شکل ۴-۱۵- اثر تکی سدیم نیتروپروساید بر تولید اتیلن گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان…………..۳۸
شکل ۴-۱۶- اثر متقابل سدیم نیتروپروساید بر تولید اتیلن گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان………..۳۹
شکل ۴-۱۷- اثر تکی سدیم نیتروپروساید بر کلروفیل b گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان…………..۴۰
شکل ۴-۱۸- اثر متقابل سدیم نیتروپروساید بر کلروفیل b گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان………..۴۱
شکل ۴-۱۹- اثر تکی سدیم نیتروپروساید بر کلروفیل a گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان…………..۴۲
شکل ۴-۲۰- اثر متقابل سدیم نیتروپروساید بر کلروفیل a گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان………..۴۳
شکل ۴-۲۱- اثر تکی سدیم نیتروپروساید بر مقدار پروتئین گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان………۴۴
شکل ۴-۲۲- اثر متقابل سدیم نیتروپروساید بر مقدار پروتئین گلهای رز، لیسیانتوس و آفتابگردان……۴۵
چکیده
به منظور بررسی اثرسدیم نیتروپروساید برعمر گلجایی گل های شاخه بریده رز، آفتابگردان و لیسیانتوس مطالعه ای در قالب آزمایش فاکتوریل بر پایه طرح کاملاً تصادفی با دو فاکتور سدیم نیتروپروساید در چهار سطح(۰، ۲۰، ۴۰ و ۶۰ میکرومولار) در ۱۲ تیمار،۳ تکرار و ۳۶ کرت با ۱۸۰ شاخه گل انجام شد. در این آزمایش صفاتی همچون قطر گل(شاخص کاهش قطر گل)، شمارش گلچه، درصد ماده خشک، کاهش درجه بریکس، عمر گلجایی، جذب آب، میزان پروتئین گلبرگ، شمارش باکتری در محلول گلجایی و ساقه، میزان کلروفیل برگ و میزان اتیلن ارزیابی شدند. بیشترین عمر گلجایی در گل رز با غلظت ۲۰ میکرومولار سدیم نیتروپروساید و آفتابگردان با غلظت ۶۰ میکرومولار سدیم نیتروپروساید حاصل شد. تیمار با سدیم نیتروپروساید در مقایسه با تیمار شاهد میزان جذب آب و درجه بریکس و درصد ماده خشک را افزایش دادند. تحقیق حاضر نشان می دهد که با بهره گرفتن از غلظت های مناسب سدیم نیتروپروساید می توان عمر پس از برداشت گل های شاخه بریده رز، آفتابگردان و لیسیانتوس را افزایش داد.
کلمات کلیدی: سدیم نیتروپروساید- عمر گلجایی- رز- آفتابگردان- لیسیانتوس.
فصل اول
(مقدمه)
۱-۱- تاریخچه، گیاه شناسی و پراکنش گل رز
قدمت گل رز به دوران باستان باز می گردد. فسیل های گل رز مربوط به ۳۵ تا ۷۰ میلیون سال پیش بوده اند. در تمدن کهن یونان و روم و در اسطوره شناسی و ادبیات از گل رز به عنوان سمبل عشق، زیبایی و شادی یاد می شود. رزهای وحشی از زمان ماقبل تاریخ وجود داشته اند و حدود ۱۵۰ گونه از آن ها در اروپا، آسیا و خاورمیانه رشد پیدا کرده اند و بعدها به دست بشر مورد کشت و کار و اصلاح نژاد قرار گرفته اند (گودین، ۲۰۰۱).
واژه rosa در زبان لاتین به معنای گل سرخ است که به زبان اسکانی یونانی های مهاجر در جنوب ایتالیا بوده است. در قرن ۱۲ میلادی این گل به اروپا راه یافت و به علت رنگ قرمز روشن آن را گل سرخ یا رز نامیدند. اولین بار میشل آدانسون، طبیعی شناس فرانسوی در سال های ۱۷۶۳ تا ۱۹۶۳ نام رزا را برای خانواده گل سرخیان انتخاب کرد (هی وود،۲۰۰۷).

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

گل رز با نام علمی Rosa hybrida متعلق به تیره گل سرخیان می باشد و از لحاظ نحوه رشد، شکل بوته و تولید گل به انواع رزهای مینیاتوری، پاسیویی، هیبرید چای، فلوریبندا، درختچه ای و بالا رونده تقسیم می شود. گیاهان این خانواده به صورت علفی، درخت یا درختچه ای هستند. رز دارای گل های مشخص، منظم، دوجنسی و گاهی تک جنسی است که گلبرگ ها در آن آزادند. برگ های گل رز متناوب و ساقه های آن تیغ دارند که البته انواع اصلی و قدیمی دارای ساقه های بسیار پرتیغ بوده اند. در این گل ۵ عدد کاسبرگ و ۱۵ عدد یا بیشتر پرچم وجود دارد و دانه های بدون آلبومن هستند. تخمدان به صورت فوقانی یا تحتانی است که این به جنس آن بستگی دارد(ویسمان و ریتز، ۲۰۰۷).
۱-۲- اهمیت اقتصادی گل رز
یکی از اهداف کشورهای در حال توسعه به رشد اقتصادی پایدار است. گل و گیاهان زینتی از جمله محصولاتی هستند که از قابلیت ارز آوری برخوردارند و می توانند به عنوان یکی از کالاهای عمده ی غیر نفتی در ترکیب صادرات کالا قرار بگیرند(ادریسی،۱۳۸۸).
مهمترین کشورهای صادرکننده گل، هلند(۷۰درصد)، کلمبیا(۲/۹درصد)، ایتالیا(۹/۴ درصد)، کنیا(۳/۲درصد) وجزایرقناری(۱/۱درصد) هستندوکشورهای آلمان، فرانسه، انگلیس، آمریکا، سوییس، ایتالیا، اتریش، دانمارک، سوئد، بلژیک، لوکزامبورگ و ژاپن از وارد کنندگان مهم گل در دنیا به شمار می روند (بی نام، ۲۰۰۵).
ایران از نظر تولید گل رتبه ۱۷ و درعرصه صادرات گل رتبه ۱۰۷ را از بین ۱۱۷ کشور به خود اختصاص داده است که در فهرست صادرکنندگان جایگاه مناسبی نیست. در زمینه کشت و پرورش، گل رز مقام دوم را پس از گلایول در ایران دارد. سطح زیر کشت گل شاخه بریده رز گلخانه ای و فضای باز در حدود ۴۰۰ هکتار است که استان اصفهان مقام اول تولید رز به ویژه رز هلندی را داراست و استان های تهران و مرکزی در رده های بعدی قرار دارند (کیانی و کافی، ۱۳۸۴).
۱-۳-گیاه شناسی و پراکنش اکولوژیکی گل آفتابگردان
آفتابگردان گیاهی است یک ساله از جنس Helianthus در خانواده Asteraceae بومی آمریکای شمالی، دارای گل آذین شبیه خورشید با نام طبق با قطر حدوداً ۱۵ سانتی متر می باشد. این گل دارای ساقه محکم و کرک دار و برگ های خشن و درشت است. لقاح غالباً از نوع دگر گشنی است.
آفتابگردان به عنوان یک گیاه بی تفاوت به طول روز طبقه بندی می شود زیرا در طیف وسیعی از طول روزها گل می دهد. این گل در خاک هایی که بافت آنها از شنی تا رسی تغییر می کند، به خوبی رشد می نماید.
۱-۴- اهمیت اقتصادی گل آفتابگردان
گل آفتابگردان سطح زیر کشتی بین ۱۵۰-۱۰۰ هکتار بصورت گلخانه ای و فضای باز دارد، که در استان های تهران، مرکزی و اصفهان واقع است.
۱-۵- گیاه شناسی گل لیسیانتوس
لیسیانتوس با نام علمی Eustoma qrandiflorum (Raf.)Shin متعلق به خانواده Gentianaceae دارای گل‏های جالب توجه و ساقه های بلند ‏است (لوگاسی و همکاران، ۲۰۱۰)، بومی ایالات امریکا از ویومینگ، جنوب داکوتا، نبراسکا، کلرادو، کانزاس، اوکلاهاما، تگزاس و به خصوص شمال مکزیک است (شینر،۱۹۵۷؛ وود و ویور، ۱۹۸۲). لیسیانتوس یکی از گیاهان زینتی است که بیش از۶۰ سال پیش در ژاپن به عنوان گل زینتی تولید می‏شد (اوکاوا و همکاران، ۱۹۹۱)، اما از دهه ۱۹۸۰ به عنوان یک گل شاخه بریده خیلی زود در تجارت گل‏ها قرار گرفت (هالوی و کوفرانک، ۱۹۸۴). این گونه یک دیپلوئید خودبارور است (شمیر و همکاران، ۱۹۹۹) و توسط بذر تکثیر می‎شود (اسلام و همکاران، ۲۰۰۵).
گل های لیسیانتوس از نظر شکل جام گل به چهار گروه تقسیم می شوند: قیفی، فنجانی، زنگوله‏ای و کاسه‏ای شکل(کاواباتا و همکاران، ۲۰۰۹). گل‏ها به صورت کم‏پر و پرپر در اندازه‏های کوچک، متوسط و بزرگ و به صورت‏های منفرد یا چندتایی روی ساقه برگدار تشکیل می‏شوند(قاسمی و کافی، ۱۳۸۹).
۱-۶- اهمیت اقتصادی گل لیسیانتوس
لیسیانتوس در باغبانی، هم به عنوان گیاه زینتی گلدانی داخل خانه و هم به عنوان گل شاخه بریده شهرت دارد. در حال حاضر لیسیانتوس در رنگها و شکل های متفاوت موجود است و در پهنه وسیعی از دنیا به صورت گل شاخه بریده پرورش داده می شود. در انگلستان حدود ۱۰ هکتار از باغات تحت کشت و کار لیسیانتوس قرار گرفته اند. آمریکا، هلند، فلسطین اشغالی، کنیا، تانزانیا و ژاپن از تولید کنندگان مهم این گیاه می باشند (اوکاوا و سازاکی، ۱۹۹۹).
تولید گل شاخه بریده لیسیانتوس در سال ۸۸ حدود ۵۶۹۲۸۰۰۰ شاخه در سطحی معادل ۵/۲۶ هکتار بوده است. بنابراین، حدود ۸/۲ درصد تولید گل های شاخه بریده کشور در سال ۸۸ مربوط به لیسیانتوس بوده است.
در سال ۲۰۰۱ متوسط قیمت لیسیانتوس در کالیفرنیا ۱۰ دلار برای هر بسته که شامل ۱۰ ساقه می باشد، در ایران نیز هم اکنون هر بسته، بسته به زمان عرضه ۱۰۰۰-۴۰۰۰ تومان به فروش می رسد.
۱-۷- بیان مسئله
در گل ها اغلب فرایندهای سوخت و سازی که در پیری دخالت دارند غیر قابل برگشت می باشند و این هم بیشتر مربوط به تولید اتیلن است که در مرحله پیری گل ها مقدار آن به حداکثر می رسد(سلگی و همکاران،۲۰۰۹).
بدین جهت تیمار با محلول های محافظتی مناسب برای طولانی تر کردن عمر گل های بریده توصیه می شود(منشی زاده و همکاران، ۱۳۹۰).
گاز اکسید نیتریک در افزایش عمر پس از برداشت گل ها موثر است. این گاز فعالیت اتیلن داخلی را تنظیم می کند( هاشم آبادی،۱۳۹۱).
۱-۸- هدف آزمایش
۱-تأثیر سدیم نیتروپروساید در افزایش عمر گلجایی و کیفیت گل های بریده رز، آفتابگردان و لیسیانتوس.
۲-معرفی بهترین غلظت سدیم نیتروپروساید در افزایش عمر گلجایی گل های بریده رز، آفتابگردان و لیسیانتوس.
۳-بررسی خاصیت ضد میکروبی سدیم نیتروپروساید.
فصل دوم
(بررسی منابع)
۲-۱- پیری
پیری را می توان مرحله نهایی یک اندام دانست که با یک سری رویدادهای طبیعی غیرقابل برگشت آغاز شده و در نهایت منجر به از بین رفتن سلول ها و مرگ اندام می شود هم چنین فرایند زوال و مرگ طبیعی نیز پیری تلقی می شود که شامل گستره وسیعی از فرایندهای فیزیولوژیکی است (ادریسی، ۱۳۸۸).
۲-۲- اتیلن و نقش آن در پیری گل های بریده
اتیلن ساده ترین هیدروکربن غیر اشباع است و در کنترل فرایند رشد و نمو از جوانه زنی تا پیری نقش عمده ای دارد، اتیلن در بسیاری از بافت ها نقش مهمی در تولید رنگدانه ها، تجزیه کلروفیل، مقاومت به پوسیدگی، ریزش برگ و گل، متابولیسم فنول ها و دیگر فرایندها دارد.
تشکیل اتیلن بخصوص تحت شرایط تنش نظیر خشکی، گرما، سرما و آسیب های مکانیکی ممکن است در تمام قسمت های گیاه صورت گیرد. عوامل موثر بر میزان تولید اتیلن در بافت شامل رقم، میزان رسیدگی یا بلوغ بافت، دما، میزان اکسیژن و دی اکسید کربن محیط، تنش ها و وجود اتیلن یا هیدروکربن های مشابه در محیط می باشند. اتیلن اثرات مختلفی بر روی گل ها دارد. پیری گل های حساس به اتیلن در وهله ی اول نتیجه همزمان اتیلن درونزایی است که توسط بافت گل تولید می شود یا به عنوان یک آلاینده در اتمسفر محیط وجود دارد و با اوج گیری تولید اتیلن شبیه آنچه در حالت فرازگرایی اتفاق می افتد ارتباط دارد. اتیلن پیری برگ و گلبرگ را تحریک نموده و موجب خشک شدن کاسبرگ ها، ریزش گلچه ها، برگشتگی لبه گلبرگ ها یا جام گل و لوله شدن آن به سمت داخل، پژمردگی و حتی تغییر رنگ می شود (ادریسی، ۱۳۸۸).
استعمال خارجی اتیلن تجزیه پارامترهای اندازه گیری پیری از قبیل کلروفیل، RNA و پروتئین را در تعداد متغیری از سیستمهای آزمایشی سرعت می بخشد. همچنین برخی از mRNA ها وجود دارند که در طی پیری برگ و در پاسخ به اتیلن به کار رفته در تولید آنزیم های تسریع کننده فرایندهای تجزیه تجمع می یابند.
اتیلن به عنوان یک فیتوهورمون گازی شکل، در پیری بسیاری از گل ها دخالت دارد و گل های رز افزایش فرازگرایی در تولید اتیلن نشان می دهند (نبی گل و همکاران، ۱۳۸۸).
۲-۲-۱- عوامل موثر در تولید اتیلن
اتیلن توسط بخش های مختلف گیاه تولید می شود، اما میزان آن در بخش های مختلف گیاه متفاوت است بیش ترین تولید، مربوط به خامه و تخمدان می باشد (نیکولز، ۱۹۷۹).
بسیاری از صدمات مکانیکی و تنش ها مثل لمس آرام ساقه یا برگ، افزایش فشار بیماری ها، آفات، غرقاب شدن و خشکی، تولید اتیلن را بالا می برند. افزایش تولید اتیلن به نوبه خود باعث کوتاه شدن ساقه ها و ضخیم شدن آنها می شود. عوامل محیطی دیگری نیز در تولید اتیلن دخالت دارند که غلظت اکسیژن و دما مهمترین آن ها هستند. با کاهش غلظت اکسیژن و دما، ساخت اتیلن کند می شود (چمنی،۱۳۸۴؛ کیامحمدی ۱۳۸۸؛ادریسی، ۱۳۸۸).