‌بنابرین‏ کار در علم اقتصاد، وسیله‌ای است برای تولید و کسب درآمد.

۲-۱-۱-۶٫ کار از نظر اسلام

تعاریف گوناگونی از کار در اسلام بیان گردیده است. برخی کار را هر نوع حرکت یا فعلی تعریف کرده ­اند که به وسیله انسان و از روی قصد، آگاهی و اختیار وی صادر گردد و هدف از آن رسیدن به نتایج مادی و معنوی در ساختن و بی­نیازی در زندگی آدمی باشد (خلیل، ۱۹۸۲: ۱۲۳). همچنین کار به هر تلاش بدنی یا ذهنی هدف‌دار گفته می­ شود، که انسان را در ایجاد یا افزایش منفعت مورد قبول از منظر شرعی تشویق می­ کند (مرطان، ۱۹۷۹: ۱۲۳).

در جای دیگر آمده است که کار در اسلام به تلاش و کوششی گفته می­ شود که در مقابل آن مال و پول قرار ‌می‌گیرد. فقهای اسلامی، قاعده­ معروف «محترم بودن عمل مسلمان» را بر همین مبنا گذاشته­اند و منظورشان این است که عمل و کار مسلمان محترم بوده است و در صورتی که تلف گردد موجب ضمان خواهد شد (تقیان، ۱۳۸۹: ۱۹).

با توجه به تعاریف ‌می‌توان سه ویژگی برای کار اسلامی برشمرد: ۱ـ اسلام به نتیجه کار نگاه نمی­کند بلکه به نفس عمل نظر دارد. ۲ـ اسلام به نوع عمل نگاه می­ کند که آیا مشروعیت دارد یا نه؟ ۳ـ ارزش کار در اسلام در محتوای ارزشی آن خلاصه می­ شود (شحاده، ۱۳۹۷: ۲۴).

‌بنابرین‏ کار در اسلام، تلاش و کوشش هدف‌داری است که نیازهای آدمی را در دنیا تأمین و راه وصول به رضوان و قرب الهی را تسهیل می­ نماید.

۲-۱-۱-۷٫ کار از نظر قرآن

کار در تلقی قرآن دنیا و آخرت به عنوان حقایقی یکپارچه دیده می­ شود و در حقیقت مرزی میان این دو نیست لذا کار به نحوی در قرآن به کار گرفته شده است که نمی ­توانند بر فعالیت­های دنیایی صرف دلالت کنند. کار در قرآن به معنای هر گونه فعلی از افعال انسانی که موجب ارتقا یا رکود روحانی، نفسانی یا به تعبیر دقیق­تر اخروی و دنیوی شود، ‌می‌باشد (ولوی،۱۳۸۱: ۲۴).

واژگانی چون عمل، سعی، فعل، کدح و جهد در قرآن کریم، دلالت مستقیمی بر انجام کار دارند. هر کاری که با هدف و قصد از جانداری سر زند عمل گویند. عمل اخص از فعل است چرا که در فعل قصد و هدف مطرح نیست (راغب اصفهانی، ۱۴۱۲: ۳۴۸). سعی به معنای کوشیدن، کوشش کردن، کار کردن، عمل کردن، قصد کردن و آهنگ کردن است (عادل، ۱۳۸۴: ۲۷)، این واژه سی بار در قرآن آمده است. کدح به معنای کوشش مجدانه و همراه با مرارت و سختی که انسان برای امر دنیا و آخرتش انجام دهد است و جهد به هر فعالیت جهت­داری که از انسان سر زند، می­گویند (ولوی، ۱۳۸۱: ۲۷).

۲-۱-۲٫ حکمت کار کردن

تدبیر و تدبر در عالم هستی نشان می­دهد که هیچ امری در جهان هستی بدون حکمت نیست. چرایی تأکید فراوان بزرگان، عالمان و ادیان بالأخص دین اسلام به کار و تلاش، نشان‌دهنده وجود حکمت­هایی متقن برای کار است. به طور کلی سه حکمت اصلی برای کار در نظر گرفته شده است، که عبارت‌اند از:

۲-۱-۲-۱٫ امتحان الهی

گستره رزق انسان و نحوه رسیدن به آن، میدان امتحانی است که بسیاری از صفات و خلق و خوی انسان به محک آمده و سنجیده خواهد شد (تقیان، ۱۳۸۹: ۳۷). تا وقتی که انسان هیچ توانایی ندارد، نمی­ توان به خوب یا بد بودن او حکم کرد؛ اما هنگامی که خداوند به بازو و اندیشه­ او نیرو می­دهد، امتحان الهی نیز شروع می­ شود (نصرتی، ۱۳۹۱: ۱۲).

اینکه از چه راهی مایحتاج و اموال خود را به دست می‌آوریم و چگونه مصرف می‌کنیم؟ چه مقدار به آن‌ ها دل‌بستگی داریم و حقوق نیازمندان را چگونه در نظر بگیریم؟ حقوق اموال و فعالیت را پرداخت می­کنیم؟ اندکی از سؤالات این امتحان بزرگ الهی در این عرصه ‌می‌باشد (تقیان، ۱۳۸۹: ۳۷).

خداوند کریم در قرآن ‌به این موضوع اشاره فرموده است: «حتماً شما را به وسیله ترس و گرسنگی و کاهش در اموال و جان­ها و میوه­ ها آزمایش می­کنیم و به استقامت­دهندگان بشارت بده» (بقره / ۱۵۵). یکی از موضوعات مهم مورد مواخذه در روز قیامت، ‌در مورد نحوه کسب درآمد است. پیامبر اکرم (ص) می­فرمایند:

«روز قیامت انسان قدم از قدم برنداشته تا چهار سؤال از او پرسیده شود، یکی از آن پرسش­ها سؤال از مال اوست که از چه راهی کسب کرده و در چه راهی مصرف ‌کرده‌است؟» (طوسی، ۱۴۱۴: ۵۹۳). سنجش میزان توانایی انسان­ها در انجام کارها و همچنین موارد مصرف آن از مواردی است که، خداوند با لزوم و تشویق انسان­ها به کار می­سنجد، لذا یکی از حکمت­های کار کردن امتحان الهی است.

۲-۱-۲-۲ .هدفمند بودن خلقت

طبق آموزه­های اسلام، خلقت این عالم هدفی را دنبال می­ کند و از کوچک­ترین مخلوقات تا بزرگ­ترین آن‌ ها برای رسیدن به آن هدف باهم هماهنگ هستند. خداوند می­فرماید: «و ما آسمان و زمین و آنچه را بین آن ها‌ است، بیهوده نیافریدیم. (بیهوده بودن آن ها) گمان کسانی است که کافر ‌شده‌اند، پس وای بر کسانی که کافر شدند از عذاب جهنم» (ص/ ۲۷).

حال این هدف چیست؟ با توجه به آیات و روایات ‌می‌توان فهمید که مهم­ترین هدف خلقت عالم، انسان و رسیدن او به منزلگاه امن است. اینکه هر جزء این عالم چه نقشی در این سفر مهم دارد، از علم و ادراک ما بیرون است. قرآن کریم هدف اصلی خلقت انسان را فقط و فقط عبادت خداوند معرفی می‌کند: «وَ ما خَلَقتُ الجِنَّ وَ الِانسَ اِلا لِیَعبُدُونِ» (ذاریات/ ۵۶)؛ و نیافریدم جن و انس را مگر برای این که عبادت کنند.

اسلام، کار را به عنوان بهترین عبادت ستوده است و در جایی کار را برتر از عبادت دانسته و مردم را تشویق ‌کرده‌است تا در میدان کار و تولید بر یکدیگر سبقت گیرند. در روایتی آمده است: «دو تن از اصحاب پیامبر (ص) در حالی که یکی دیگری را بر دوش کشیده بود بر رسول خدا (ص) وارد شدند. پیامبر حال آن شخص را پرسیدند. عرض کردند از هیچ نمازی فارغ نمی­ شود، مگر اینکه وارد نماز دیگر شود، و هیچ روزه­ای را افطار نمی‌کند، مگر این که روز دیگرش را روزه ‌می‌گیرد و اکنون حالش را مشاهده می­کنید. حضرت پرسیدند: پس چه کسی شتر او را می­چراند و برای اداره زندگی عائله­اش کار می­ کند؟ عرض کردند: ما متحمل هستیم! حضرت فرمودند: شما از او عابدترید (تقیان، ۱۳۸۹: ۶۵). ضمناً کار موجب تقویت دین‌داری می­ شود. امام صادق (ع) می‌فرماید: «طلب رزق را از راه حلال، رها مکن؛ زیرا این طلب کمکی به دین داری توست» (مفید، ۱۳۸۹: ۱۸۲).

پس کار هدف خلقت، یعنی عبودیت الهی را تأمین می‌کند، لذا یکی از مهم­ترین حکمت­های کسب‌وکار همین می‌باشد.

۲-۱-۲-۳ .تلاش و امید به فضل پروردگار

انسانی که برای کسب روزی خود تلاش می­ کند، خود را به نعمت­های خداوند وابسته می­بیند. ‌بنابرین‏ انگیزه عبادت و آمادگی برای آن، در او بیشتر می­ شود؛ اما کسی که همیشه غرق در نعمت­های دنیوی است آمادگی خود را برای عبادت از دست می­دهد (نصرتی، ۱۳۹۱: ۱۲). قرآن کریم می­فرماید: «اگر خداوند روزی را برای بندگانش بسط و گسترش می­داد، همانا (از عبادت و…) سرکشی می­کردند؛ اما او به مقداری نازل می­ کند که خود صلاح بداند. همانا او به بندگانش بسیار آگاه و بینا است» (شوری/ ۲۷)؛ و در آیه­ی دیگری نیز می­فرماید: «وقتی انسان خود را بی­نیاز بیابد، طغیان و سرکشی می­ کند» (علق/ ۶ تا ۷). ‌بنابرین‏ هدف اصلی از کار این است که انسان تلاش نماید و به روزی‌رسانی خداوند امیدوار باشد.