در سالهای ۱۳۶۰ و ۱۳۶۱ صدور بیمه نامه در ۱۰ شرکت بیمه ملی شده به نامهای امید شرق، پارس، آریا، ساختمان و کار، تهران، حافظ، دانا، ملی و توانا متوقف گردید و تنها ۳ شرکت بیمه ایران، آسیا و البرز به فعالیت جاری خود ادامه دادند. درسال ۱۳۶۷ به موجب قانون اداره امور شرکتهای بیمه، مالکیت سهام شرکتهای بیمه آسیا و البرز به دولت منتقل شد و با ادغام ۱۰ شرکت بیمه دیگر، یک شرکت بیمه دولتی به نام شرکت سهامی بیمه دانا شکل گرفت تا منحصراً در زمینه بیمه اشخاص فعالیت نماید. بدین ترتیب، اولین بیمهگر تخصصی بیمه های اشخاص در ایران شروع به کار کرد، اما پس از حدود ۸ سال فعالیت تخصصی در زمینه بیمه های اشخاص، این شرکت به دلایل متعددی فعالیت خود را به تمامی رشته ها در بیمه های بازرگانی تعمیم داد.
در راستای سیاست های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی و نیز اهتمام بیمه مرکزی جمهوری اسلامی ایران به ورود بخش خصوصی در صنعت بیمه، در تاریخ ۰۱/۱۱/۱۳۸۰ ضوابط تاسیس موسسات بیمه غیر دولتی طبق آیین نامه شماره ۴۰، از تصویب شورای عالی بیمه گذشت.
۱-۱۰-۲ اهمیت بیمه های اشخاص:
بنگاهها، موسسات، شرکت ها، سازمانها و بطور کلی تمامی اشخاص حقیقی و حقوقی که فعالیتی انجام میدهند، هدفی را نیز دنبال می کنند, برای مثال هدف اصلی از فعالیت یک بنگاه تجاری، کسب سود و درآمد است یا هدف اصلی یک سازمان و تشکیلات غیر تجاری مقاصد غیر تجاری از قبیل: امور علمی و ادبی، تأمین رفاه جامعه، کمک به اقشار ضعیف جامعه و… است.
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))
امروزه یکی از مهمترین عوامل یک سازمان برای رسیدن به اهداف مورد نظر بودن شکل مدیریت منابع سازمانی آن سازمان است، در حقیقت والاترین سرمایه به حساب می آید؛ چرا که استفاده از سایر منابع و سرمایه های سازمان به دانش، توانایی، مهارت، ظرفیت و پتانسیل او بستگی دارد.
در گذشته واحدی بنام منابع انسانی در سازمانها وجود نداشت. در حقیقت پس از انجام مطالعات هاثورن بوده که رفته رفته دانش منابع انسانی و همچنین رفتار سازمانی به دانش مدیریت و سازمانها راه یافت، تا جایی که امروزه نه تنها مدیر منابع انسانی سازمان در جلسات هیئت مدیره شرکت می کند،بله در تصمیم گیری های مهم هیئت مدیره نیز حضور دارد و نقش موثر ایفا می کند.
این اهمیت بالا باعث می شود که در مورد سلامتی و تندرستی کارکنان با دقت بیشتری تصمیم گیری شود؛ چرا که اگر افراد یک سازمان سلامتی خود را از دست بدهند یا اینکه بر اثر بیماری یا حادثه ناگهانی فوت کنند، سازمان دچار مشکلات فراوانی از بابت از دست دادن یک منبع مهم سازمانی به نام منبع انسانی می شود که ممکن است تا مدت ها نتواند فقدان آن را جبران نماید.
صرفنظر از نقش مهم منابع انسانی در پیشبرد اهداف سازمانی، تک تک افراد هر جامعه نیز در زندگی شخصی خود و برای خانواده خود بسیار مهم و ارزشمند می باشند؛ مثلا سرپرست خانواده ای را در نظر بگیرید که با داشتن یک شغل ساده آزاد یا یک پست سازمانی، همسر و فرزندان خود را اداره می کند. اگر سرپرست بر اثر بیماری یا حادثه دچار عارضه ای شود یا مثلاً از کار افتاده شود و دیگر قادر به ادامه فعالیت قبلی خود
نباشد، چه کسی نیازهای مادی این خانواده را تأمین خواهد کرد؟ اگر این سرپرست در یک حادثه ناگهانی فوت کند چطور؟
از این رو در صورت فوت سرپرست خانواده، جدا از بار گران تألمات روحی و ناراحتی های سنگین ناشی از از دست دادن یک عضو موثر خانواده، مسائل مالی فراوانی نیز به سراغ این خانواده می آید.
حال اگر مادر خانواده نتواند به تنهایی از عهده این مشکلات برآید،ب ه ناچار مجبور به ازدواج مجدد خواهد شد که مشکلات این امر بر همگان آشکار است. اگر به هر دلیلی نخواهد یا نتواند ازدواج کند ممکن است برای امرار معاش مجبور به انجام اموری شود که ممکن است مشکلاتی را برای جامعه از لحاظ اخلاقی ایجاد کند؛ لذا خسارت از دست دادن سرپرست خانواده که بعضاً یک عمر گریبان گیر اعضای خانواده می شود به مراتب سنگین تر، پیچیده تر و گرانبها تر از خسارات ناشی از آتش سوزی یک انبار یا خسارت دیدن یک اتومبیل یا از بین رفتن یک محموله در هنگام حمل و نقل است. اینجاست که اهمیت خسارات در بخش اشخاص نسبت به اموال و همچنین اهمیت تأمین پوشش بیمه ای برای آنها نسبت به بیمه های اموال نمایان می شود.برای مثال اگر سرپرست خانواده، بیمه شده یک بیمه نامه عمر باشد و فوت کند، شرکت بیمه، سرمایه قابل توجهی در اختیار ذی نفع بیمه نامه (مثلا مادر خانواده ) قرار می دهد.
۲-۱۰-۲ویژگی بیمه های اشخاص:
بیمه اشخاص عبارت است از نوعی بیمه نامه که در آن تعهد بیمه گر منوط و مرتبط با فوت یا حیات بیمه شده است و در اغلب بیمه نامه های عمر، درمان و حوادث نیز صادر می شود. قرارداد بیمه های اشخاص در زمره قراردادهایی نیست که در زمان بروز ضرر و زیان های مالی، یکی از طرفین متعهد به نجات طرف دیگر باشد. موضوع بیمه در بیمه نامه آتش سوزی و باربری و بیمه اشخاص کاملاً با یکدیگر متفاوت است. در بیمه نامه آتش سوزی موضوع بیمه ارزش تجاری دارد، حال آنکه در بیمه اشخاص زندگی انسانها موضوع بیمه است. لذا براساس همین دلایل اصل جبران غرامت در مورد بیمه های اشخاص حاکم نیست، زیرا ارزیابی زندگی انسانها
صرفاً از نظر مالی امکان ندارد. بیمه های اشخاص دو ویژگی دارند: ۱- همان گونه که از نامشان پیداست پیشامدهایی را در بر می گیرد که بطور مستقیم به شخص انسان مربوط می شود (مانند فوت، بازماندگی، حوادث بدنی و بیماری)؛ ۲- پیشامدهایی مورد نظر همیشه جنبه خسارتی ندارند (مانند زنده ماندن بیمه شده در پایان مدت معین). لذا از این حیث بیمه های اشخاص جنبه کاملاً مشخص دارند. بدین معنا که بیمه عمر در صورت حیات بیمه حوادث بدنی و بیمه درمان بوطور اساسی در مقابل بیمه های خسارتی قرار می گیرند . بنابراین حتی زمانی که پیشامد (فوت و صدمه بدنی) موجب زیان و خسارت باشد و تضمین بیمه گر را ایجاب کند باز به عنوان یک مسئله خسارتی مطرح نمی شود. با توجه به نکات ذکر شده به این تعریف دست می یابیم که بیمه های اشخاص در بر گیرنده بیمه هایی است که موضوع آنها دادن تأمین به اشخاص علاقه مند در مقابل هزینه های احتمالی یا بار مالی ناشی از وقوع یک ریسک فردی مشخص است.
این بار مالی بین بیمه گر و بیمه گذار در زمان انعقاد قرارداد بیمه بطور مقطوع تعیین می شود.بدین معنا که این هزینه های احتمالی دور از هرگونه دلواپسی و نگرانی از برآورد آتی و حدود و میزان تعهد و پرداخت های بیمه گر ، پیشاپیش تعیین می شود.
۳-۱۰-۲خطرات مطرح در بیمه های اشخاص:
شناسایی خطرات مطرح در هر رشته بیمه ای، علاوه بر کمک به طراحی بیمه نامه های مناسب، به نحوه عملکرد مکانیزم بیمه ای نیز کمک می کند؛ زیرا شناسایی این خطرات باعث می شود انواع و اقسام بیمه نامه ها با پوشش های متنوع برای جبران خسارتهای ناشی از آن خطرات، طراحی و وارد بازار شوند. این موضوع به دلیل رفع نیازهای گوناگون بیمه گذاران، افراد جامعه را به تهیه پوشش بیمه ای ترغیب و در نتیجه به رونق بازار بیمه ای کمک فراوانی می کند. از طرف دیگر به بیمه گران در جهت طراحی شرایط عمومی و خصوصی بیمه نامه ها و همچنین استخراج نرخ حق بیمه، باتوجه به مکانیزم فوق، یاری می رساند؛ این خطرات در بیمههای اشخاص که آنها را تحت پوشش قرار می دهد، به شرح زیر می باشند:
۱- بیماری: بیماری به هر وضعیت غیر عادی در بدن و روان می گویند که باعث ایجاد ناراحتی، سوء کارکرد یا تنش در فرد مبتلا یا افراد در ارتباط با او می شود.
۲- از کارافتادگی: از کار افتادگی کاهش یا از دست دادن توانایی انجام کار عضوی از اعضای بدن است که ناشی از حادثه یا بیماری باشد. منظور از از کار افتادگی در بیمه؛ یعنی همان Disability است. از کار افتادگی به دوسته عمده از کار افتادگی کامل و از کار افتادگی جزئی تقسیم می شود. از کار افتادگی کلی حالتی است که حداقل دو سوم(۶۶%) اعضای بدن دچار از کار افتادگی شده باشند که در چنین حالتی فرد را از کار افتاده یا از کار ا فتاده کلی می نامیم. اما از جمع اعضای آسیب دیده به ۶۶% نرسند، فرد دچار از کار افتادگی جزئی شده است. علاوه بر آن هر کدام از انواع از کار افتادگی اعم از کلی و جزئی به دو گروه موقت و دائم تقسیم میشوند.منظور از موقت این است که از کار افتادگی فرد، طی معالجه پزشکی بهبود یابد و فرد پس از مدتی توانایی قبلی خود را بدست آورد، اما از کار افتادگی دائم زمانی رخ می دهد که امیدی به بهبود وضعیت و بازیافت توانایی عضو یا اعضای آسیب دیده نباشد و همچنین پزشک معالج و نیز پزشک معتمد بیمه گر درمان عضو را تمام شده تلقی کند و یا بی اثر بداند.
۳- نقص عضو: عامه مردم از کار افتادگی و نقص عضو را یکی می پندارند، حال آنکه این دو واژه با هم متفاوت اند. تفاوت نقص عضو با از کار افتادگی به لحاظ بیمه ای در این است که عضو انسان در حالت از کار افتادگی سر جای خود باقی می ماند، اما در حالت نقص عضو، عضو مربوطه قطع شده یا تغییر شکل داده است.
۴-بستری در بیمارستان یا منزل: یکی از خطرات مطرح در بیمه های اشخاص این است که فرد به دلیل بیماری خود و سپری شدن فرایند معالجه به بستری شدن در بیمارستان یا منزل و استراحت کامل تن در دهد. در این صورت آنچه برای فرد خطر به حساب می آید این است که ممکن است شغل و حرفه او به نحوی باشد که در این مدت درآمدی را از دست بدهد؛ لذا بیمار علاوه بر هزینه های درمانی،سنگینی بار درآمد از دست رفته را نیز باید تحمل کند.
۵- حادثه: هر پیشامدی که بصورت ناگهانی، خارج از اراده فرد و بر اثر یک عامل خارجی اتفاق افتد و باعث فوت یا نقص عضو و از کار افتادگی افراد شود یا اینکه هزینه های پزشکی به همراه داشته باشد حادثه نامیده میشود.
۶- فوت: فوت تنها خطری است که نه تنها عمر انسان را تهدید می کند، بلکه احتمال رخ دادن آن قطعی است؛ تنها زمان وقوع آن مشخص نیست. عاقبت، عمر تمامی انسانها صرف نظر از دلیل فوت، روزی به پایان خواهد رسید، خواه فوت طبیعی باشد یا به علت بیماری یا حادثه.
۷- حیات:زنده ماندن نیز در زمره خطرات می تواند به حساب بیاید که زندگی افراد را تهدید می کند. این طبیعی است که مرور زمان و گذشت ایام توانایی افراد را کاهش می دهد. از طرفی هزینه های وجود دارد که مخصوص آن زمان است یا اینکه در آن مقطع از سن اشخاص افزایش می یابد؛ لذا باید چاره اندیشید تا افراد در سنین بالا بتوانند مبالغ قابل توجهی را به صورت یکجا یا مستمری بازنشستگی در اختیار داشته باشند تا بتوانند از دوران کهولت خود لذت ببرند.
۴-۱۰-۲سرمایه بیمه نامه در بیمه های اشخاص:
سرمایه بیمه نامه مبلغی است که بیمه گر تعهد پرداخت آن را در صورت بروز خطر موضوع بیمه نامه به عهده می گیرد. طبق ماده ۱ قانون بیمه، تعهد بیمه گر می تواند به صورت جبران خسارت وارده به بیمه گذار باشد یا اینکه یک مبلغ معین و وجه مشخصی باشد که در وجه او پرداخت می شود.
در بیمه های اموال حالت اول معمول است؛ به این معنا که بیمه گر پس از وقوع خسارت احتمالی،زیان وارده به بیمه گذار خود را جبران نموده و از لحاظ اقتصادی در حالت قبل از وقوع خسارت قرار می دهد، اما در بیمههای اشخاص هر دو گونه را داریم.برای نمونه در بیمه های درمان تکمیلی، بیمه گر هزینه های پزشکی موضوع بیمه نامه را تا سقف مورد تعهد و پس از کسر فرانشیزها پرداخت می نماید. از طرفی در بیمه های عمر تعهد می کند که در صورت فوت بیمه شده مبلغی را به ذی نفع بپردازد که اصطلاحا به آن سرمایه بیمه نامه
گویند. میزان این سرمایه در ابتدای شروع بیمه نامه از سوی بیمه گذار به بیمه گر پیشنهاد می شود و در صورت موافقت بیمه گر، در فرم بیمه نامه نیز قید می شود. دلیل اینکه در بیمه عمر بر خلاف سایر رشته ها، در ابتدا سرمایه معینی تعیین می شود این است که در سایر رشته های غیر از عمر(اموال و اشخاص)، میزان خسارت به وجود آمده مشخص بوده و قابل ارزیابی است، لیکن چون جان انسانها قابلیت قیمت گذاری ندارد و نمیتوانند در زمان خسارت بگویند؛ بنابراین مبلغ خاصی را ابتدای بیمه نامه معین می کنند.
البته جهت جلوگیری از سوء استفاده برخی از بیمه گذاران و نیز جلوگیری از تجمع خطر به زیان بیمه گر، بیمه مرکزی ج.ا.ا سقف سرمایه ای را برای هر شخص مشخص کرده است. ب این معنا که مجموع سرمایه های بیمه های عمر هر فرد نباید از آن سقف تجاور کند.
۵-۱۰-۲ عوامل موثر بر بیمه های اشخاص:
هدف اولیه بیمه اشخاص حمایت خانواده در برابر پیامدهای مالی حاصل از مرگ سرپرست خانواده بر اثر حادثه، بیماری و از کار افتادگی است.
شرکت های بازرگانی نیز ممکن است به دلیل فقدان نیروی انسانی کارآمد، برای توسعه و پیشرفت و حفظ نیروهای متخصص و تأمین آرامش خاطر کارکنان به پوشش های بیمه ای نیازمند باشند.
بطور کلی در بیمه های اشخاص، فرد با خرید بیمه نامه ، تأمین آتی دریافت می کند که این تأمین به علت عدم اطمینان فرد به آینده است (از کار افتادگی،حادثه و عمر) و فرد با تحصیل این بیمه ریسک پیرامون خود را حداقل می کند. این اضطراب از دست دادن کار و یا بروز حادثه ضمن کار است که فرد را متقاضی دریافت بیمه می کند.در اینجا به عواملی که می تواند برروی بیمه های اشخاص تاثیر داشته باشند اشاره می کنیم:
۱- جمعیت: یکی از عوامل موثر بر بیمه های اشخاص است. توانایی مالی که ناشی از داشتن سطح درآمدی مناسب است خود منوط به اشتغال برای کسب درآمد است. پس اشتغال عامل ابتدایی برای ارتقای توان مالی
فرد به حساب می آید. اشتغال یا نقطه مقابل آن بیکاری می تواند عوامل موثر بر تقاضای بیمه های اشخاص معرفی شوند. علاوه بر آن بسیاری از انواع پوشش های بیمه های اشخاص به عنوان مکمل بیمه های اجتماعی ویژه شاغلان است و افراد حتی در صورت شاغل بودن در یک فعالیت کاری می توانند از مزایای این بیمه بهرهمند شوند.
۲- درآمد: درآمد نیز یکی دیگر از عوامل تأثیر گذار می باشد. چرا که فرد در صورت احراز توانایی مالی عملاً در سطوح درآمدی بالاتری قرار می گیرد و برای افزایش تأمین خود بیش از پیش دقت می کند. می توان بالا بودن سهم حق بیمه های اشخاص در کشورهای پر درآمد را ناشی از همین علت دانست.
۳- تورم: تورم نیز عامل تأثیر گذار دیگری بر بیمه های اشخاص است که گاه اثر خود را بطور مستقیم و گاه معکوس نشان می دهد. محصولات بازار بیمه به هر منظور و با بهره گرفتن از مکانیسم در کشورهای بسیاری با مشکل طراحی در دوران تورمی روبرو هستند. شرایط تورمی، دشمن بیمه های زندگی است و تمام نتایج آن را خنثی می کند.
۴- فرهنگ: فرهنگ نیز یکی دیگر از عوامل موثر بروی بیمه های اشخاص است.تلقی مردم نسبت به بیمه و ورود آن به باورها و هنجارهای فرهنگی جامعه که خود تابع شناخت مزایا و قابلیت های آن است، از دیگر عوامل مهم در توسعه بیمه عمر می باشد.
۵- تبلیغات: اثرات ترویج و تبلیغ در فروش کالاها و از جمله بیمه انکارناپذیر است با توجه به بررسی های صورت گرفته، بیمه های اشخاص و فروش آن رابطه مستقیمی با تبلیغ دارد و بنابراین بدون داشتن یک برنامه ترویج و تبلیغ مناسب از طرف صنعت بیمه، انتظار توسعه بیمه های نامحتمل بنظر می رسد.
۶-۱۰-۲ انواع بیمه های اشخاص:
بیمه های اشخاص در سه رشته بیمه های عمر،بیمه های حوادث و بیمه های درمان به بیمه گذاران عرضه میگردد. این سه رشته هر کدام بر حسب نیازهای بیمه ای به شاخه های متعدد تقسیم می شوند.
*بیمه های عمر:
یکی از مهمترین رشته های بیمه ای در تمام دنیا بیمه عمر است. این اهمیت تا جایی است که در کشورهای پیشرو در صنعت بیمه، بیمه گران به دوسته بیمه گر عمر و بیمه گر غیر عمر تقسیم می شوند و هر کدام در زمینه تخصصی خود فعالیت می نمایند؛ یعنی بیمه عمر را از تما م رشته ها از جمله: آتش سوزی، باربری، اتومبیل، مهندسی، مسئولیت و حتی از بیمه های حادثه و درمان نیز جدا نموده اند. جدا از اینکه این تخصص گرایی، کارایی بیمه گران عمر را افزایش می دهد، اهمیت بیمه های عمر را نیز نشان می دهد.
*بیمه عمر در ایران:
در بخش بیمه های عمر(زندگی) که از قدیمی ترین بیمه از انواع بیمه های اشخاص در ایران بشمار میرود، آیین نامه ۱۳ مربوط به بیمه های زندگی در تاریخ ۲۶/۰۳/۱۳۵۰ به تصویب شورای عالی بیمه رسید البته متن این آیین نامه در بخش بیمه های عمر مرور می شود؛ لیکن گفتنی است علاوه بر مفاد این آیین نامه که در حقیقت شرایط عرضه انواع بیمه های عمر را برای بیمه گران تشریح می نمود، آیین نامه ای ۱/۱۳-۷/۱۳ نیز جهت تکمیل آیین نامه شماره ۱۳ به تصویب شورای عالی بیمه رسید. البته تاکنون آیین نامه ای ۱/۱۳-۲/۱۳ و۳/۱۳ لغو شده اند.
تمامی آنچه راجع به بیمه های زندگی(عمر) است در آیین نامه ها گنجانده شده است که مواردی از قبیل: شرایط عمومی بیمه نامه ها، نحوه انجام عملیات اتکایی، نحوه محاسبه کارمزد، نرخ حق بیمه ها، جداول مرگ و میر و… از آن جمله اند.
*دلایل نیاز مبرم افراد جامعه به برخورداری از پوشش بیمه عمر:
برخی از متخصصان بیمه معتقدند که تمامی افراد در هر دهک اجتماعی که باشند به نوعی نیازمند بیمه عمر هستند و می توانند یک بیمه عمر قوی داشته باشند. برخی ازاین دلایل به صورت زیر می باشند:
- جانشینی برای درآمد