین کارکرد خانواده در دانش آموزان تیزهوش، غیرتیزهوش و هنرستانی تفاوت معنی دار وجود دارد.
فرضیه های جانبی
۱- بین توانایی خودنظم بخشی و ویژگیهای شخصیتی در دختران دانش آموز رابطه وجود دارد.
۲- بین ویژگی های شخصیتی و کارکرد خانواده در دختران دانش آموزرابطه وجود دارد.
۳-بین کارکردخانواده و خودنظم بخشی در دختران دانش آموز رابطه وجود دارد.
۴-ویژگی های شخصیتی دانش آموزان می‌تواند توانایی خودنظم بخشی را پیش‌بینی کند.
۵-ویژگی های شخصیتی دانش آموزان می‌تواند کارکرد خانواده را پیش‌بینی کند.
تعاریف مفهومی
خودنظم بخشی
پنتریچ خودتنظیمی را شامل راهبردهای تنظیم فرایندهای شناختی و یا راهبردهای مدیریتی میداند که یادگیرندگان برای مهار فرایند یادگیریشان به کار می گیرند. به اعتقاد پنتریچ مهمترین راهبردهای یادگیری خود تنظیمی عبارتند از راهبردهای شناختی، فراشناختی و مدیریت منابع (پنتریچ،۲۰۰۲؛ نقل از سیف، ۱۳۸۸). مفهوم خودنظم بخشی از نظریه شناختی اجتماعی بندورا نشأت گرفته است که مفروضه اصلی این نظریه آن است که هر فردی حاصل تعامل سه دسته متغیرهای شخصی، محیط و رفتار است. بر اساس این نظریه خودتنظیمی تنها به وسیله فرآیندهای شخصی تعیین نمیگردد، بلکه از عناصر محیطی و رفتاری به شیوه تعاملی تأثیر میپذیرد. قدرت نسبی تأثیرات خود، محیط و رفتار در این تعامل سه گانه، می تواند از طریق تلاش های شخصی برای خودتنظیمی، پیامدهای رفتاری عملکرد و تغییرات در محیط تغییر کند ( حسینی، ۱۳۸۸ ).
بنا به نظر آکسان[۱۴] (۲۰۰۹) مداخلات خودتنظیمی در دانش آموزان به واسطه کنترل شرایط یادگیری را افزایش داده و کنارهگیری را کاهش میدهد. همچنین وی معتقد است خودتنظیمی باعث درگیری با تکالیف می شود (لواسانی،۱۳۹۲). مکفرسون و رنویک[۱۵] (۲۰۱۰) بیان می‌کنند که خود تنظیمی یک ویژگی ثابت نیست بلکه مجموعه ای از فرایندهای وابسته به محیط است که دانش آموزان جهت انجام تکالیف به انتخاب آن ها بر می آید (کرامتی،۱۳۹۰). خودنظمبخشی اصطلاح وسیعی است که به توانایی شخص در تنظیم رفتارهای خود اشاره دارد و بهعنوان قلب فراشناخت در نظر گرفته شده است (حسینخانزاده، ۱۳۹۲).
ویژگیهای شخصیتی
شولتز[۱۶] شخصیت را سازمان پویایی از نظامهای جسمی-روانی در فرد میداند که رفتار و افکار ویژهای را تعیین می کند (شولتز ،۲۰۰۰). ویژگیهای شخصیتی در حقیقت به عنوان محرکههای خلق و خو، برای دستیابی به هدف تلقی میشوند. به این معنا که این خصوصیات انسان را مستعد انجام رفتارهای مختلف در موقعیتهای خاص می نماید. به طوری که بعضی افراد در مواجهه با مشکلات در خود فرو میروند و برخی دیگر به ابزار احساسات و هیجانات خود میپردازند و از دیگران کمک میطلبند و بالاخره، بسته به نوع شخصیت، هرکسی در مقابل فشارهای روانی واکنش خاصی دارد و به تبع آن، از میزان معینی سلامت برخوردار است ( هَرن و میشل[۱۷]، ۲۰۰۳؛ نقل از خورشید، ۱۳۹۰).
کارکرد خانواده
از نظر رویکرد ساختاری، کارکرد خانواده[۱۸] نظریهای کاربردی است. بنیانگذار اصلی این نهضت سالوادرمینوچین است. یکی از فرضیههای مهم آن این است که هر خانواده یک ساختار دارد این ساختار زمانی که خانواده در شرایط واقعی قرار داشته باشد شناخته می شود. ساختار عبارت است: از مجموعه رفتار و نقشهایی که اعضای خانواده از طریق آن به هم مرتبطند. در رویکرد ساختاری، خانواده به عنوان یک کل مطرح می شود و تعاملات بین زیر مجموعهها مورد توجه قرار می‌گیرد (مینوچین[۱۹]،۱۳۸۱).
از سوی دیگر بر اساس نظریه سیستمی فرزندان در یک خانواده موفق به درک درستی از توانایی‌های خود میرسند. به طرح ریزی موفق در کارها و اجرای آن ها و رسیدن به اهداف دست مییابند. فرزندان والدین را به عنوان الگوهای خود انتخاب می‌کنند که از این طریق ویژگیهای مثبت والدین می تواند از طریق مشاهده آن رفتارها و الگوگیری از والدین به فرزندان انتقال پیدا کند (صادقی، ۱۳۹۱).
تیزهوشی
هوش عبارت است از انجام فعالیتهایی که دارای مشخصات زیر باشد:۱- اشکال ۲- پیچیدگی ۳- انتزاعی ۴-صرفهجویی ۵- سازگاری ۶- با هدف بودن ۷- ارزش اجتماعی ۸- ابتکار (شاملو،۱۳۹۲). استرنبرگ و واگنر[۲۰] معتقدند که کودکان تیزهوش[۲۱] کسانی هستند که اطلاعات را به سرعت پردازش کرده و مهارت های بینشی خود استفاده می‌کنند (کریمی، ۱۳۸۸). ازسوی دیگر تیزهوشی به برتری شناختی و هوشی (نه ضرورتاً در حد واندازه نبوغ) خلاقیت و انگیزش در ترکیب با هم درحد و اندازهای اشاره دارد که فرد را از تعداد زیادی همسالان مجزا سازد (حسین خانزاده،۱۳۹۰).
مدارس عادی
در این پژوهش منظوراز مدارس عادی کلیه مدارس سطوح متوسطه است که شامل هنرستان و دبیرستان تیزهوش وغیرتیزهوش می‌باشد.
تعاریف عملیاتی
خودنظم بخشی
در این پژوهش خودنظمبخشی[۲۲] با بهره گرفتن از نمرهای که آزمودنی در پاسخ به سؤالات پرسشنامه خودتنظیمی بوفارد و همکاران (۱۹۹۵) به دست می‌آورد، مشخص می شود. این پرسشنامه ۱۴ سؤال دارد دو عامل راهبرهای شناختی و فراشناختی[۲۳] یادگیری را میسنجد.
ویژگیهای شخصیتی
