همچنین برای بعد دهی^[۳۱] و تنظیم منطقی ویژگی زیر گروه­ ها و ترمیم قطعات پنداشتی در دسته بندی و خوشه ­بندی طبقات؛ به نمونه گیری از دو بیو­گرافی به دست آمده از مبتلایان به سوختگی، سایت­های خبری مرتبط موجود با زمینه و متون دیگر نیز پرداخته شد که حاصل آن؛ خوشه ­بندی منطقی، علمی و در عین­حال مبتنی بر داده ­های تحقیق بود. این حالت اخیر عموما ‌در مورد طبقه­ی «ماتریکس خود» صورت گرفت، که درفصل چهارم به تفضیل بیشتری ‌در مورد آن خواهیم پرداخت. مدت مصاحبه در این مرحله نیز از ۳۰ دقیقه تا ۹۰ دقیقه متغییر بود. در این مرحله­، با توجه به نوع مصاحبه­ شوندگان، محدودیت­های زیادی برای تماس­های بعدی وجود داشت، به همین دلیل در جریان مصاحبه، موضوعات کلیدی مطرح شده توسط مصاحبه­شوندگان یادداشت و بعد از پایان هر قطعه­ای از مصاحبه، ضمن خلاصه سازی از صحبت­های مصاحبه شونده؛ نکات کلیدی مورد برداشت مصاحبه­گر به آن ها بازخورد داده می­شد. این موارد یا تأیید می­شد و یا ممکن بود که مورد بحث بیشتر و دقیق­تری قرار بگیرد که خود این­حالت نیز به روایی کار از نظر پژوهشگر می­افزود؛ چرا­که تمام ادراکات، دیدگاه ­ها و تجربیات مصاحبه شوندگان، مورد کنکاش و بحث عمیق قرار می­گرفت. به­علاوه، از دید پژوهشگر، خود این رویکرد، موجبات یک نوع از حالت «بازنگری» را نیز در بر­داشت­ها فراهم می­کرد و ابعاد بیشتری از پیش مفروضات پژوهشگر را به چالش و بحث می­کشاند. در مجموع یافته ­های این تحقیق از ۲۳ مورد مصاحبه­ی باز، عمیق و نیمه ساختار فردی و تعدادی یادداشت­های در عرصه و برخی از مستندات به دست آمده از مشارکت­کنندگان و قربانیان سوختگی(بیوگرافی و خاطره­نویسی)، نوشته­ های درج شده در مجلات در خصوص زندگی پس از سوختگی و امثال آن فراهم آمد.

روش تجزیه و تحلیل داده ­ها

تجزیه و تحلیل در گراندد­تئوری عموماً به معنی کدگذاری ‌می‌باشد(۳۰). در این رویکرد تجزیه و تحلیل داد­ه­ها همزمان با جمع ­آوری اطلاعات است. داده ­های جدید همزمان با تمام داده ­ها مقایسه می­ شود تا محوریت مطلوب در بین داده ­ها آشکار گردد. داده ­ها به دقت به کوچک‌ترین اجزای ممکن شکسته می­شوند، تفاوت و تشابهات مقایسه می­گردد. طبقه بندی با اطلاق کدهای جداگانه و مرور مکرر و ادغام کدهای مشابه انجام ‌می‌گیرد(۶۷). هدف گراندد­تئوری، شناخت رفتارهای متقابل و نمادین و پاسخ به سوال معروف «اینجا چه می­گذرد؟ داد­ه­ها به ما چه می­ گویند؟»^[۳۲] است .روشن­سازی و تعریف کردن طبقات در نیل ‌به این هدف گراندد­تئوری بسیار مؤثر است(۳۰). در این پژوهش، روش تحلیلی کوربین و اشتراوس (۲۰۰۸) که شامل کدگذاری های باز، محوری و انتخابی است به عنوان چارچوب اصلی هدایت تجزیه و تحلیل مورد استفاده قرار گرفت (۶۸).

کدگذاری

در طول اجرای پژوهش با روش گراندد تئوری، فرایندهای جمع ­آوری داده ­ها، کدگذاری و تجزیه و تحلیل به صورت همزمان انجام می­ شود. به موازات جمع ­آوری داده ­ها، پژوهشگر کدگذاری را آغاز کرد. در این مرحله، پژوهشگر باید داده ­ها را خط به خط بررسی نموده، فرآیندهای موجود در آن ها را تعیین کرده و الگوهای زیر بنایی را مفهوم­پردازی کند. کدگذاری در سه سطح انجام می­ شود:

سطح اول و دوم، کدگذاری باز و محوری

در کدگذاری باز؛ خواندن خط­به­خط داده ­ها، خط کشیدن زیر عبارات و واژه­ های کلیدی و نوشتن آن ها در حاشیه صفحه در ستون تنظیم شده ‌به این منظور و ادغام مرتب آن ها با توجه به تشابه مفهومی انجام گرفت. این کدها را کدهای اساسی یا پایه^[۳۳] می­نامند، زیرا از خود داده ­های اصلی و از کلمات به کار برده شده توسط مصاحبه شونده، برای کدگذاری استفاده می­ شود. از همان آغاز کدگذاری، پژوهشگر تلاش می­ کند تا حداکثر ممکن طبقات را خلق، دائما آن ها را با هم مقایسه نماید. در این مطالعه کد­گذاری با بهره گرفتن از نرم افزارMAXQDA 10 انجام شد(تصویر۱-۳).

تصویر ۱-۳

نمونه ­ای از کد گذاری سطح اول با بهره گرفتن از سیستم کدگذاری نرم افزار MAXQDA 10

ابتدا متن مصاحبه­ ها چندین­بار باز­خوانی شد تا نوعی ادراک کلی از معانی موجود در آن ها به دست آید. از دو روش کد کذاری در این مرحله استفاده شد. یکی با بهره گرفتن از زبان و کلمات فرد مصاحبه شونده^[۳۴] و دیگری کد­هایی که محقق بر اساس مفاهیم موجود در داده ­ها می­ساخت.در حقیقت کدگذاری باز فرایند شکستن داده ­ها به قسمت­ های مجزا با هدف پردازش مفهوم و طبقه ­بندی آن ها‌ است(۷۲). در حقیقت حرکتی از یک دامنه عینی به انتزاعی یعنی حرکتی رو به بالا از یک داده تجربی به مفهومی انتزاعی­تر صورت گرفت. در عین حال، حرکت از سمت انتزاع به عینیت نیز به طور مرتب مورد بازبینی قرار می­گرفت تا مشخص شود که آیا کدهای داده شده با داده ­های خام تناسب دارد یا خیر. سپس با انجام مقایسه­های مداوم و طرح سوالات تسلسلی، فرایند عنوان گذاری یا تعیین برچسب مفهومی هدایت شد که سبب افزایش انتزاع و سطح پنداشتی مستتر در داده ­ها گردید.

به عنوان مثال، از متن زیر:

« بعد که اومدیم خونه ، باز خواهر­انم تقسیم­کار کرده بودند. مثلا هر بار که فیزیوتراپ می یومد، دست­هام حسابی زخمی می­شد و زخم­­هام خونریزی می­کرد. ملافه­هام همیشه خونی می شد. خواهر بزرگترم می­برد آن ها را می­شست تا مادرم زیاد ناراحت نشه. هرکسی یک جوری همکاری می­کرد، بالاخره اون اوایل درد جسمانی نمی گذاره آدم زیاد ‌در مورد بقیه­ چیز ها فکر کنه، اما بعد که یکم درد های جسمانی تخفیف پیدا می کنه خوب اون یکی درد­ها به سراغ آدم می یاد..»