اهداف تحقیق

هدف کلی:

واکاویمبانی و اهداف اجرای مجازات­ها در ملأعام

هدف جزئی:

1. 1. بررسی دلایل موافقان و مخالفان اجرای مجازات در ملأعام.

1. بررسی آثار و پیامد‌های فردی و اجتماعی اجرای مجازات در ملأعام از منظر پیشگیرانه

سوالات تحقیق

سوال اصلی تحقیق:

چرا مجازات در ملأعام اجرا می­ شود؟

سوالات فرعی تحقیق

1. 1. 1. از منظر شرعی با تغییر مصالح و مفاسد و با توجه به مقتضیات زمان و مکان، چه مبنایی برای توجیه اجرای مجازات در حضور مردم وجود دارد؟

   

1. 1. اجرای علنی کیفر در پیشگیری (ارعاب) فردی و اجتماعی و در نتیجه بازدارندگی از ارتکاب جرم تا چه میزانی مؤثر بوده است؟

1. 1. اجرای مجازات در ملأعام چه آسیب­ و پیامدهایی را به دنبال دارد؟

1. اجرای مجازات در ملأعام تا چه اندازه از دستاوردهای سایر علوم جنایی از جمله جرم­ شناسی، جامعه ­شناسی جنایی و کیفرشناسی برخوردار بوده است؟

پیشینه تحقیق

در رابطه با چگونگی اجرای مجازات تاکنون پژوهش­های فراوانی صورت گرفته است. همچنین در زمینه اجرای مجازات در ملأعام و علن هم تحقیقاتی صورت گرفته که بیشتر مسئله اجرای مجازات در ملأعام را از جنبه‌های فقهی بررسی ‌کرده‌است و از منظر حقوقی و به ویژه جرم­ شناسی تحقیق جامعی در این زمینه صورت نگرفته است. در همین زمینه آقای یوسف ساریخانی از دانشگاه قم پایان نامه خود را با موضوع “سیاست جنایی ایران در خصوص اعمال مجازات در ملأعام” در سال ۸۶ به پایان رساند. در این پایان نامه به اختلاف نظرهای فقهی پیرامون مسئله اجرای مجازات در ملأعام اشاره کرده و ضمن به رسمیت شناختن آن، به تبعات ناشی از اجرای مجازات در ملأعام اشاره ‌کرده‌است. آقای حسن فلاح احمدی چالی بابلی استادیار دانشگاه آزاد واحد بابل مقاله­ای تحت عنوان “اجرای علنی حدود و مجازات­ها از منظر عقل و نقل” نوشته است که در این مقاله به بیان دیدگاه­ های مختلف در زمینه اجرای حدود و سایر مجازات­ها در علن پرداخته است و در نهایت با استناد به صراحت آیه شریفه­ی قرانی و روایات متواتر و متوافر وارده از معصومین و سیره­ی عملی آن بزرگواران و اجماع فقهای امامیه، وجوب عقلی و شرعی اجرای مجازات­ها در ملأعام را ثابت نموده و در ضمن آثار و فواید مثبت مجازات در ملأعام را بیان نموده است. همچنین رنجبری هدف پژوهش خود را نقد و بررسی و رسیدن به حکم الهی نسبت به موضوع اجرای علنی مجازات دانسته است. در این پژوهش کلیات اجرای علنی مجازات در اسلام، هدف از قوانین جزایی اسلام، نظر مفسرین و فقهای امامیه و غیر امامیه ‌در مورد آیه ۲ سوره نور و چگونگی اجرای مجازات بررسی شده است. در پژوهشی دیگر در رابطه با همین موضوع “پژوهشی پیرامون اجرای علنی مجازات­ها” پژوهشگر هدف پژوهشی خود را، ارائه نقطه نظرات علمی به مجامع حقوقی و محافل قضایی و بررسی شیوه صحیح اجرای مجازات و ارائه آن به قوه قضاییه دانسته است. بدین توضیح که محقق با توصیف قوانین و با بهره گرفتن از کتب و مقالات حقوقی و علمای فقه اسلامی به بررسی شکل اجرای مجازات در حقوق ایران پرداخته است. در این مقاله آقای روحانی مقدم عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد سمنان به بررسی دو دیدگاه موافق و مخالف در رابطه با اجرای مجازات در ملأعام پرداخته است و در پایان نتیجه‌گیری کرده که به حفظ تعادل اجرای مجازات در ملأعام مشروعیت دارد.

روش انجام تحقیق

روش انجام تحقیق مذبور توصیفی و تحلیلی است. بدین طریق که، با بررسی نظر فقها، نظریه­ های جرم­ شناسی و کیفرشناسی و همچنین مدّنظر قرار دادن حقوق موضوعه، مبانی و اهداف اجرای مجازات در ملأعام مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد، در این تحقیق از طریق فیش ­برداری و مطالعه کتابخانه ­ای اعم از منابع کاغذی و الکترونیکی و در کنار توصیف و تحلیل وقایع اجتماعی در این زمینه مطالب تنظیم شده است؛ سپس آثار اجرای مجازات در ملأعام و تبعات اجرای علنی مجازات‌ها در سطح داخلی و بین ­المللی بررسی شده و در نهایت با تحلیل و ارزیابی آن ها، پیشنهادات و راه ­حل مناسب ارائه می­ شود

ساماندهی تحقیق

این تحقیق شامل مقدمه و سه فصل خواهد بود. در مقدمه به کلیات تحقیق از جمله بیان مسئله و اهمیت موضوع، سوالات، فرضیه ­های تحقیق، سابقه، ضرورت و غیره پرداخته شده است. در فصل نخست مفهوم ملأعام از لحاظ لغوی، اصطلاحی و فقهی مورد بررسی قرار گرفته و مفاهیم مرتبط به موضوع به طور مفصل تجزیه و تحلیل ‌شده‌اند، پیشینه تاریخی مجازات در ملأعام در زمان­های مختلف مورد بررسی قرار گرفته است و در پایان اشاره­ای به وضعیت مجازات در ملأعام از باب تطبیقی در سایر کشورها به عمل آمده است. در فصل دوم منابع، مبانی و اصول اجرای مجازات در ملأعام مورد بررسی قرار گرفته است، بدین صورت که در ابتدا چرایی مجازات در ملأعام از دیدگاه فقهی با توجه به آیات و روایات و دیدگاه­ فقهای معاصر مورد بررسی قرار گرفته، سپس اصول مجازات در ملأعام از منظر حقوقی با توجه به اصول حاکم بر مجازات­ها و همچنین قوانین و اسناد بین‌المللی بررسی می­ شود؛ در پایان این فصل مجازات در ملأعام، با توجه به دیدگاه­ های علوم جنایی و جرم­ شناسی مورد بررسی قرار ‌می‌گیرد. و در فصل سوم اهداف و آثار مجازات در ملأعام مورد بررسی قرار گرفته است و در پایان نتیجه ­گیری و پیشنهادات پیرامون موضوع ارائه دادیم.

1. مفاهیم و تاریخچه

در تحقیقات حقوقی سعی بر آن است که در ابتدا مفاهیم و اصطلاحات موردنظر در معنای حقوقی آن تبیین شود. پس از روشن شدن معانی حقوقی مفاهیم، به ذکر تاریخچه­ بحث پرداخته خواهد شد.بررسی سابقه­ موضوع بدان جهت حایز اهمیت است که سیر تحولات آن مشخص شده و امکان شناخت ضعف­ها و کاستی­های آن فراهم می­ شود. در همین راستا به بررسی موضوع در حقوق ایران در ازمنه و دوره ­های مختلف پرداخته می­ شود. بعد از آن به مطالعه­ بحث در حقوق برخی از کشورهای خارجی بسنده­ می­ شود.

علاوه بر این، موضوع موردنظر در آموزه­های دینی به خصوص شریعت مقدس اسلام و آیین یهود نیز بررسی می­ شود. در حقیقت باید گفت شناخت صحیح موضوع متضمن شناخت کافی نسبت به پیشینه­ آن است تا امکان ارزیابی موضوع در شرایط کنونی با توجه به نیازها و ضرورت‌های جدید اجتماعی میسر شود.

تبیین مفاهیم

در مطالعات و تحقیقات حقوقی، با توجه به مفاهیم و اصطلاحات متنوعی که در خصوص موضوع واحد وجود دارد، لازم ‌می‌باشد که معنای هریک از واژه ­ها از منظر حقوقی مشخص گردد تا از خلط این معانی با معانی غیرحقوقی جلوگیری شود. توجه ‌به این امر از اشکالات دیگری که ممکن است از این حیث در روند تحقیق به وجود آید جلوگیری می­ کند. در این قسمت با توجه به اینکه مفاهیم مرتبط با موضوع موردنظر متنوع و گسترده نمی ­باشد، به اختصار به تبیین مفاهیم بنیادین آن پرداخته می­ شود.

مفاهیم اصلی

ملأعام

بهتر است که دو کلمه ی ملأ و عام به طور جدانگانه از نظر معنایی بررسی شوند همان طور که در کتب لغت نیز این واژه از هم تفکیک شده و معنای آن ها به طور جداگانه آورده شده است. پس از روشن شدن معنای هر دو کلمه به معنای ملأعام اشاره می­ شود

لغوی