درک عدالت در سازمان ها موجب دستیابی به سطح بالایی از اعتماد سازمانی می‌گردد، هنگامی که ارزیابی های سازمانی به شیوه ای منصفانه صورت گیرد میزان اعتماد افراد در سازمان افزایش می‌یابد، به طور کلی قضاوت های حاکی از وجود انصاف، به عنوان جایگزین اعتماد در روابط میان فردی به کار می رود. (رضاییان، ۴۲، ۱۳۸۲) .
عدالت از جمله لزوم حیاتی هر نوع مشارکت اجتماعی است، استمرار حضور داوطلبانه افراد در
گروه ها به نحوه ادراک آنان از نحوه و میزان رعایت انصاف و عدالت بستگی دارد، هرچه اعضای یک گروه با یک سیستم ادراکی قضاوتی عادلانه از رفتار آن سیستم داشته باشد تعهد بیشتری برای مشارکت و حفظ توسعه آن دارند. (پورعزت، ۵، ۱۳۸۲) .
رفتارهای عادلانه با افراد تعهد آنان را افزایش داده و تلاش های داوطلبانه آنان برای نیل به اهداف اجتماعی دو چندان می‌کند به طور کلی عدالت موجب انسجام افراد و بی عدالتی عاملی است جهت جدایی و تفرقه میان افراد. (فولگر و کروپانزانو[۷۳]، ۱۹۹۸، ۲۹)., در پایان و با توجه به موارد ذکر شده
می توان چنین گفت: بی عدالتی موجب خدشه بر کرامت انسانی و خروج سرمایه های اجتماعی و کاهش عزم ملی برای فعالیت و تهدید سلامت جامعه می شود. (پورعزت، ۱۳۸۲، ۵) .
جایگاه عدالت در اسلام
عدل صفتی است که هم نزد خالق محبوب است و هم نزد مخلوق و خدا خود را با این صفت ستوده است. (نهج البلاغه، حکمت ۴۳۷)
در نگاهی به همه ی ادیان، اعم از آسمانی و غیر آسمانی، ما شاهد هستیم که همگی به عنصر مهم عدالت توجه کرده‌اند از آن یا به عنوان اصلی ترین هدف و یا یکی از اهداف مهم نام برده اند.
در دین اسلام هم این بحث از نظر دور نمانده و تعداد ۲۹ آیه از آیات قران یا به طور مستقیم و یا به طور غیر مستقیم به این بحث اشاره دارند و این امر نشان دهنده ی اهمیت ان در دین اسلام می‌باشد.
البته عدالت امری است که اگر دین اسلام هم به ان اشاره نمی نمود، حقیقت بودن آن صدمه ای
نمی دید. (مطهری، بیست گفتار، ص ۴۰)
عدل در اسلام ریشه در قرآن دارد و قرآن است که بذر عدل را در دل جامعه اسلامی پراکنده است و این مسئله به حدی برای دین حق دارای اهمیت است که گاهی خدا از مقام فاعلیت و تدبیر الهی به مقام اقامه ی عدل یاد می‌کند.بر همین مبنا، در نگاه قرآن، عدالت ذاتاً و فی نفسه دارای ارزش است و به عبارت دیگر ارزش ذاتی دارد و سلامتی و امنیت همه امور به آن وابسته است و به همین جهت است که خداوند به تمامی انسان‌ها به ویژه اهل ایمان موکداً دستور می‌دهد که برپا دارنده عدالت و قسط باشند.[۷۴]
به دلیل اعتقاد به اصل عدل و تبعیت احکام از مصالح و مفاسد نفس الامری و اصل حسن و قبح عقلی و حجیت عقل، عدل زیربنای فقه شیعی به شمار می رود و در بسیاری از احکام، عدالت شرط انجام دهنده ی آن عمل می‌باشد همانند نماز جماعت و جمعه و قضاوت و …
در اسلام ما قادریم که اگر در احکام دینی حکم مسئله ای بیان نشده باشد بر مبنای اصل عدل، آن را استنباط کنیم و حتی آن را به اسلام نسبت دهیم «زیرا که شرع اسلام طبق اصلی که خود، ان را تعلیم داده، هرگز از محور عدالت و حقوق فطری و طبیعی و عقلی خارج نمی شود» (مطهری، عدل الهی، ص ۴۸) .
از آنجا که عدالت از یک طرف امری حقیقی و عقلی است و از طرف دیگر امری است فطری، باید در دین اسلام دارای جایگاهی باشد بس رفیع. از سه مقدمه زیر می توان این نتیجه را گرفت که هدف دین اسلام چیزی غیر از عدالت نمی تواند باشد و همه دستورات دین اسلام فقط برای ایجاد عدالت است عدالت در همه ی انواع روابط انسان برای استدلال این مطلب باید بیان کرد که:
-
- در کلام حضرت (لقد ارسلنا رسلنا بالبینات و انزلنا معهم الکتاب و المیزان لیقوم الناس بالقسط»[۷۵] از این آیه فهمیده می شود که پیامبران الهی برای اصلاح رابطه ی انسان ها با یکدیگر آمده اند و این اصلاح یکی از اهداف اساسی آن ها می‌باشد در این هدف رابطه ی انسان با انسان های دیگر اصلاح می شود.
-
- پیامبر اسلام می فرماید: «انی بعثت لاتمم مکارم الاخلاق» بر همین اساس می توان بیان کرد که یکی از اهداف ارسال حضرت رسول، اصلاح رابطه ی انسان با خود می‌باشد و حضرت رسول آمده است تا اینکه رفتار انسان با خود را به مرحله ی عدالت داخل نماید.
-
- خداوند در سوره ی ذاریات، آیه ی ۵۶ می فرماید: «ما خلقت الجن و الانس الا لیعبدون» این آیه بیان می‌کند که هدف خلقت انسان فقط به دلیل عبادت الهی می‌باشد هدف خلقت نمی تواند جیزی غیر از هدف ارسال پیامبران باشد، و از طرف دیگر یکی از انواع عبادت الهی هم شریک قائل نشدن برای ذات احدیت است شرک، خود هم نوعی ظلم محسوب می شود «ان الشرک لظلم عظیم»[۷۶]
-
- پس باز هم خدا بیان می‌دارد که هدف خلقت، برقراری عدالت در رابطه ی انسان با خدا است زیرا که عدل در اعتقاد هم ملاک و معیار است (مطهری، عدل الهی، ص ۳۷) و اصلا عدالت در عمل ریشه در عدالت در نظر دارد اگر انسان به اصلاح رابطه ی خود با خدا بپردازد و این رابطه را در کمال عدالت انجام دهد، همانا از عبادت خدا پیروز و سربلند شده است.
-
- عموما انسان در حیات و وجود خود غیر از این سه رابطه را نمی تواند با جهان اطراف خود برقرار نماید که طبق دستورات اسلام همه ی این روابط هم باید بر اساس عدل باشند.
-
- هدف اسلام پرداختن به یک قسم از عدالت نمی باشد و از نظر اسلام کمال انسانی و سعادت آدمی و وظیفه ی انسان، برقراری و روابط کاملا اصولی . مبتنی بر عدالت می‌باشد هم در روابط انسان با خود هم با غیر خود. پس می توان ادعا کرد که هدف اصلی اسلام و غایتی که اسلام به دنبال آن می‌باشد، همان برقراری سراسری عدل است. (دانش پژوهان، ۱۳۸۵)
- در پایان به حدیثی از رسول گرامی اسلام اشاره می نماییم که در نگاه آن حضرت عدل میزان و معیار خداوند در زمین بوده و تمسک به آن عامل نجات آدمیان خواهد بود. «العدل میزان الله فی الارض…» و هر انسانی موظف است در هر وضعیتی عدالت را پیشه کند زیرا عدالت از منجیان و عوامل رهایی بخش و سعادت انسان و جامعه است و اما المنجیات فالعدل فی الرضا…»
بخش دوم: مبانی نظری حمایت سازمانی ادراک شده
