۲-۴- رابطه ی بین ساختار مالکیت و نگهداری موجودی های نقدی
۲-۴-۱ رابطه بین درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی و نگهداری موجودی های نقدی
یک نهاد به علت ملاحظات ریسک خود، بیشتر متقاضی نظارت بر مدیران است. منطق این فرضیه این است که به علت بالا بودن هزینه نظارت، فقط سهام‌داران بزرگ نظیر سرمایه گذاران نهادی می‌توانند به مزایای کافی دست یابند تا انگیزه نظارت را داشته باشند. در واقع، سرمایه گذاران نهادی بزرگ، فرصت، منابع، تخصص و توانایی نظارت، تأدیب و تاثیرگذاری بر مدیران را دارند. به هر حال، این که آیا نهادها از توانایی خود برای تاثیرگذاری بر تصمیمات شرکت استفاده می‌کنند یا نه تابعی از سهام متعلق به آن ها است. اگر سهام متعلق به سرمایه گذاران نهادی زیاد باشد، این سهام کمتر قابل داد و ستد است و بنابرین برای دوره های طولانیتری نگه داشته می شود. این دسته ، سرمایه گذاران نهادی پایا ( بلندمدت) هستند. آن ها به احتمال زیادی در امر نظارت شرکت می‌کنند ؛ زیرا زمان طولانیتری برای یادگیری در مورد شرکت ها و همچنین فرصت های بیشتری برای تأثیرگذاری بر مدیریت دارند. اما زمانی که سرمایه گذاران نهادی تعداد سهام نسبتا کمی در شرکت دارند، می‌توانند در صورت ضعیف بودن عملکرد شرکت به راحتی سرمایه گذاری های خود را نقد کنند و در نتیجه انگیزه کمی برای نظارت دارند. این ها سرمایه گذاران نهادی ناپایا (کوتاه مدت) هستند؛ زیرا تمایل به انجام معاملات مکرر بر اساس اطلاعات دارند و بر سودهای تجاری کوتاه مدت را تأکید می‌کنند.
بنابرین با توجه به مطالب ذکر شده افزایش درصد مالکیت سرمایه گذاران نهادی، سبب می شود تا آن ها انگیزه های بیشتری داشته باشند که از انباشت موجودی های نقدی توسط مدیران جلوگیری کنند بدین منظور که موجودی های نقدی صرف فعالیت های سرمایه گذاری و توسعه ای شرکت به منظور رسیدن به اهداف استراتژیک شرکت شود.
۲-۴-۲ رابطه بین درصد مالکیت دولتی و نگهداری موجودی های نقدی
ساختار مالکیت شرکت‌ها، نقش مهمی را در تعیین موجودی‌های نقدی نگهداری شده به وسیله شرکت‌ها بازی می‌کند. اگر دولت، میزان زیادی از مالکیت را دارا باشند نظارت سایر مالکان بر روی اعمال مدیران را مشکل‌تر می‌سازد زیرا مالکیت بیشتر توسط دولت، به مدیران امکان کنترل بیشتر بر روی شرکت می‌دهد و توانایی آن ها برای مقاومت در برابر فشارهای بیرونی را افزایش می‌دهد. از جهتی در صورت کاهش وجه نقد شرکت، مدیران سریعا از دولت درخواست وجه می نمایند. بنابرین می توان انتظار داشت رابطه بین درصد مالکیت دولتی و نگهداری موجودی های نقدی مثبت باشد.
۲-۴-۳ رابطه تمرکز مالکیت و نگهداری موجودی های نقدی
تمرکز مالکیت به حالتی اطلاق می شود که میزان در خور ملاحظه ای از سهام شرکت به سهام‌داران عمده(اکثریت) تعلق داشته باشد و نشان می‌دهد چند درصد سهام شرکت در دست عده محدودی قرار دارد. نتایج تحقیق مهدوی و میدری (۱۳۸۴) حاکی از آن است که تمرکز مالکیت در بازار اوراق بهادار تهران در سال ۱۳۸۴ بسیار بالابوده است. آن ها در تحقیق خود با مقایسه شاخص های تمرکز مالکیت در بازار ایران و پنج کشور آمریکا، ژاپن، آلمان، چین، و چک به این نتیجه رسیدند که بازار سهام ایران دارای ساختار مالکیتی بسیار متمرکز است. بعلاوه نتایج این تحقیق نشان داد که در ایران نیز همچون کشور چک، تمرکز بیشتر مالکیت با کارایی بیشتر همراه بوده است. به عبارت دیگر کوچک کردن مالکیت تاثیر منفی بر کارایی دارد. بنابرین انتظار می رود که در شرکت هایی که تمرکز مالکیت بالاتر است کنترل مالکان بر مدیران بیشتر باشد. در نتیجه مدیران کمتر می‌توانند به منظور انگیزه های شخصی خود وجه نقد بیشتری را در شرکت انباشت نمایند. با توجه به مطالب بیان شده می توان انتظار داشت که رابطه تمرکز مالکیت و نگهداری موجودی های نقدی منفی باشد.
۲-۵- مروری بر تحقیقات پیشین
۲-۵-۱ مروری بر تحقیقات مرتبط داخلی
کرمی (۱۳۸۷) در مقاله ای با عنوان بررسی رابطه بین مالکین نهادی و محتوای اطلاعاتی سود با بهره گرفتن از مدل رگرسیون خطی به بررسی تأثیر جایگاه نظارت سرمایه گذاران نهادی بر محتوای اطلاعاتی سود شرکت‌ها پرداخت تحقیق مذکور بر روی نمونه ای شامل ۶۱ شرکت طی سال های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۴ انجام گرفت به طور کلی نتایج تحقیق حاکی از این است که تعداد مالکیت نهادی منجر به ارتقاء محتوای اطلاعاتی سود شرکت نمی شود و ممکن است آن را تنزل نیز ببخشد در حالی که سطح مالکیت نهادی محتوای اطلاعات سود را کاهش نمی دهد بلکه این امکان نیز وجود دارد که موجب افزایش آن نیز بشود.
رعیت کاشانی پور (۱۳۷۲)، به رابطه بین جریان‌های نقدی و سود حسابداری تعهدی پرداختند، در این تحقیق سودمندی سود تعهدی و جریان‌های نقدی برای پیش‌بینی بررسی شده‌اند و نتایجی به شرح زیر به دست آمده است: الف- بین سود قبل از اقلام غیرمترقبه (سود حسابداری تعهدی) و سود حسابداری بعلاوه هزینه استهلاک و نیز سرمایه در گردش ناشی از عملیات، رابطه خطی قوی وجود دارد. ب- بین سود حسابداری تعهدی و وجه نقد حاصل از عملیات رابطه خطی قوی وجود ندارد. ج- بین سرمایه در گردش حاصل از عملیات و وجه نقد حاصل از عملیات رابطه خطی قوی وجود ندارد.
حساس یگانه، و همکاران (۱۳۸۷) طی مطالعه ای بر روی شرکت های پذیرفته شده در بورس تهران در فاصله زمانی سال‌های ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۳، رابطه بین سرمایه گذاران نهادی و ارزش شرکت را مورد آزمون قرار دادند. یافته های تحقیق مبین ارتباط مثبت بین سرمایه گذاران نهادی و ارزش شرکت می‌باشد. ایشان نتایج تحقیق را این گونه تفسیر نمودند که سرمایه گذاران نهادی با توجه به انگیزه های که برای بهبود عملکرد شرکت های سرمایه پذیر دارند. نظارتی مؤثر بر آن ها اعمال نموده و مدیران این شرکت ها را با اتخاذ تصمیمات بهینه و در نتیجه بهبود عملکرد شرت ترغیب می‌کنند.
طالبی (۱۳۷۷)، به ارزیابی وضعیت موجود مدیریت سرمایه در گردش در شرکت‌های ایرانی پرداخت، در این پژوهش، روش‌ها و اقداماتی که شرکت‌های ایرانی برای مدیریت سرمایه در گردش به کار می‌برند و همچنین اثرگذاری مدیریت سرمایه در گردش بر نقدینگی شرکت‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. علاوه بر این، نحوه تحقق نقدینگی مطلوب برای شرکت‌ها (بگونه‌ای که با مازاد و یا کمبود نقدینگی‌های غیرطبیعی مواجه نباشند) مورد بررسی قرار گرفته است. بررسی مذبور نشان می‌دهد که وضعیت نقدینگی شرکت‌ها به مقدار زیادی تحت تاثیر ماهیت فعالیت شرکت‌ها است. نتیجه کلی این پژوهش حاکی از این است که «مدیریت وجه نقد، مدیریت مطالبات و روش‌های تامین مالی» بر وضعیت نقدینگی اثر دارند و مدیریت موجودی کالا از نظر آماری معنی دار نیست.
