برخی از فقها از آن به (اَقْرَبُ الاجَلَیْنِ) (نزدیکترین دو مدت) تعبیر شده است و برخی دیگر در توضیح این عبارت گفتهاند که اگر زایمان پیش از سه عده طلاق روی دهد و در این فاصله رجوع صورت نگیرد، زن از همسر خود به طور قطعی جدا میشود و میتواند با هر کس که بخواهد ازدواج کند و اگر تا سه ماه زایمان روی ندهد، جدایی از همسرش قطعی است اما نمیتواند پیش از زایمان ازدواج کند.
هرچند احتمال دیدن خون حیض و نفاس در طول مدت بارداری خیلی بعید است ولی بااینحال اگر زنان در طول این مدت خون ببینند مانع از طلاق شوهرش نمیشود و اما در خلع نیز همچون طلاق
باید از خون حیض و نفاس پاک باشد. (دیانی ۱۳۸۷ ۲۳۸و لنگرودی ۱۳۸۶ ۲۳۴) و بهطورکلی میتوان گفت که زنان در طول حاملگی عادت ماهانه نمیشوند.
۱٫۲ طلاق قبل از نزدیکی
چون معاشرتی بین زن و شوهر نبوده پس فرزندی هم در این میان نیست پس ترسی از اختلاط نسل وجود ندارد و طلاق راحتتر صورت میگیرد لذا طلاق چنین زنی را در حالت عادت زنانگی و یا نفاس را مجاز میشمارد.طلاق زنی که هنوز با وی نزدیکی صورت نگرفته و پیوندهای استوار و علایق پایداری ندارد. زیرا هنوز لذت زندگی زناشویی و اولادی از ازدواجش پدید نیامده است. ازاینروست که قانونگذار طلاق وی را به دلیل نداشتن تعلقات شدید آسانتر نموده است .(شریف. ۱۳۷۶ ۱۱۴)
۱٫۳ طلاق زنی که شوهرش غایب است چنانچه شوهر زن غایب باشد یعنی در هنگام طلاق در محل سکونت زن نباشد و از وضعیت پاکیزگی زن و یا عدم آن نتواند اطلاع حاصل کند میتواند زن خود را طلاق دهد حتی اگر بعداً معلوم شود در حال پاکیزگی نبوده است. البته امروزه به کمک وسایل ارتباطی امکان اطلاع فراهم است. اگر شوهر در محل سکونت زن نباشد و غیبتش آنقدر طولانی باشد (برای مثال اگر شوهر زندانی باشد) که نتواند حساب عادت زنانگی همسرش را بداند و توان تحقیق هم نداشته باشد میتواند همسرش را طلاق دهد.در حکم غیبت میتوان زندانی بودن فرد را نیز اضافه نمود البته چنانچه اطلاع از حال زن به رایش مقدور نباشد. (دیانی.۱۳۸۷ ۲۳۸).
۲٫عده وقوع نزدیکی از پایان عادت زنانگی در هنگام طلاق
همان طور که قبلاً هم اشاره شد یکی از شرایط مختلعه آن است که در حال طلاق پاک باشد اما پاکیزگی برای صحت طلاق کافی نیست لذا زن باید در دورهای از پاکیزگی باشد که بین او شوهرش نزدیکی واقع نشده باشد (نجفی ۱۴۰۴ ۲۰) طبق تصریح ماده ۱۱۴۱ قانون مدنی که مقرر میدارد:« طلاق در طهر مواقعه صحیح نیست مگر اینکه زن یائسه یا حامل باشد.»، طلاق هنگامی صحیح است که از زمان پاک شدن تا زمان وقوع طلاق، نزدیکی بین زوجین رخ نداده باشد و در اصطلاح حقوقی، زن باید در طهر غیر مواقعه باشد.مگر آنکه زن، یائسه یا حامل باشد.بنابرین اگر مرد بعد از طهر اقدام به برقراری رابطه زناشویی با زن کرده باشد، نمیتواند او را طلاق دهد.مگر آنکه صبر کند که زن از نو عادت ماهیانه ببیند و پاک شود و آنگاه اقدام به طلاق نماید.
مبحث سوم: زمان طلاق
دین مبین اسلام ازدواج را بسیار باارزش و بااهمیت دانسته و آن را مورد تشویق و ترغیب قرار داده و از طرف دیگر طلاق را مبغوض ترین حلالها در نزد خدا دانسته است که تنها در مواردی که چارهای از آن نباشد میتوان بدان اقدام کرد .طلاق از ایقاعات است یعنی انشاء و ایجاد آنیک طرفه و از طرف مرد است و نیاز به رضایت و مداخله زن ندارد اما در مورد موعد طلاق بستگی به نوع رفتار و حرکات و ظرفیت طرفین است که با مراجعه به داوری به عنوان یکی از پیششرطهای شکلی که قانونگذار شرعی برای تحقق طلاق معین فرموده و البته موردپذیرش قانونگذار عرفی نیز واقع گردیده ارجاع امر به حکمین میباشد .طبیعی است زوجین در بدو زندگی مشترک زناشویی و یا حتی پسازآن ممکن است در اثر عدم تجربه کافی و غلبه احساسات و عکسالعملهای تلافیجویانه ناشی از عدم شناخت روحیات متقابل مختص زن و مرد و برخوردار نبودن از پختگی لازم تصمیم مهمی مبنی بر انحلال رابطه زناشویی خود بگیرند که اگر این تصمیم بر پایه عقل و منطق صحیح استوار نباشد ممکن است عمری پشیمانی به همراه داشته باشد. (دیانی. ۱۳۸۷ ۲۶۳) مستند ارجاع به داوری در آیه ۳۵سوره نساء است که میفرماید : اگر از اختلاف و دشمنی بین زوجین میترسید داوری از میان خویشان زوج و داوری از میان خویشان زوجه برگزینید که اگر بخواهند آشتی برقرار نماید آن ها را موفق میدارد همانا خداوند گشایش دهنده داناست. آخرین قانونی که در مورد داوری تصویبشده قانون اصلاح مقررات مربوط به طلاق است مصوب سال ۱۳۷۱ .از تاریخ تصویب این قانون زوجهایی که قصد طلاق و جدایی از یکدیگر رادارند بایستی جهت رسیدگی به اختلاف خود به دادگاه مدنی خاص مراجعه و اقامه دعوی نمایند چنانچه اختلاف فیمابین از طریق دادگاه و حکمین از دو طرف که برگزیده دادگاهاند حلوفصل نگردید دادگاه با صدور گواهی عدم امکان سازش آنان را به دفاتر رسمی طلاق خواهد فرستاد .دفاتر رسمی طلاق حق ثبت طلاقهایی را که گواهی عدم امکان سازش برای آن ها صادر نشده است ندارند در غیر این صورت از سردفتر خاطی سلب صلاحیت به عمل خواهد آمد. (هدایت نیا. ۱۴۰٫۱۳۸۷) حال اگر این موارد نتوانست اصلاح بین طرفین کند و منجر به این نتیجه گردد جدایی راهی برای رهایی از دور شدن از تنش و عمیقتر شدن رابطه و ریسک و خطرات بعدی گردد طلاق و جدایی بهترین گزینه ممکن میباشد .
گفتار اول: طلاق قبل از نزدیکی یا طلاق در زمان نامزدی
دوران نامزدی علاوه بر اینکه یکی از مقولههای ازدواج است یکی از شیرینترین و ماندگارترین دوره های زندگی هر انسانی نیز محسوب میشود که زمینه شناخت بیشتر افراد را از یکدیگر فراهم میآورد. در همین دوره بسیاری از زوجین به خاطر شناختی که از همدیگر پیدا میکنند، تصمیم به جدایی میگیرند که بهاصطلاح آن را طلاق مینامیم.این پدیده ثبات و آرامش را از خانواده ها گرفته و به جای آن بحرانهای روحی و روانی را جایگزین میکند.
إذا طلق قبل الدخول کان علیه نصف المهر و لو کان دفعه استعاد نصفه إن کان باقیا أو نصف مثله إن کان تالفا و لو لم یکن له مثل فنصف قیمته و لو اختلفت قیمته فی وقت العقد و وقت القبض لزمها أقل الأمرین(نجفی ۲۱۴٫۱۴۱۳)