بیان مسئله:
توتفرنگی با نام علمی Fragaria و از خانواده Rosaceaeمیباشد. میوه توتفرنگی شبیه توت ولی کمی درشتتر با رنگ قرمز است. ارقام بومی توتفرنگی ایران شامل کردستان، گیلاسی، اتابکی و دلندی و ارقام تجاری عمده شامل سلوا، کاماروسا، کوئین الیزا، پاروس، گاویتا و پاجارو میباشد. توتفرنگی میوهای فوقالعاده حساس در برابر عوامل محیطی و شرایط نگهداری بوده و به همین دلیل عمر پس از برداشت آن کوتاه و نیاز به مراقبت های ویژه دارد (علی عسگریان ۱۳۹۰). این محصول به دلیل داشتن رطوبت زیاد وخصوصیات فیزیکی آن بسیار فساد پذیر بوده ودر دوره برداشت وپس از برداشت بخش عمده ای از آن ضایع و غیر قابل مصرف می شود برای کاهش ضایعات این محصول باغی استان( که مقدارضایعات آن بعضآ به ۳۵-۴۰ در صد هم می رسد) به حداقل ممکن با بهره گرفتن از روش های صحیح برداشت و بکارگیری اصول وتکنیکهای پس از برداشت مثل سورت ودرجه بندی ،بسته بندی،سردکردن مقدماتی، حمل ونقل مناسب ونگهداری فنی قابل اهمیت می باشد(شمس الله مرادی،چوب تراشان۱۳۹۰). لذا بکار گیری راهکارهای عملی واصولی به همین منظور بایستی مد نظر مسئولین ،دست اندرکاران وبرنامه ریزان بخش کشاورزی قرار گیرد. سطح زیر کشت توتفرنگی در ایران بر اساس آخرین آمارهای ارائه شده توسط سازمان خوار و بار جهانی (FAO) در حدود ۲۵۰۰ هکتار میباشد که در مقایسه با سطح زیر کشت جهانی، ایران در حدود ۱/۰ درصد سطح زیر کشت جهانی را در اختیار داشته و از این نظر مقام بیستویکم را در بین کشورهای جهان دارا میباشد (بینام ۲۰۱۰). مناطق عمده تولید کننده این محصول در ایران به ترتیب استانهای کردستان، مازندران، گلستان، تهران و منطقه جیرفت میباشند که بخش عمده تولید (در حدود ۸۵ درصد) در استان کردستان صورت میگیرد. بر اساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان جهاد کشاورزی،% ۹۵ درصد این محصول در فضای باز تولید میشود و زمان عرضه به بازار در دو بازه زمانی اوایل اردیبهشت ماه تا اواخر خرداد و اواسط شهریور تا اواسط آبان ماه میباشد. هر ساله مقدار قابل توجهی از محصول توت فرنگی در مراحل چیدن وبسته بندی از بین میرود که عمده آن لهیدگی و خرابی وارد شده به محصول به علت جابه جایی و ظروف نا مناسب است.

(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

۱-۲ هدف های تحقیق:
هدف ارائه پروسه چیدن و بسته بندی محصول می باشد به نحوی که به ارائه محصول با کیفیت تر در بازار و عرضه آن به مشتری منجر شود.همچنین ازفساد و از بین رفتن محصول جلوگیری کند، همچنین موجب سود بیشتر و توزیع محصول با کیفیت تر به بازار می گردد.همچنین از ۳۰% خرابی محصول به دلیل عدم بسته بندی مناسب جلوگیری می کند که با توجه به میزان سالانه محصول مبلغ قابل توجهی صرفه جویی می گردد.و موجب به وجود آمدن هویت یک محصول با کیفیت عالی می گردد. هدف طرح پیشنهادی، مکانیزاسیون زنجیره چیدن و بسته بندی توتفرنگی است، و انتظار میرود اجرای این طرح منجر به کاهش ضایعات، حفظ کیفیت و در نهایت افزایش عمر نگهداری محصول عرضه شده گردد.
۱-۳ اهمیت مضوع تحقیق و انگیزش انتخاب آن:
برطبق برآوردهای انجام شده توسط سازمان جهاد کشاورزی، تلفات توتفرنگی از زمان برداشت تا زمان ارائه به بازار در حدود (%۳۵-%۴۰ ) درصد تولید کل این محصول در کشور میباشد که رقم بالایی بوده و بازگو کننده ضرورت ایجاد تغییرات بنیادی در عملیات برداشت و پس از برداشت این محصول در کشور است. در این پژوهش با بررسی فرایند چیدن ،جابه جایی و بسته بندی توت فرنگی به ارائه راه کاری درست برای ارائه توت فرنگی با کیفیت بهتر و قابلیت ماندگاری بیشتر برای مصرف کننده ارائه شده و با بررسی روش های موجود اقدامات لازم در جهت عرضه محصول به صورت مناسب و در خور توجه مصرف کننده به جنبه های عملکردی و استتیکی بسته پرداخته و مواد مناسب طراحی پایدار برای استفاده پیشنهاد می گردد.طرح این پژوهش طراحی پروسه چیدن و بسته بندی توت فرنگی میباشد با در نظر گرفتن اکثر جوانب و معایب موجود. طراحی فرایند و وسیله هایی که موجبات ماندگاری میوه توت فرنگی را فراهم می کند و محصول را با ماندگاری بالاتر و کیفیت مناسب جهت استفاده مصرف کننده ارائه می کند.
۱-۴ سوالات و فرضیه های تحقیق:
توت فرنگی از فساد پذیرترین میوه ها بوده وباید در حالت کاملاً رسیده برداشت شود. فعالیتهای بسیار زیاد متابولیکی توت فرنگی می تواند باعث از بین رفتن آن حتی بدون حضور عوامل فاسد کننده گردد.ساختار توت فرنگی طوری است که آن را در مقابل فساد آسیب پذیر می سازد، این محصول دارای لایه پوششی بسیار نازک ونرمی بوده که به آسانی از بین می رود، همچنین گوشت میوه نرم است و آن را در مقابل ضربه و فشار بسیار آسیب پذیر می سازد.صدمات وارد شده ابتدا باعث نرمی توت فرنگی شده ،سپس مکان مناسبی را برای حمله عوامل بیماری زا فراهم می سازد. فعالیت های متابولیکی زیاد و حساسیت میوه به آسیب دیدگی و فساد میکروبی ، به صاحبان مزارع توت فرنگی هشدار می دهدکه در برداشت توت فرنگی نهایت دقت را به عمل آورند.
– استفاده از روش مناسب چیدن جهت جلوگیری از آسیب محصول
– هماهنگ کردن فرایند چیدن وبسته بندی و حفظ طعم و رنگ توت فرنگی
– جلوگیری از فشار های فیزیکی و ضربه به محصول جهت ماندگاری توت فرنگی
– جداسازی و سورتینگ توت فرنگی هنگام چیدن از بوته می تواند از فشارهای وارد به محصول جلوگیری کند.
– با بهره گرفتن از روش های درست بسته بندی می توانیم از ۳۰% تلفات ناشی از توت فرنگی جلوگیری کنیم.
-مصرف تازه خوری توت فرنگی انتظار ماندگاری بیشتری از محصول را برای ما فراهم می کند.

مدل تحقـیـق:
در این پژوهش با توجه به مناطق زیر کشت و الگوی متفاوت کشاورزی که خود موجب پتانسیل منطقه گردیده است با مصاحبه و انجام مستقیم بررسی پروسه چیدن و بسته بندی محصول به صورت تحقیق میدانی و بررسی الگو های رفتاری پروژه عملی را آغاز نمودیم و در مبحث نظری با توجه به موضوع تحقیق که از نوع کشت توت فرنگی و بسته بندی توت فرنگی رویکرد طراحی پایدار انخاب گردیده است. این سه مورد در یک چرخه ارتباطی صحیح قرار گرفته و بتوان در آینده نیز از نتایج مصرف منابع در حال، بهره مند شد. کشاورزی امری مهم و حائز اهمیت جهانی است به طور کلی اگر محصولی ضمن ایجاد درآمد و افزایش تولید مواد غذایی کمترین زیان را به منابع اصلی و تجدید ناپذیر وارد نماید از اهمیت خاص و بسزایی برخوردار است توت فرنگی بدون اتکا به منابع آب زیر زمینی ،بدون مصرف هرگونه سموم و با مصرف کود های شیمیایی و در شرایطی که از فرسایش زمین تا حدودی جلوگیری کرده توانسته است منشا درآمد و اشتغال زایی برای تعداد قابل توجهی از افرادجامعه گردد و نقش آن در تعلیف دام و زیبایی های خاص که به منطقه بخشیده است آن را به عنوان جلوه ای از کشاورزی پایدار مطرح نموده است. توت فرنگی با نور مستقیم آفتاب وهوای خنک کوهستانی سازگاری بسیار خوبی دارد تلاش دسته جمعی خانوار و استفاده از نیروی کار مجانی و در دسترس ،کشت و کار توت فرنگی را در کشت های سنتی توجیه پذیر نموده است

پیشیـنه تحقیـق:
روش های موجـود برای چیدن و بسته بندی محصول به ۲ شیـوه است در مرحله نخست به روش سنتی با ظرف های بزرگ توت فرنگی از بوته چیده شده و بعد از چیدن همه ظروف را بروی هم تلنبار کرده و بعد نسبت به چیدن توت فرنگی در ظروف یا ریختن در صندوق ها و کارتن های موجود برای مصرف بازار روانه بازار مصرف می کنند.در شیوه دوم استفاده از محصول ما شاهد استفاده از ظروف یکبار مصرف برای قرار دادن محصول هستیم که چند سالی است مورد استفاده قرار گرفته اسـت اما با توجه به اینکه این نوع بسته بندی ها باز هم شاهد حضور توت فرنگی های له شده و فاسد در ظروف هستیم و با توجه به بررسی اولیه اصول ابتدایی حفظ محصول رعایت نـگردیده و با پژوهش و ارائه راه حـل های درست و منطقی که اصول اولیه کار رعایت گردد و همواره موجب تسریع در فرایند گردد را میـتوانیم به راحتی پیاده کرده و موجبات حضور محصول با کیفیت تر در بازار را فراهم نـماییم.

محدودیـتها و مشکلات تحقیـق:
با توجه به بررسی میدانی پژوهش مشکلات و موانعی مانع بیش از پیش احساس شده که از جمله این موانع میتـوان به صعب العبور بودن مناطق کشت که با ماشین های کمک دار قابل دسترسی بود و همچنین تنوع محصولات و کشت سنتی ارقام توت فرنگی که دامنه وسیعی از ارقام محصول را شامل می شود و هیچگونه نظمی در پروسه کاشت و برداشت وجود نداشته و کلیه مراحل نیاز به اصلاح دارد اما با توجه به محدودیت در تغییرات اساسی از جمله راه های ارتباطی صعب العبور که از عوامل اصلی فشار به میوه است و تغییر ناپذیری الگوی رفتاری و همچنین نوع کار کاربران و حضور کلیه اعضای خانواده و حضور زنان خانوار همراه همسرانشان در مواردی مانع از پژوهش گردیده که با وقت کافی و حضور متعدد در سر مزارع مختلف کلیه مشکلات برطرف شده و راه را برای طراحی مناسب پروسه چیدن و بسته بندی توت فرنگی هموار ساخت.
فصل دوم
مقـدمـه :
کاشت توت فرنگی در استان کردستان در طول زمان به یک فرهنگ تبدیل شده و اکثر خانوار های این استان با دقت و صبر کافی نسبت به کاشت و برداشت این محصول می پردازند.اهمیت پرورش این میوه در استان کردستان موجب شده لقب عروس میوه ها به این محصول اختصاص داده شود و استان کردستان را به عنوان قطب تولید توت فرنگی در کشور معرفی نماید و در میان اهالی استان ارزش و اهمیت خاصی برای این محصول در نظر گرفته شود.در فصول کاشت و برداشت محصول کلیه خانوارهای استان منتظر حضور این محصول با ارزش در سر سفره های خود هستند. در شرایطی که %۸۵ توت فرنگی کشور در استان کردستان تولید می شودباید تمامی توان مردم و مسئولان در راستای حفظ و تقویت نقاط قوت محصول بکارگیری شود. میوه توت فرنگی،از معدود میوه های است که جدا از مصرف تازه خوری ،با قرار گرفتن در مسیر فرآوری (از طریق صنایع تبدیلی) می تواند ضمن ایجاد ارزش افزوده در کارآفرینی و ایجاد شغل نقش مهمی ایفا کند. این محصول به لحاظ عکس العمل های اکولوژیکی دارای طیف سازگاری بالایی است ودر منطقه شمال غرب کشور می تواند در هر شرایط آفتاب مستقیم هوای خنک کوهستان و خاک های سبک این منطقه محصول پر درآمدی داشته باشد سطح زیر کشت این محصول در حدود ۲۵۰۰ هکتار و تولید سالیانه آن بیش از سی هزار تن میوه است.در آمد توت فرنگی می تواند در هزار متر مربع سطح زیر کشت قریب به ۵۵ میلیون ریال باشد که این درآمد نسبت به درآمد سایر محصولات قابل ملاحضه است .توت فرنگی از نظر ارزش غذایی سرشار از ویتامین ها، قندهای ساده و قابل جذب ،املاح و اسید های آمینه ضروری کمیاب و گل سر سبد میوه نوبرانه است. بررسی ها نشان می دهند که هر ساله مقدار قابل توجهی از محصول توت فرنگی در مراحل قبل و بعد از برداشت ،به علت های خاص که عمده آن لهیدگی و فساد میکروبی است از بین می رود در مورد میزان ضایعات اختلاف نظر وجود دارد ، ولی به هر حال در حدی است که باید در جهت کاهش و رفع آن تلاش نمود. در این پژوهش با بررسی مشکلات موجود در مزارع توت فرنگی و بررسی پروسه تولید و مصرف توت فرنگی بر آن شدیم راهکارهای مناسب جهت چیدن و بسته بندی محصول ارائه دهیم چرا که از مشکلات اساسی توت فرنگی استان نحوه برداشت و ارائه محصول با بازارهای منطقه ای و جهانی است. با بررسی روند کاشت و برداشت محصول متوجه شدیم یکی از روش هایی که موجب فساد و از بین رفتن محصول می شود ضربه های مکانیکی در هنگام برداشت محصول می باشد که این خود عاملی برای طراحی وسیله ای جهت برداشت توت فرنگی شد به نحوی که با در نظر گیری شرایط استفاده مصرف کننده ابتداعآ پوشش منطقه ای و بعد پوشش جهانی محصول مد نظر بود(کانون هماهنگی دانش و صنعت،کانون توت فرنگی).
۲-۱ تاریخچه:
توت فرنگی در قرن چهاردهم به واسطه خواص دارویـیش شناحته شد در اوایل قرن هجدهم اجداد توت فرنگی از دو نیم کره شمالی و جنوبی در اروپا، باهم تلاقی داده شده اند و جنس توت فرنگی های درشت میوه امروزی را بوجود آوردند.توت فرنگی های موجود در بازارسراسر دنیا از جنس گونه های (فراگاریا آنا ناسا) می باشند.در ایران توت فرنگی به صورت بوته های خود رو در شمال کشور دیده شده است(تفضیلی ۱۳۷۲). توت فرنگ اصلاح شده در زما ن صدارت اتابک اعظم از اروپا به ایران وارد شده و یکی از ارقام موجود در ایران همان رقم اتابک است که در گرگان ،تهران ،ارومیه و دزفول کشت و کار می شود.توت فرنگی رقم کردستان برای اولین بار در سال ۱۳۵۳ توسط شیخ عثمان نقشبندی از خارج وارد و در باغ چهل هکتاری این عالم علاقمند به مسائل باغی در محمود آباد مریوان کاشته شد. زیبایی و خوشمزگی و طراوت این میوه و نسبت آن به باغ شیخ بزرگوار منطقه ،توت فرنگی را به عنوان میوه مقدس به مردم معرفی کرد. تقدس این میوه تنها به رابطه آن با شیخ محدود نگشت و در یک برهه زمانی ده تا پانزده ساله منشا ارتزاق و درآمد جمع کثیری از مردم کردستان شد. توت فرنگی در یک حرکت آرام و خزنده از قریه محمود آباد مریوان از روستایی به روستایی دیگر رفت و طولی نکشید که در جریان توسعه آرام باغی، سطحی بیش از ۲۰۰۰ هکتار از زمین های پراکنده و قطعات کوچک را در دامنه های کوهستان و حواشی رودخانه های محدوده در محدوده مثلث فرضی مریوان ،کامیاران سنندج به خود اختصاص داد و چنان در زندگی و مهارت های مردم جای گرفت که اثرات آن به عنوان یک شاخص حرفه ای فرهنگی تبلور یافت و شرایط به گونه ای متحول گردید که میوه(استرابری) یا همان توت فرنگی آمریکای شمالی و جنوبی که در گوشه ای زاگرس به مهمانی آمده بود مانوس و هم آوای کشاورزان منطقه گردید و امروز به عنوان شناسنامه باغی استان کردستان متجلی شده است.ورود توت فرنگی به منطقه و استقرار آن در قطعات کوچک باغی توانسته است در صاحبان مزارع ایجاد علاقه و پایبندی کرده و با ایجاد درآمد مردم را به ماندگاری در روستا و باغداری دلگرم کند. قطعه ای زمین و چند اصله درخت و چند راس دام مجموعه دارایی باغداری منطقه را تشکیل می دهد. روستانشینانی که حرفه اصلی آنان باغداری است مجموعه تلاش های فردی و خانوادگی خود را در جهت انجام امورات باغی قرار می دهند .کودکان زنان نوجوانان پابه پای بزرگترها در انجام امور ثانویه باغی نقش دارند.مراحل دشوار وجین کردن باغ، برداشت میوه و جمع آوری به صورت کارهای روزمره زنان در فصل داشت و برداشت ، شده است. مشارکت زنان ،بچه ها و حتی سالخوردگان،در مراقبت های باغی انکار ناپذیر است جدای از تلاش طاقت فرسای این مردمان زحمت کش ،خصوصیات اقلیمی منطقه نیز به یاری آنان آمده و%۸۸ توت فرنگی کشور در استان کردستان تولید می شود توت فرنگی با نور مستقیم آفتاب وهوای خنک کوهستانی سازگاری بسیار خوبی دارد تلاش دسته جمعی خانوار و استفاده از نیروی کار مجانی و در دسترس ،کشت و کار توت فرنگی را در کشت های سنتی توجیه پذیر نموده است. در حال حاضر بیش از ۲۵۰۰ هکتار زیر کشت این محصول می باشد.عطر و طعم میوه توت فرنگی تا حدودی متاثر از شرایط آب و هوایی و خاک مناسب می باشد، مزارع توت فرنگی استان نیز بیشتر در دامنه های کوهستان واقع شده است و از آب سرد و گوارای چشمه ها و جویبارها بهره مندند، لذا توت فرنگی استان دارای طعم و مزه خاصی بوده و در نوع خود کم نظیر می باشد و در حال حاضر به نام رقم کردستان کشت آن نه تنها در کردستان بلکه در سایر استانهای همجوار نیز گسترش یافته است(سرسیفی۱۳۸۹) .
۲-۲ کردستـان به عنوان قطب تولید تـوت فرنگی در ایـران:
با یک بررسی اجمالی می توان شاهد کشت های موفق توت فرنگی در این منطقه بود دلایل این این موفقیت را می توان از ابعاد مختلفی بررسی کرد.از مهمترین این نکات می توان به عدم تعارض زمینهای زیر کشت محصول توت فرنگی ،به زمینهای مورد استفاده در کشتهای مهم و راهبردی اشاره کرد. در قطعات کوچک و در شیبهای موجود دامنه ها و یا در بستر و حواشی رودخانه ها نمیتوان ازمحصولات دیگر ،درآمدی به اندازه توت فرنگی استحصال نمود بنابراین بهره گیری در شکل فعلی ازمجموع قطعات کوچک و پراکنده زمین در منطقه از بهترین انواع بهره وری است بی شک کشت هر محصول در دراز مدت مساله دار خواهد بود و بیماری هایی را به دنبال خود خواهد آورد.خوشبختانه با گذشت مدت زیادی از سابقه کاشت توت فرنگی در منطقه هنوز آفت یا بیماری در حد زیاد اقتصادی مشاهده نشده است است مهمترین عوامل دیگر در کشت توت فرنگی و استمرار آن در منطقه عاری بودن کشتها از بیماری و آفات است. این مساله باعث شده است که تاکنون هیچ گونه مبارزه شیمیایی بر علیه آفات در مزارع تولید توت فرنگی انجام نشود و از این نظر محیط زیست کاملاً سالم مانده است .از نکات برجسته کشت توت فرنگی عدم اتکای آن به کود های شیمیایی است خوشبختانه باغداران منطقه برای تقویت خاک از منابع کود حیوانی در منطقه استفاده می کنند وبدین وسیله علاوه بر ترمیم فیزیکی بافت خاک با تقویت آرام و تدریجی آن زمینه فعالیت جانوران ریز و مفید خاک را فراهم می آورندعدم مصرف سم و کود در کشت های توت فرنگی کردستان باعث شده است که توت فرنگی به عنوان یک میوه ارگانیک معرفی شود در کشاورزی امروزه مصرف بی رویه سم و کود به عنوان زنگ خطری ،مسایل زیست محیطی را تهدید می کند بنابراین ارگانیک بودن یک محصول به سبب عاری بودن از سم وکود های شیمیایی می تواند بسیار حائز اهمیت باشد امروزه یکی از منابع مهم کشاورزی که می توان گفت نقش تعیین کننده و کلیدی دارد منابع آبی است.کم شدن سطح منابع آبی مخصوصاً پایین رفتن سطح سفره های آب زیر زمینی ،همواره از مسایلی بوده است که استمرا وامنیت مسایل کشاورزی را تهدید کرده است خوشبختانه کشت و کار توت فرنگی از این نظر هم امتیاز ویژه ای دارد،عمده مزارع توت فرنگی در سطح استان متکی به آب های روان بهاری ،آب چشمه ساران کوهستان و آب جاری رودخانه های فصلی است و هیچ گونه باری بر روی مصرف آبهای زیرزمینی ندارد.هوای پاک کوهستان ،آفتاب مستقیم ،خنکی هوا و سبکی خاک دامنه ها همه با هم شرایط خاصی را برای پرورش این میوه نوبرانه فراهم آورده است.قبلاً اشاره شد که زندگی مردم و غالب کشاورزان منطقه مبتنی بر فعالیت های توام باغداری و دامداری یا زراعت و دامپروری است .توت فرنگی کاران منطقه در کشت این محصول پر برکت ،توشه دام های خود را نیز جستجو کرده اند بنابراین کشت های توت فرنگی کاملاً دو منظوره است و علاوه بر تولید میوه هر ساله مقدار زیادی علوفه از برگ چینی مزارع (بعد از برداشت میوه) بدست می آید مقدار علوفه برداشت شده از یک هکتار زمین چیزی بالاتر از علوفه خشک است و با ترکیب علوفه بدست آمده از توت فرنگی برای تغدیه دام های کشاورزان کاربرد دارد. بطور متوسط از این محصول ۹۷۶۵ کیلوگرم در هکتار برداشت می شود،که در برخی مناطق استان عملکردهای بیشتری گزارش شده است، سالیانه بیش از ۱۸۷۶۴ تن محصول در استان کردستان تولید می شود که یک سوم آن به منظور تازه خوری و مصرف در صنایع فراوری به سایر استان ها فرستاده شده و حدود %۳۰ درصد آن نیز به علت فقدان صنایع فرآوری و بسته بندی مناسب به هدر می رود(کانون توت فرنگی).
۲- ۳ اشتغال زایی :
اشاره کردیم که با افزایش افراد خانوار و محدود بودن عرصه زمین های کوهستانی زمینه مهاجرت و سرازیر شدن نیروی کار به شهر های دور و نزدیک فراهم آمده است خوشبختانه توت فرنگی توانسته است با خصوصیات خاص خود در خانوار های پرجمعیت و کم زمین اشتغال ایجاد کند و همانطور که پیشتر گفتیم مشارکت تمامی افراد خانواده را به موازات مراحل کاشت و برداشت در انجام کارها جلب کند درآمد ناشی از همین کشت های کوچک ،باغداران خرده پا را به زمین و باغ و روستا علاقه مند کرده اند و این علاقه مندی تا حدودی از میزان مهاجرت کاسته است مسایل این محصول تنها به فعالیتهای فصل زراعی محدود نمی گردد.میوه شیرین و معطر توت فرنگی علاوه بر تازه خوری و رومیزی، در مسیر تبدیل و نگهداری قرار می گیرد و کمتر خانواده ای است که در حد نیاز خود شربت و مربای توت فرنگی تهیه نکند برای جوابگویی به این خواست مصرف کنندگان هم،توت فرنگی در مسیر کارگاهها و کارخانه ای صنایع تبدیلی قرار می گیرد.و باز هم تولید شغل و ارزش افزوده می کند.نقطه اشتراک تولید توت فرنگی در بین باغداران نیز می تواند زمینه ایجاد تشکل های صنفی و تولیدی وتعاونی را فراهم آورد.این موضوع می تواند در زمینه بررسی مسایل تولید بسته بندی میوه و بازاریابی آن فراهم کند.این تشکل ها با محوریت تولید و پروزش توت فرنگی می تواند زمینه ساز تولید و فروش سایر محصولات باغی دیگر نیز باشد توت فرنگی علاوه بر تمام مزایا و خاصی که از آن نام برده شد آذین بند کوهستان و حاشیه ها شده است و به طبیعت بکر منطقه جلوه ای دلفریب و تماشایی بخشیده است. زیبایی محیط و سرسبزی آن مفرح دل هر بیننده و رهگذری اعم از ساکنان منطقه و یا میهمانان این خطه است .پوشش سبز توت فرنگی چون سپری در مقابل باد و باران تا حدود زیادی در مقابل مسایل فرسایشی خاک نیز نقش داشته است و بدین ترتیب خاک را که یکی از مهمترین منابع کشاورزی و حیات هر ملت است تا حدودی محافظت کرده است.
۲-۴ تاریخچه بسته بندی توت فرنگی:
قدمت بسته بندی توت فرنگی به قرن ۱۶ میرسد که در آن زمان در سبد های حصیری مخروطی شکل فروخته می شد که اعتقاد ها بر آن است که یکی از اولین غذا های بسته بندی شده بتوان از آن نام برد.بسته بندی توت فرنگی عبارت است از هرگونه ظرف یا بسته ای که محصول در آن برای فروش به بازار عرضه می شود یا به وسیله آن اطلاعات لازم در مورد محصول به مصرف کنندگان منتقل میشود. بسته بندی درست توت فرنگی به عنوان یک سیستم هماهنگ توصیف شده که کلیه مراحل چیدن،جابه جایی داخل زمین ، آماده سازی جهت حمل و نقل، توزیع، انبار کردن، فروش و مصرف را شامل شده و هیچ یک از این مراحل خارج از پروسه برداشت و مصرف توسط مصرف کننده نمی باشد. بسته بندی مناسب توت فرنگی عبارت است از هنر، علم و تکنولوژی و مبانی عملکردی و زیبایی شناختی کالا به یک اندازه در فروش کالا موثر بوده و مکمل یکدیگرند، به جهت آماده سازی کالاها برای حمل و نقل از عملکرد مناسب باید برخوردار بوده و در هنگام فروش با کیفیتی مناسب میوه و ظاهری زیبا و بسته بندی شکیل می تواند از عوامل موثر بر خرید توت فرنگی بوده و از طرفی، وسیله ای جهت اطمینان از سلامت محصول در تحویل به آخرین مصرف کننده در بهترین شرایط با کمترین هزینه متوسط است (کرمی فرهاد۱۳۸۴).
۲-۵ رویکرد طراحی در ارتباط با محصول:
طراحی پایدار ^[۱]از موضوعات بسیار مهم در طراحی جهان امروز است. بدون تردید یکی از موارد مهمی که انسان همواره با آن دست و پنجه نرم می کند، نحوه نگرش و برخورد با منابع انرژی و تعامل بین منابع و اثرات ناشی از این مصرف است. در نگرش پایدار، طراحی به گونه ای انجام می شود که این سه مورد در یک چرخه ارتباطی صحیح قرار گرفته و بتوان در آینده نیز از نتایج مصرف منابع در حال، بهره مند شد. به عبارت د یگر این نوع طراحی بدون داشتن نگرشی درست و تعریفی مشخص امکان پذیر نیست. اصطلاح پایداری^[۲] برای نخستین بار در سال ۱۹۸۶ توسط کمیته جهانی گسترش محیط زیست، تحت عنوان رویایی با نیازهای عصر حاضر بدون به مخاطره انداختن منابع نسل آینده مطرح شد.باید خاطرنشان کرد، مفهوم طراحی پایدار یک مفهوم عام بوده و در بسیاری از زمینه ها از جمله معماری، طراحی گرافیک، کشاورزی، ماشین آلات و هرآنچه که با محیط زندگی انسان سروکار دارد، به کاربرده می شود.شاید بتوان هدف از این نوع طراحی را کاهش آسیب های محیطی، به حداقل رساندن مصرف منابع انرژی و هماهنگی هرچه بیشتر با طبیعت دانست. به معنای دیگر، فلسفه طراحی پایدار، پشتیبان و مشوق نگرش ها و تصمیم هایی است که در هر مرحله از طراحی، ساخت و سپس مصرف، تأثیرات منفی بر محیط زیست و سلامت استفاده کنندگان را نیز در نظرگرفته باشد.این نوع طراحی از اصولی خاص تبعیت می کند که رعایت آنها ضروری است: مدیریت منابع انرژی، طراحی با قابلیت بازگشت به چرخه زندگی، طراحی برای انسان محصولی که تولید می شود، مراحل مختلفی را پشت سر گذاشته و به طبع آینده و خدماتی را پیش رو دارد. اما با تکرار برخی مراحل، می توان دوره عمر محصول را بهینه و طولانی تر کرد.
نمودار شماره۲-۱(پایداری)
برای درک طراحی پایدار باید گفت واژه «پایدار» امروزه به طور گسترده ای به منظور توصیف جهانی که در آن نظام های انسانی و طبیعی تواماً بتوانند تا آینده ای دور ادامه حیات دهند،(پروین پرتویی.۱۳۸۰) به کار گرفته می شود. بر اساس تفکر طراحی پایدار می توان چرخه و طول عمر محصولات و همچنین کارایی و بازیافت و برگشت پذیری محصول را به طور مؤثری بهبود بخشید.
۲-۵-۱در این زمینه ۷ اصل بسته بندی های پایدار:
– حذف بسته بندی در برخی اجناس و یا مواد غذایی
-کاهش بسته بندی مواد
-استفاده از بسته بندیهای قابل استفاده مجدد
-قابل تجدید
-قابل بازیافت
-سود (سود اقتصادی- هدف نهایی پس انداز یا هزینه خنثی شده است)
نمودار شماره۳-۲(چرخه پایداری)
-آموزش
نمودار شماره۲-۲(پایداری)
۲-۵-۲اخلاق محیط زیستی و توسعه پایدار:
توسعه فناوری قدرتی به بشر اعطا نموده که به موجب آن توانایی ایجاد تغییرات قابل ملاحظه ای در محیط زیست خود را به دست آورده است. توسعه اقتصادی کشور ها که با اتکا بر قدرت فناوری صورت گرفته، معمولا درمراحل ابتدایی خود به ملاحظات و تأثیرات محیط زیست بی توجه شده و به همین علت صدمات زیست محیطی جبران ناپذیری را نظیر تغییرات آب وهوایی و به خطر افتادن سلامتی جانداران و انواع آلودگی ها را در سیاره ما به همراه داشته است. یکی از بهترین شیوه های و راهکارها در راستای کاستن از این معضلات که زندگی آینده بشر را به شدت تهدید می کند بازگشت به طبیعت و الهام از آن در برنامه ریزی زندگی انسان ها است.
در جهان و زمانه ای که بی ضرر ترین و پاک ترین فناوری ها و پیچیده ترین تحقیقات به تنهایی نمی تواند جامعه را در دراز مدت به سمت توسعه پایدار سوق دهد، بهترین راه حل بهره گیری از اخلاق زیست محیطی است. اخلاق زیست محیطی به طور کلی به مجموعه رفتار هایی اطلاق می شود که رعایت آنها در تولید، مصرف و دیگر شئون زندگی منجر به کمترین ضایعات و صدمات زیست محیطی می گردد، ضمن اینکه اساس زندگی را با مشکل مواجه نمی سازد. بر اساس این رویکرد نوعی از برنامه ریزی و طراحی مد نظر است که در آن به چرخه طبیعی حیات توجه شده و بر استفاده از وسایلی که طبیعت در اختیار انسان نهاده، مبتنی باشد.الگو گرفتن از نحوه شناخت و ارتباط انسان ها با محیط پیرامون خود در گذشته، پرداختن به نوعی تولید که زباله و ضایعات ناشی از آن نه تنها به محیط زیست صدمه نزند، بلکه در خدمت سایر سیستم ها قرار گیرد، توجه به انرژی خورشیدی و تنوع زیستی،چهار چوب مفهومی توسعه پایدار در پرتو اخلاق زیست محیطی را تشکیل می دهد. (ویلیام مک دونو و همکاران۱۹۹۶ )
شکل شماره۱-۲(محصول پایدار)
۲-۶ کشت توت فرنگی، جلوه ای از کشاورزی پایـدار:
در عصر حاضر مساله پایداری منایع و امنیت و استمرار تولید در عرصه های مختلف کشاورزی مساله ای مهم وحائز اهمت جهانی است و بطور کلی اگر محصولی ضمن ایجاد درآمد وافزایش تولید مواد غذایی کمترین زیان را متوجه منابع اصلی و تجدید ناشونده بکند.از اهمت خاص و بسزایی برخوردار است. توت فرنگی بدون اتکا به منابع آب زیرزمینی بدون مصرف هرگونه سم و با حداقل مصرف کودهای شیمیایی و در حالیکه از فرسایش زمین تا حدودی جلوگیری کرده توانسته است منشا در آمد و اشتغال زایی برای افرادی از جامعه گردد و نقش آن در تعلیف دام و زیبایی های خاص که به منطقه بخشیده آنرا به عنوان تبلوری از نوع کشاورزی پایدار، متجلی کرده است. به عبارت دیگر این نوع طراحی بدون داشتن نگرشی درست و تعریفی مشخص امکان پذیر نیست.مختلف کشاورزی امری مهم و حائز اهمیت جهانی است به طور کلی اگر محصولی ضمن ایجاد درآمد و افزایش تولید مواد غذایی کمترین زیان را به منابع اصلی و تجدید ناپذیر وارد نماید از اهمیت خاص و بسزایی برخوردار است توت فرنگی بدون اتکا به منابع اب زیر زمینی ،بدون مصرف هرگونه سموم و با مصرف کود های شیمیایی و در شرایطی که از فرسایش زمین تا حدودی جلوگیریکرده توانسته است منشا درآمد و اشتغال زایی برای تعداد قابل توجهی از افرادجامعه گردد و نقش آن در تعلیف دام و زیبایی های خاص که به منطقه بخشیده است آن را به عنوان را به عنوان جلوه ای از کشاورزی پایدار مطرح نموده است.(کرمی فرهاد۱۳۸۴)
۲-۷ بازار محصول:
مفهوم بازار به شبکه ای از روابط بین تولیدکنندگان و مصرف کنندگان گفته میشود که در آن کالاها ویا خدمات معامله می شوند .به طور ساده این مفهوم به معنای تلاقی عرضه و تقاضای محصولی خاص در شرایط معین است که از طریق آن مقدار و قیمت آن محصول تعیین می شود. وظیفه بازاریابی ترویج محصولات تولیدی بین مصرف کنندگان است و به تولیدکننده برای یافتن سفارش ها یاری و با این عمل امکان تخصیص بهینه ی منابع را برای بخش تولید فراهم می کند. یعنی امکانات موجود در یک واحد تولیدی-تجاری باید براساس نیازمندیهای بازار اداره شود. در کشورهای مختلف بین قوانین درجه بندی و استاندارد اختلاف زیادی وجود دارد. این اختلاف ناشی از میزان توسعه یافتگی و اهمیت بخش باغبانی در اقتصاد کشور است و به طور کلی قراردادهای جهانی سعی در کاهش این اختلاف دارد . در ایران کیفیت خدمات بازاریابی در کمترین حد ممکن قرار دارد و در بیشتر موارد سطح آن خارج از حدود استاندارد است. همچنین رعایت نکردن موازین استاندارد ملی و کمترین معیارهای کیفی محصولات سبب میشود ضایعات در آن افزایش یابد . در مورد محصول توت فرنگی با توجه به حساسیت محصول و فسادپذیری بالای آن، موضوع بازاریابی و عوامل مربوط به آن از اهمیت ویژه برخوردار است. این محصول به عنوان یکی از محصولات اصلی باغی استان کردستان دستکم از دو دهه ی قبل همواره مورد توجه تولیدکنندگان محصولات باغی، سیاستگزاران استان و حتی در سطح ملی قرار گرفته است. براساس آمارهای منتشر شده از سوی مرکز آمار ایران و وزارت جهاد کشاورزی سطح زیر کشت این محصول در استان کردستان از سال ۱۳۶۰ از ۱۸۰ هکتار به ۲۴۶۸ هکتار در سال زراعی ۱۳۸۴ رسیده است. افزایش سطح زیر کشت محصول توت فرنگی در کشور از یک طرف نشاندهندهی اهمیت اقتصادی این محصول در بازار است و از طرف دیگر با افزایش سطح زیر کشت و افزایش تولید، توجه بیشتر به نحوهی عرضه، اهمیت پیدا میکند؛ چون که بازار محصول کم کم به سمت بازاری رقابتی حرکت خواهد کرد. با این حال شیوه ی عرضه ی این محصول در کشور، بویژه در مناطق پرتولید از نظر شیوه و نوع بسته بندی و اندازه ی آن با مشکلات فراوانی همراه است و این باعث افزایش ضایعات در سطوح مختلف بازار، عمده فروشی و خرده فروشی شده استبررسی میکند(حامد قادر زاده، محمود حاجی رحیمی۱۳۸۷). برطبق برآوردهای انجام شده توسط سازمان جهاد کشاورزی، تلفات توتفرنگی از زمان برداشت تا زمان ارائه به بازار در حدود ۳۰ درصد تولید کل این محصول در کشور میباشد که رقم بالایی بوده و بازگو کننده ضرورت ایجاد تغییرات بنیادی در عملیات برداشت و پس از برداشت این محصول در کشور است. و چون این میوه دارای دوره مصرف کوتاه مدتی است و ماندگاری زیادی ندارد می توان با روش چیدن مناسب از تلفات میوه جلوگیری کرد و همچنین محصول را با کیفیت مناسب (طعم و رنگ) به مصرف تازه خوری بازار مصرف رساند.