کود گاوی

کود اسبی

کود گوسفندی

کود مرغی

شیری

گوشتی

شوری
(دسی زیمنس برمتر)

۷۴/۱۹

۸۰/۱۵

۸۰/۱۵

۳۳/۲۵

۴۶

همانگونه که در جدول فوق مشاهده میگردد کودهای دامی دارای حداقل شوری برابر ۸۰/۱۵ واحد میباشند و این میزان در کودهای مرغی حتی به ۴۶ واحد نیز می رسد.. افزودن موادی با چنین ضریب شوری خود به شور شدن هر چه بیشتر خاک منجر میشود. در حالی که در بیشتر مناطق کشاورزی ما، دو عامل شوری و کم آبی برزگترین معضل کشاورزی به شمار می رود. اراضی کشاورزی روز به روز شورتر و چاه های آب و قنوات روز به روز کم آبتر میشوند.
کم آبی دو مفهموم را در بردارد: یکی فقدان و کمبود آب و دیگری شوری بالا. بدین معنی که شوری خود مساوی است با کم آبی. بنابراین شور شدن خاک، آنهم به دست خود کشاورز، دانسته یا ندانسته، به نوعی کم آبی و تشنگی گیاه و در نهایت کاهش محصول را در پی دارد. بر طبق تحقیقاتی که توسط Dee Davies در فوریه سال ۲۰۱۰ انجام گردیده باکتریهای بیماریزای بی شماری در کود های گاوی تشخیص داده شده که برخی از مهمترین آنها عبارتند از :
(( اینجا فقط تکه ای از متن درج شده است. برای خرید متن کامل فایل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت nefo.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. ))

• Cryptosporidiosis

• E.coli

• Giardia

• Listeriosis

• Salmonella

که براحتی به انسان سرایت کرده و باعث بیماری میگردند. در همین تحقیق مشخص شده که بعد از پخش شدن کود گاوی در سطح باغ یا مزرعه، این عاملهای بیماریزا به راحتی به محصولات نیز منتقل شده و قابل تأملتر اینکه این پاتوژنها با شستشوی با آب از بین نمیروند. همچنین بر طبق تحقیقات به عمل آمده توسط پروفسور Karen Renner محقق علوم گیاه و خاک، ۲۵ درصد بذور علفهای هرز موجود در علوفه دامها سالم و دست نخورده در مدفوع آنها دیده میشود که میتواند پس از پراکنده شدن در سطح زمین شروع به رشد نموده و به سرعت تکثیر یابد (آستارایی و کوچکی ،۱۳۷۵).

۲-۷- کودهای شیمیایی

مصرف کودهای شیمیایی در ایران از سال ۱۳۲۵ با وارد کردن ۱۱ تن از انواع کودهای شیمیایی آغاز شد و از سال ۱۳۲۰، وزارت کشاورزی به وارد کردن همه ساله کودهای شیمیایی اقدام کرد. ابتدا تعادل نسبتاً مناسبی بین مصرف انواع کودهای آلی و معدنی وجود داشت. ولی این تعادل دوام چندانی نداشت به طوریکه در ۲۵ سال گذشته افزایش مصرف سالیانه کودهای ازته و فسفاته در طول دهه ۶۰ و ۷۰ بیش از ۱۰ درصد بوده است و در عوض مصرف کودهای پتاسیمی، مواد آلی و کودهای کامل (کودهای محتوی عناصر ریزمغذی) تقریباً به بوته فراموشی سپرده شده است (رضوانى مقدم، ۱۳۷۸).
تولید این نوع کودها، در کشاورزی و ازدیاد تولید محصولات زراعی انقلابی را به وجود آورد. طی مرور زمان تولید این کودها روبه فزونی گذاشته و از آنجا که علاوه بر این که این کودها باعث ازدیاد محصول می‌گردد باید این را هم در نظر داشت که این کودها صدمات زیادی را به خاک، موجودات زنده و اکوسیستم وارد می کند. امروزه در دنیا تلاش بر این است که برای تولید محصول بهتر، سالم‌تر و همچنین آسیب رساندن کمتر به محیط زیست این نوع کودها را به صورت بهینه مصرف نمایند(رضوانى مقدم، ۱۳۷۸).
در مصرف این نوع کودها باید دقت زیادی شود چون بعضاً به دلیل قدرت دوزهای بالای مواد مؤثره اثرات منفی بر روی گیاه می‌گذارند. کودها از لحاظ کیفی باید در سطح قابل قبولی باشد و برای آنکه معلوم گردد کود مورد استفاده از کیفیت لازم برخوردار است و همچنین مقدار مورد نیاز و فهمیدن دیگر خصوصیات باید آزمایش‌های تعیین کیفیت کود، تعیین میزان کود مصرفی در کشاورزی، تعیین عناصر تشکیل دهنده کود، تعیین میزان آلایندگی کودها از نظر پارامترهای زیست‌محیطی در خاک و آب انجام داد.
در آزمایشگاه آنالیز کود انواع آزمایش‌های شیمیایی (آلی، معدنی) میکروبیولوژی و برخی پارامترهای فیزیکی بر روی انواع کودها انجام می‌گیرد تا بتوان کود را مورد بررسی قرار داد. استفاده از سموم دفع آفات و کودهای شیمیایی در زمین‌های کشاورزی و باقی ماندن این ترکیبات و عناصر در میوه‌ها و سبزی‌ها نگرانی‌هایی برای ابتلا به بیماری‌ها به همراه داشته است. وجود میوه‌ها و سبزیجات به ظاهر درشتی که فاقد طعم و خاصیت‌های چند دهه پیش خود است، ناشی از استفاده بی‌رویه‌ از کودهای شیمیایی و سموم دفع آفات و باقی ماندن ترکیبات آنها در محصولات است. استفاده بیش از حد از این کودها به دلیل داشتن کادمیوم و نیترات، باعث سرطان‌زایی می‌شود. در واقع این عناصر و ترکیبات جذب سبزیجات و به ویژه سبزیجات غده‌یی مثل سیب‌زمینی می‌شود.
متأسفانه در سال‌های اخیر تولیدکنندگان محصولات کشاورزی در کشور به جای بهره‌گیری دانش روز کشاورزی برای تولید بیشتر، مصرف کودهای شیمیایی را توهم افزایش عملکرد ناشی از مصرف هر چه بیشتر آب و کوهای شیمیایی در برخی از مناطق کشور سبب استفاده بی‌رویه از منابع آب و کود شده به طوری‌که تداوم این امر علاوه بر خسارت‌های مالی و تشدید عدم تعادل عناصر غذایی در خاک، خطرات جدی را در رابطه با آلودگی خاک و آب به وجود آورده است(رضوانى مقدم، ۱۳۷۸).
متأسفانه به دلیل ارزانی نسبی کودهای شیمیایی و اختصاص یارانه به کودهای تک‌عنصره، تولیدکنندگان محصولات کشاورزی از مصرف مواد آلی غافل شده‌اند. به‌طوری‌که در حال حاضر افزودن مواد آلی به خاک که علاوه بر بهبود شرایط فیزیکی و شیمیایی، آثار بسیار مثبتی نیز در امر تغذیه و افزایش حلالیت اکثر عناصر غذایی مورد نیاز گیاه دارد، از سوی کشاورزان کنار گذاشته شده است.
مصرف بیش از حد کودهای شیمیایی در مزارع و باغ‌ها تهدید جدی علیه سلامت انسان است. به عنوان مثال کود اوره که به علت ارزان بودن به مقدار زیادی مصرف می‌شود بعد از استفاده در محصولاتی مانند پیاز و سیب‌زمینی به نیترات تبدیل شده و در آن تجمع مییابد. نیترات یک ماده سرطان‌زا است و بعث سرطان دستگاه گوارش، ناهنجاری‌های عصبی و اختلال در سیستم غده درون ریز و سیستم ایمنی بدن می‌شود. کودهای فسفاته نیز پس از مصرف در گیاهانی مانند سیب‌زمینی سم کادمیوم تولید می‌کند که کادمیوم نیز علاوه بر خاصیت سرطان‌زایی، باعث کوتاهی قد در کودکان و اختلال در کارکرد کلیه ها می‌شود (رضوانى مقدم، ۱۳۷۸).

۲-۸- ورمی کمپوست

قدمت کرم ها از ۶۰۰ میلیون سال پیش تخمین زده شده و ورمی کمپوست همان ماده آلی است که چالز داروین طبیعی دان مشهور، از آن به عنوان کود گیاهی نام برده و عنوان نخستین کتاب در زمینه زیست شناسی خاک را که بیش از یک قرن از تدوین آن میگذرد به خود اختصاص داده است و به همین دلیل او را پدر زیست شناسی خاک و یکی از بنیانگذاران خاک شناسی مدرن شناخته اند. توجه به اهمیت کرم های خاکی به قرن ها قبل از داروین برمیگردد. اولین جمله حکیمانه از ارسطو فیلسوف یونانی و همچنین وایت در سال ۱۷۷۰ نقل شده که کرمهای خاکی را اندام گوارشی خاک توصیف کردهاند و حذف آنها را از چرخه حیات، ضایعهای برای رشد و نمو گیاهان میدانند. لقبهای متعدد دیگری چون ریههای خاک، مجاری تنفسی خاک، آرواره، معده و لوله های گوارشی خاک، اولین شخم زنندهها یا شخم زنندگان طبیعی خاک و در نهایت معماران خاک و نظایر آن نیز برای جانوران پرارزش خاکزی به کار رفته است. کلمه Verm از لغت لاتین Vermis گرفته شده است که به معنی کرم می‌باشد و تولید کرم پوسال (ورمی‌کمپوست) نیز اصولاً تهیه کمپوست توسط کرمها است (اله دادی و همکاران، ۱۳۸۶). ورمی کمپوست عبارت است از مدفوع کرمهایی که از زباله یا کود دامی یا هر ماده آلی دیگر تغذیه کرده باشد مواد آلی از درون روده کرم عبور کرده و سپس دفع میگردد. کرم مواد آلی را به ذرات خیلی ریز خرد کرده و فعالیت میکروبی به سبب افزایش سطح کود زیاد میشود. اطراف این مواد دفعی به هنگام دفع از مخرج کرم غشایی پوشانده میشود که به معدنی شدن و آزاد سازی تدریجی موادغذایی از ورمیکمپوست کمک میکند. ورمیکمپوست از نظر کیفیت معادل بهترین هوموس خاک است که بوسیله طبیعت میتواند تولید کرد، کیفیت آن به نوع غذا یا زبالهای که کرم تغذیه کرده بستگی دارد. ورمیکمپوستها با وجود تفاوت اندکی که دارند اما در تجزیه تمامی آنها مقدار زیادی کلسیم، پتاسیم، سدیم، اسید فسفریک محلول دیده میشود. بیشتر ازت ورمیکمپوست به شکل آلی مانند اسید هیومیک و باقی مانده آن به صورت آمونیاک و نیترات است. این کود حاوی مقدار زیادی هورمونهای گیاهی نیز هست. همچنین این کود دارای ظرفیت تبادل آنیومی بالایی بوده و نسبت کربن به ازت آن ۲۰ برابر پایین تر از ماده اولیه مورد استفاده میباشد. از ورمیکمپوست کود غنی شده دیگری به نام چای کمپوست تولید میشود. تکنیک استفاده از کرمهای خاکی در جهت از بین بردن مواد زائد آلی و تبدیل آنها به یک کود بیولوژیک مفید امروزه در جهان بسیار متداول گردیده است. در این روش با بهره گرفتن از کرمهای خاکی، کمپوست استحصال شده از کود دامی مورد استفاده قرار گرفته و از این توده حجیم و کم ارزش یک کود آلی با کیفیت بسیار بالا به دست خواهد آمد که برای استفاده در زمینهای زراعی و باغات بسیار مفید خواهد بود. به عبارتی دیگر با بهره گرفتن از تکنیک کرمهای خاکی از کودهای دامی یک کود آلی به نام ورمی کمپوست تولید مینماید که عاری از هر گونه بذر علف هرز و انگلهای گیاهی بوده و همچنین از نظر ویژگیهای فیزیکی، شیمیایی و بیولوژیک با کود گاوی بسیار متفاوت میباشد. بازیافت و فرآوری پسماندها و ضایعات کشاورزی از جمله کود دامی سبب رفع مشکلات زیستمحیطی ناشی از رهاسازی این مواد در محیط زیست میشود. کودهای دامی دارای معایبی از نظر کاربرد مستقیم در کشاورزی هستند که مهمترین آنها آلودگی به تخم علفهای هرز، حشرات و عوامل بیماریزای گیاهی است که پس از مصرف در انواع کشتها آنها را با مشکلات بسیار مواجه میکند (عبدلی و روشنی، ۱۳۸۹). ورمیکمپوست علاوه بر اینکه از این نقطه نظر بسیار سالم است دارای ویژگیهای دیگر است که عبارتند از:
ظرفیت نگهداری بالای آب را دارند.
عاری از عناصر سنگین آلاینده محیط زیست میباشند.
در مقایسه با کود دامی فاقد بو هستند.
قابل استفاده در محیطهای مسکونی، پارکها و فضای سبز
غنی بودن نسبت به کود دامی
کاربرد این کود بسیار آسان است.
استفاده از محصولات بیولوژیک برای کشت انواع محصولات و گیاهان تزئینی
فرآوری این نوع کود در هر نوع آب و هوایی امکان پذیر است.