1. 1. مدت زمان انجام کار: مدت زمان انجام کار طولانی یا کوتاه می‌باشد .

1. ترکیب کار: کار ساده یا مشکلچند فعالیت توام است.

از نظر انسانی و شخصی چون توانایی انسان ثابت نیست در شرایط مختلف انجام یک کار، توانایی‌های انسان تغییر می‌کند. عواملی که باعث تغییرات در توانایی کاربدنی یا فکری انسان می شود عبارتند از :

• • فاکتورهای شخصی

• • خوپذیری و عادت

• • عوامل فیزیولوژیکی و روان

• اجتماعی

با بررسی عوامل انسانی و مشخص شدن میزان نسبی توانایی ها ی انسان و تطبیق آن با مشخصه کار می توان از فردی استفاده نمود که با کار محوله هماهنگ و سازگار باشد و بتواند با توانایی یکنواخت در یک سیکل کاری فعالیت نماید و نیز با شناخت فاکتورهای انسانی مجموعه مورد نظر می توان از ابزار و تجهیزات مناسب و منطبق با مجموعه استفاده نمود

• فاکتورهای شخصی

الف- سن

یکی از عوامل اصلی در ارتباط با توانایی انسان به خصوص در کارهای بدنی و فیزیکی سن انسان است. به طور طبیعی مشخص است که انسان در بدو تولد دارای توانایی‌های بسیار محدودی است که با افزایش سن سیر صعودی پیدا می‌کند و پس از گذشت مدتی مجدداً فرسوده شده و توانایی شخصی کاهش می‌یابد. پس در نتیجه با تفکیک میزان سختی کار در یک مجموعه می توان از افراد جوان و سالم برای قسمت های مورد لزوم استفاده نمود.

ب- وزن بدن

به طور طبیعی ۴۰ درصد وزن بدن انسان را عضلات که انجام دهنده کار هستند، تشکیل می‌دهند. حال هر قدر وزن عضلات بدون چربی زیر پوست بیشتر باشد. توانایی انجام کار بدنی انسان بیشتر می‌باشد و یک رابطه مستقیم بین این دو وجود دارد که از گذشته نیز بدین صورت بوده و کارهای سنگین و طاقت فرسا همیشه به افراد ورزیده و تنومند محول می شده است.

پ- جنسیت

تا سن بلوغ اختلاف محسوسی از نظر جسمی بین دختر و پسر موجود نیست، با ازدیاد سن، این اختلاف که شامل تفاوت در فرم بدن و توانایی فیزیکی انجام کار است، ظاهر می‌گردد. با توجه به تحقیقات به عمل آمده به طور کلی توانایی توانایی فیزیولوژیکی زنان کمتر از مردان است و باید برای کارهای سخت و مرکب پیچیده سعی شود که از مردان استفاده شود و زنان برای کارهای سبک و ظریف به کار گرفته شوند.

ت- فرم بدن

فرم اصلی بدن انسان در رابطه با توانایی مؤثر است، همان گونه که از نظر چهره افراد با هم متفاوت هستند از نظر فرم و ساختمان بدن نیز اختلاف وجود دارد که برای سهولت در کار و تحقیقات علمی، فرم های اصلی بدن به سه دسته :

• • انسان عضلانی

• • انسان چاق و فربه

• انسان لاغر و استخوانی

تقسیم می‌شوند که با توجه به نوع کار مورد انتظار باید از افراد مناسب استفاده نمود. مثلا برای کارهایی نیاز به عکس العمل های سریع و چالاکی و چابکی دارد، باید از افرادی که در دسته لاغر غضلانی هستند استفاده نمود و برای کارهای سنگین، جا به جایی مواد، پتک زدی، از افراد عضلانی چاق استفاده نمود.

ث- وضعیت جسمانی و روانی

وضعیت جسمانی و روانی در توانایی انجام کار انسان بسیار مؤثر است، به طوری که انسان با یک سرما خوردگی کوچک و با یک ناراحتی روحی و فکری جزئی، مقدار بسیار زیادی از قدرت کاری خود را از دست می‌دهد و در ارتباط با شرایط فیزیکی محیط کار و علائق و استعداد افراد، بهترین فرد برای انتخاب انجام شود که عولمل موجود در محیط کار چه فیزیکی و چه روحی نتواند به سرعت تعادل جسمی و روحی فرد را به هم ریخته و باعث کاهش قدرت کاری وی شود.

ج- خصوصیت شخصی و روانی

در ارتباط با خصوصیت شخصی و روانی مسئله شخصیت کاری، مورد مطالعه و بررسی قرار می‌گیرد، به طور کلی تیپ کار کردن و شخصیت کاری افراد در ارتباط با خصوصیات شخصی و روانی متفاوت است. این افراد به ‌گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند با توجه به شرایط شغل مورد نظر باید نزدیکترین عمل شخصی به شغل مورد نظر انتخاب شود که در کارایی افراد شاغل بسیار مؤثر است.

• • افرادی که آرام و یکنواخت کار می‌کنند.

• • افرادی که سریع و بدون دقت کار می‌کنند .

• • افرادی که خوب و سریع کار را شروع می‌کنند ولی کم کم بی علاقه شده و بی دقت می‌شوند .

• • افرادی که با تغییرات و یکنواخت کار می کنندگاهی تند و گاهی آرام.

• • افرادی که فقط با سرپرستی و دستور کار می‌کنند.

• • افرادی که شخصاً با علاقه و به صورت مستقل و با انگیزه داخلی کار می‌کنند.

• عادت و خوپذیری

الف- عادت

قدرت فراگیری اشخاص در کارهای مختلف متفاوت است. بدین صورت که اگر عده ای را برای انجام کاری انتخاب نماییم و نحوه انجام کار را به آن ها بیاموزیم، در طی زمان ثابت حد توانایی انجام کار در این عده متفاوت خواهد بود و عملاً ثابت می شود که قدرت فراگیری افراد به دلیل مسائل ذاتی، استعدادی و … با هم متفاوت است.

علاوه بر این زمان انجام کار نیز در اثرتمرین و فراگیری کاهش پیدا می کندف بدین معنی که هر قدر تمرین زیاد تر باشد کار در زمان کوتاه تری انجام می شود که این زمان نیز برای افراد مختلف متفاوت است.

چون مهارت در انجام کار بستگی به دو عامل خوبی کار ارائه شده و زمان انجام کار دارد، ‌بنابرین‏ افراد پس از گذراندن دوره آموزشی و کارآموزی، دارای زمان‌های انجام کار و مهارت های متفاوتی می‌شوند که هر دو عامل، مشخصه مهارت و توانایی انجام کار و یا به عبارت دیگر ارزیابی توانایی‌های شخص است

ازدیاد مهارت نیز مانند فراگیری برای همه افراد یکسان نیست و با توجه به نوع کار و توانایی ذاتی افراد به صورت های گوناگون می‌باشد.

ب-خوپذیری

خوپذیری باید با توجه به نوع کار، نحوه انجام کار و شرایط محیطی محل کار و مورد ارزیابی و بررسی قرار گیرد، چون به طور طبیعی هر کس در طول زمان یک روش یا ریتم و سیستم بخصوصی را جهت انجام کار انتخاب می‌کنند که گاه اشخاص چنان به روش های انجام کار خود خو می گیرند که تغییر روش، هر چند که روش جدید درست تر و علمی تر هم باشد، برای آن ها مقدور نیست. شرایط جوی و جغرافیایی نیز ایجاد کنده نوعی عادت و خوپذیری است، به طوری که اگر کسانی در مناطق گرمسیر، مرطوب، سردسیرو … زندگی می‌کنند، در غیر از آن محیطی که به آن عادت کرده و خو گرفته اند به کار گماشته شوند، در هفته های اول به میزان قابل ملاحظه ای از کارایی و توانایی آن ها کاسته می شود ولی چون انسان به خاطر طبیغت خویش، قابلیت بسیار زیاد خوپذیری و عادت با محیط های مختلف را دارد که این فطرت عامل اصلی ادامه حیات انسان است می‌تواند با توجه به تحقیقات انجام شده، تقریباً پس از شش هفته کم کم به محیط جدید شرایط جوی، اقلیمی،… عادت کرده و و از عهده انجام کار در آن محیط برآید.

۲-۱۶-۳- عوامل فیزیولوژیکی و روانی