1. 1. ایراد امر مختومه (یا امر قضاوت شده)، اینکه این دعوی یا همین موضوع نسبت به همین طرفین ، پیش از این اقامه شده و نسبت به آن رأی صادر شده است.

   

1. 1. 1. ایراد امر مطروحه، یعنی اینکه این دعوی هم اکنون در مرجع دیگری از هیئت تشخیص یا حل اختلاف دیگر در حال رسیدگی است و یا اینکه در دادگاه یا مراجع دیگر در حال رسیدگی است و رأی آن مراجع می‌تواند در رأی مراجع حل اختلاف اثر داشته باشد و ‌بنابرین‏ رسیدگی در مراجع حل اختلاف باید موقتاً متوقف شود.

   

1. 1. ایراد به عدم توجه دعوی، برای مثال خوانده اعلام می‌کند که مبلغ دریافت شده عوارض شهرداری نیست.

1. 1. ایراد به ذی نفع بودن خواهان، برای مثال مدّعی می شود که نتیجه این رسیدگی حتی اگر خواهان بتواند در مرجع رسیدگی پیروز شود، سودی برای او در پی نخواهد داشت.

1. 1. ایراد به جزمی نبودن دعوی، برای مثال خوانده ادعا نماید که دعوی اقامه شده ناظر و منوط به تحقق شرطی در آینده است.

1. 1. ایراد مرور زمان، برای مثال خوانده ادعا کندکه دعوی مطروحه در خارج از مهلت قانونی اقامه شده است.

1. ایراد ردّ دادرس، برای مثال خوانده ادعا می‌کند عضو کمیسیون با خواهان قرابت نسبی یا سببی درجه اول از طبقات اول و دوم دارد و لذا مرجع رسیدگی کننده فاقد خصیصه بی طرفه است که البته این امر قانوناً در کمیسیون مقرر نشده است.

‌در مورد ایرادات چهار نکته بایستی مورد توجه قرار گیرد:

اول، اینکه برخی از این ایرادات، حتی اگر از سوی خوانده مطرح نشوند، مرجع رسیدگی باید رأساً به آن ها توجه از قبیل ایراد عدم صلاحیت ذاتی یا نسبی.

دوم، اینکه مرجع رسیدگی کننده در صورت پذیرفتن ایراد وارده، نسبت به صدور «قرار» لازم اقدام می کند و رأی وی «حکم» محسوب نمی شود.

سوم، اینکه پذیرش برخی از این ایرادات، مانع دایمی در رسیدگی ایجاد می‌کند مثل ایراد عدم صلاحیت ولی برخی از این ایرادات مانع موقتی ایجاد می‌کنند مثل ایراد امر مطروحه.

چهارم، مرجع رسیدگی کننده باید پیش از ورود به ماهیت دعوی، ابتدا به ایرادات رسیدگی کند و سپس به دفاع ماهوی بپردازد.

ب- دفاع ماهوی (دفاع در معنای اخص)

دفاع ماهوی، دفاعی است که به طور مستقیم به حق اصلی مورد ادعا حمله می‌کند تا غیر موجه و بی اساس بودن آن را اثبات نماید. در دفاع ماهوی، خوانده اساس حق مورد ادعا را مورد تهاجم قرار می‌دهد، برای مثال اعلام می‌کند که اساساً چنین حقی در قانون پیش‌بینی نشده یا ارکان تشکیل حق کامل نیست و یا اینکه خوانده مستندات لازم برای اثبات وجود حق را در اختیار ندارد و یا وقایعی که خواهان به آن ها استناد ‌کرده‌است در عمل اتفاق نیفتاده اند و یا ربطه حقوقی مورد ادعا، باطل و کان لم یکن شده و دفاعیاتی دیگر در ماهیت دعوی که به دلیل گستردگی و تنوع دفاع ماهوی دسته بندی یا احصاء آن ها دشوار است.

در دفاع ماهوی که اساس آن ارائه دلایل و مستنداتی که بی پایه و اساس بودن حق مورد ادعای خواهان را نشان دهد و در معرکه استدلال ها و تلاش طرفین در بی حقی جلوه دادن طرف دیگری، دو اصل مهم و بنیادین بایستی مورد توجه قرار گیرد که عبارتند از:

1. 1. اصل کشف حقیقت که به موجب آن مرجع رسیدگی کننده علاوه بر رسیدگی به دلایل مورد استناد طرفین دعوی «هر گونه تحقیق یا اقدامی که برای کشف حقیقت لازم باشد انجام خواهد داد».

1. 1. اصل تفتیشی بودن رسیدگی اداری که به موجب آن دادرس اداری و از جمله کمیسیون ماده ۷۷، مقید به ادله و جهات ارائه شده از سوی طرفین نیستند. این اصل که به دادرسی های اداری اختصاص دارد، با اصل ممنوعیت تحصیل دلیل بنفع هر یک از طرفین دعوی توسط دادرس، که به دادرسی های مدنی و کیفری اختصاص دارد، در تعارض است. در دعاوی مربوط به عوارض که ادله قانونی همواره نمی تواند قدرت اثبات یا رد داشته باشند، اصل تفتیشی بودن دادرسی اداری می‌تواند کارساز باشد علاوه بر این ابعاد اقتصادی و اجتماعی عوارض و آثار آن در تأمین منافع عمومی، به دادرس اداری این امکان را می‌دهد که حقایق و زوایای پنهان اختلافات میان مؤدی و شهرداری را حتی اگر طرفین نتوانند یا نخواهند افشا کنند، آشکار کند و به مواد و مستنداتی استناد کند که از سوی هیچ یک از طرفین مورد توجه و استناد قرار نگرفته است.

۲-۴- گفتار دوم- جلسهء رسیدگی و صدور رأی‌

جلسهء رسیدگی به معنای «رسیدگی به دادخواهی دادخواه» است. چنانچه اعضای کمیسیون با تعیین وقت قبلی حضور یابند تا به دعوایی که خواهان مطرح کرده رسیدگی شود، جلسهء رسیدگی تشکیل شده است. قانون ‌در مورد انواع جلسات کمیسیون ساکت است. ‌بنابرین‏ به نظر می‌رسد که کمیسیون دارای جلسات خارج از نوبت یا فوق العاده و از این قبیل باشد و جلسات آن محدود به جلسات عادی می شود.

۲-۴-۱- بند اول- فراهم شدن موجبات مقدماتی

جلسه رسیدگی اصولاً باید زمانی تشکیل شود که موجبات مقدمایت رسیدگی فراهم شده باشد. از جملهء این موجبات عبارتند از:

1. حضور اعضای کمیسیون

اعضای کمیسیون باید در هر وقت مقرر برای رسیدگی حضور یابند مگر اینکه عذر موجهی برای غیبت خود داشته باشند. کمیسیون با حضور هر سه عضو آن رسمیت می‌یابد و در غیبت هر یک از آنان تصمیم بقیه اعضا معتبر نخواهد بود.

نظر به اینکه اعضای کمیسیون کارمندان دولت هستند (بجز از عضو معرفی شده از سوی شورا که می‌تواند کارمند یا فرد عادی باشد) از مرخصی سالیانه و استعلاجی و از این قبیل استفاده می‌کنند. ‌بنابرین‏ ترتیب استفاده نباید به نحوی باشد که موجب تعطیلی کمیسیون برای مدت طولانی بشود و لازم است به جای آنان اعضای جایگزین معرفی شود تا کمیسیون با تعطیلی مواجه نشود.

1. کامل بودن دادخواست و وصول پاسخ شهرداری

لازم است دادخواست قبلاً برسی و در صورت وجود نقص، نقایص آن برطرف و پاسخ شهرداری نیز وصول شده باشد. عدم وصول پاسخ شهرداری مانع از رسیدگی نخواهد بود اگر چه در عمل این شهرداری است که پرونده را به کمیسیون ارسال می‌کند و پاسخ آن نیز در آن خواهد بود.

در عمل، نقایص پرونده را دبیرخانهء کمیسیون ‌بر اساس فرم چک لیستی که ‌بر اساس «آئین نامهء اجرایی وصول عوارض و درآمد و بهای خدمات شهرداری» ‌به این منظور پیش‌بینی شده است کنترل می کند و درصورت نقص، جهت رفع نقایص آن را به شهرداری عودت می‌دهد. با این اوصاف در رمان آغاز جلسه رسیدگی دادخواست را باید کامل تلقی نمود.

۲-۴-۱-۱- فرم چک لیست

چک لیست بررسی پرونده مؤدی …………..توسط دبیرخانه کمیسیون ماده ۷۷

نام مودی………………………………..نوع عوارض………………..شماده پرونده………………….

۲-۴-۱-۲- حضور طرفین یا وکلای آن ها