ابزار گرد آوری اطلاعات در این تحقیق شامل سه پرسش نامه: بهداشت روانی، رضایت شغلی و جو سازمانی میباشد.
۳-۵-۱ پرسشنامه جو سازمانی:
پرسشنامه جو سازمانی که توسط لیل سوسمون و سام دیپ در سال ۱۹۸۹ ساخته شده است دارای ۵ طیف کاملاًمخالف، مخالف، بی نظر، موافق و کاملاًموافق می باشد. و دارای پنج بعد وضوح و توافق هدف، و ضوح و توافق نقش، رضایت از پاداش، رضایت و توافق بر روی رویه ها و اثربخشی ارتباطات می باشد.
مقیمی درسال ۱۳۸۶ در تحقیق خود پایایی این پرسشنامه ها را ۸۶/ گزارش کرده است
روایی و پایایی آزمودنی ها:
برای بدست آوردن روایی و پایایی محقق ابتدا از اعتبار محتوا و سازه استفاده شد. در سنجش اعتبار محتوا، آزمون ها تکثیر و به ۱۰ نفر از متخصصان تعلیم و تربیت دانشگاه آزاد اسلامی مرودشت و سازمان آموزش و پرورش داده شد و نظرات جمع آوری گردید. در اکثر سؤال ها توافق لازم وجود داشت. برای اندازه گیری پایانی از روش باز آزمایی(روش آزمون- آزمون مجدد) استفاده شده است. پس از اجرای آزمون مجدداً پس از دو هفته آزمون ها،به چهل نفر از آزمودنی هایی که در مرحله ی اول شرکت داشتند داده شد.میانگین و انحراف نمره ی کل آزمودنی ها در مرحله ی بازآزمایی به ترتیب زیر بدست آمد:
( اینجا فقط تکه ای از متن فایل پایان نامه درج شده است. برای خرید متن کامل پایان نامه با فرمت ورد می توانید به سایت feko.ir مراجعه نمایید و کلمه کلیدی مورد نظرتان را جستجو نمایید. )
الف) پرسشنامه رضایت شغلی ۷۵/۲۶=x و ۳۰/۹=s.d ضریب همبستگی بین نمره های آزمودنی ها در دو نوبت آزمون و آزمون مجدد برای کل آزمودنی ها ۸۷/۰=r بدست آمد که بسیار رضایت بخش بود.
ب) پرسشنامه بهداشت روانی ۵۵/۲۶=x و ۲۰/۹=s.d ضریب همبستگی بین نمره های آزمودنی ها در دو نوبت آزمون و آزمون مجدد برای کل آزمودنی ها ۸۳/۰=r بدست آمد که بسیار رضایت بخش بود.
ج) پرسشنامه جوسازمانی: ۵۰/۲۵=x و ۸۸/۸=s.d ضریب همبستگی بین نمره های آزمودنی ها در دو نوبت آزمون و آزمون مجدد برای کل آزمودنی ها ۷۹/۰=r بدست آمد که بسیار رضایت بخش بود
۳-۵-۲ پرسشنامه رضایت شغلی:
دومین ابزار مورد استفاده در این پژوهش پرسشنامه رضایت شغلی است که این پرسشنامه توسط اسمیت[۵۵]، کندال[۵۶] و هالین[۵۷] طراحی شده است. این ابزار ابتدا ۷۲ سئوال بوده که به علت زیادی سئوالات از کارایی لازم برخوردار نبود، محققان در سال (۱۹۸۷) در تحقیقی سعی در کاهش تعداد سئوالات پرسشنامه نمودند و تعداد سئوالات را به ۳۰ سئوال کاهش دادند.
این ابزار ۵ بعد را مورد بررسی قرار می دهد که به شرح زیر است:
۱- ماهیت کار: سئوالات ۶-۱
۲- سرپرست: سئوالات۱۲-۷
۳- همکاران: سئوالات ۱۳-۱۸
۴- ارتقاء: سئوالات ۲۴-۱۹
۵- پرداخت: سئوالات ۳۰-۲۵
روش نمره گذاری:
مقیاس پرسشنامه رضایت شغلی نیز لیکرت بوده است و گزینه های سئوال شامل عبارات:
(کاملا موافقم- موافقم- بی نظرم- مخالفم- کاملا مخالفم) است.
همچنین سئوالات ۳،۴،۹،۱۸،۲۱،۳۰ امتیاز دهی معکوس دارند.
پایایی و اعتبار ابزار:
ثامنی در سال ۱۳۸۴، پایایی پرسشنامه رضایت شغلی(jdl) را ۷۳/، رنجبر در سال ۱۳۸۴ آلفای کرونباخ این ابزار را ۶۹/، مصطفوی در سال پایایی ۸۶/ بدست آورده اند همچنین بمبئی رو(۱۳۸۵) نیز از این روش باز آزمایی استفاده کرده و پایایی این ابزار را۷۲/ بدست آمده است و قسمت تعیین پایایی درونی این پرسشنامه از روش آلفای کرونباخ استفاده شده که مقدار آن معادل ۸۳/ به دست آمده است. بمبئی رو در تعیین اعتبار و فرهنگ سازمانی و رضایت شغلی از نظر اساتید و محققان در حوزه رفتار سازمانی بهره برده و ابزار مذکور از روایی قابل قبول برخوردار است.
۳-۵-۳ پرسشنامه بهداشت روانی[۵۸] (GHQ)
پرسشنامه سلامت عمومی اولین بار توسط گلدبرگ (۱۹۷۲)، تنظیم گردید. پرسشنامه اصلی دارای ۶۰ سؤال می باشد، اما فرم های کوتاه شده ۳۰ سؤالی، ۲۸ سؤالی و ۱۲ سؤالی در مطالعات مختلف استفاده شده است (در پژوهش حاضر از فرم ۲۸ سؤالی استفاده شده است). به نظر محققین (ماری[۵۹] و ویلیامز، ۱۹۸۵؛ شمسوندر[۶۰] و همکاران، ۱۹۸۶)، فرم های مختلف پرسشنامه سلامت عمومی از روایی و کارایی بالایی برخوردار است و کارایی فرم ۱۲ سؤالی تقریباً به همان میزان فرم ۶۰ سؤالی است.
فرم ۲۸ سؤالی پرسشنامه سلامت روانی توسط گلدبرگ و هیلر[۶۱] (۱۹۷۹)، از طریق اجرای روش تحلیل عاملی بر روی فرم بلند آن طراحی شده است. سؤال های این پرسشنامه به بررسی وضعیت روانی فرد در یک ماهه اخیر می پردازد و شامل نشانه هایی مانند افکار و احساسات نابهنجار و جنبه هایی از رفتار قابل مشاهده است که بر موقعیت این جا و اکنون تأکید دارد. پرسشنامه با سؤال های مربوط به علائم جسمانی شروع می شود و در ادامه سؤال هایی که بیشتر علائم روان پزشکی را مطرح می کنند ارائه می شود. پرسشنامه ۲۸ سؤالی سلامت عمومی از ۴ خرده آزمون تشکیل شده است که هر کدام از آنها دارای ۷ سؤال می باشد. سؤال های هر خرده آزمون به ترتیب پشت سر هم آمده است، به نحوی که از سؤال ۱ تا ۷ مربوط به خرده آزمون نشانه های جسمانی، (عامل اول) از سؤال ۸ تا ۱۴ مربوط به خرده آزمون اضطراب و بی خوابی از سؤال ۱۵ تا ۲۱ مربوط به خرده آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی (عامل سوم) و از سؤال ۲۲ تا ۲۸ مربوط به خرده آزمون افسردگی (عامل چهارم) می باشد. در خرده آزمون نشانه های جسمانی وضعیت سلامت عمومی و علائم جسمانی که فرد در یک ماه گذشته تجربه کرده است مورد بررسی قرار می گیرد. در خرده آزمون اضطراب و بی خوابی از علائم و نشانه های بالینی اضطراب شدید، تحت فشار بودن، عصبانیت و دلشوره، بی خوابی و داشتن وحشت و هراس ارزیابی به عمل می آید. در خرده آزمون اختلال در کارکرد اجتماعی، توانایی فرد در انجام کارهای روزمره، داشتن قدرت تصمیم گیری، احساس رضایت در انجام وظایف، احساس مفید بودن در زندگی و لذت بردن از فعالیت های روزمره مورد بررسی قرار می گیرد و بالاخره در خرده آزمون افسردگی علائم ویژه افسردگی از جمله احساس ناامیدی، احساس بی ارزش بودن زندگی، داشتن افکار خودکشی و آرزوی مردن و احساس بی ارزشی و ناتوانی در انجام کارها مورد ارزیابی قرار می گیرد.
تمام گویه های پرسشنامه سلامت عمومی دارای ۴ گزینه هستند و دو نوع روش نمره گذاری برای این گزینه ها وجود دارد. یکی روش نمره گذاری GHQ، که در این روش گزینه های آزمون به صورت (۰، ۰، ۱، ۱) نمره گذاری می شوند. در نتیجه نمره فرد از صفر تا ۲۸ متغیر خواهد بود. روش دوم شیوه نمره گذاری لیکرت است که بر اساس این شیوه، گزینه های آزمون به صورت (۰، ۱، ۲، ۳) نمره گذاری
می شوند و در نتیجه نمره کل یک فرد از صفر تا ۸۴ متغیر خواهد بود. در هر دو روش نمره گذاری، نمره کمتر بیانگر بهداشت روانی بهتر می باشد. در این پژوهش از شیوه نمره گذاری لیکرت استفاده شده است.
روایی و پایایی آزمون
استفانسن و کریست جانسن[۶۲] (۱۹۸۵)، پرسشنامه سلامت عمومی و شاخص پزشکی کورنل (برودمن[۶۳] و همکاران، ۱۹۴۹)، را بر روی ۱۸۵۰ نفر در ایسلند اجرا نمودند و به ضریب همبستگی ۴۸/۰ دست یافتند. چن و چن[۶۴] (۱۹۸۳)، به اجرای پرسشنامه سلامت عمومی بر روی ۲۲۵ نفر از دختران مدرسه ای در هنگ کنگ پرداختند. این محققین از پرسشنامه چند جنبه ای مینه سوتا جهت بررسی روایی همزمان استفاده نموده و به ضریب همبستگی ۵۴/۰ دست یافتند. کالمن[۶۵] و همکاران (۱۹۸۳)، دو پرسشنامه سلامت عمومی و مقیاس نومیدی بک را بر روی ۱۰۱ آزمودنی اجرا نمودند و ضریب روایی همزمان ۶۹/۰ را گزارش نمودند. هودیامونت[۶۶] و همکاران (۱۹۸۸) بر روی یک گروه نمونه در شهر آمستردام پرسشنامه سلامت عمومی، مقیاس موازنه عاطفی و پرسشنامه شرح حال آمستردام را اجرا نمودند و در هر مورد ضریب همبستگی ۶۰/۰ را گزارش کردند (به نقل از تقوی، ۱۳۸۰).
گلدبرگ و ویلیامز (۱۹۸۸) پایایی تنصیفی برای این پرسشنامه که توسط ۸۵۳ نفر تکمیل شده بود را ۹۵/۰ گزارش کردند. چان (۱۹۸۵) پس از اجرای پرسشنامه بر روی ۷۲ دانشجو در هنگ کنگ ضریب همسانی درونی این پرسشنامه را با بهره گرفتن از روش آلفای کرونباخ ۹۳/۰ گزارش نمود. رابینسن و پرایس[۶۷] (۱۹۸۲) از ۱۰۳ بیمار که قبلاً از سکته قلبی رنج برده بودند خواستند که در دو نوبت به فاصله ۸ ماه پرسشنامه سلامت عمومی را تکمیل نمایند. تحلیل نتایج ضریب پایایی ۹۰/۰ را به دست داد (به نقل از تقوی، ۱۳۸۰).
تقوی (۱۳۸۰) در پژوهشی بر روی ۱۶۷ دانشجو پرسشنامه سلامت عمومی (فرم ۲۸ سؤالی) را اجرا کرد. نتایج تحلیل عوامل حاکی از وجود عوامل افسردگی، اضطراب، اختلال در کارکرد اجتماعی و علائم جسمانی در این پرسشنامه بوده است. عامل افسردگی شامل ۸ گویه (گویه های ۲۱ تا ۲۸)، عامل اضطراب شامل ۷ گویه (گویه های ۸ تا ۱۴)، عامل اختلال در کارکرد اجتماعی شامل ۶ گویه (گویه های ۱۵ تا ۲۰) و عامل علائم جسمانی شامل ۷ گویه (گویه های ۱ تا ۷) بوده است. در این پژوهش روایی پرسشنامه سلامت عمومی بر اساس سه روش بازآزمایی، تنصیفی و آلفای کرونباخ مورد بررسی قرار گرفته است که به ترتیب ضرایب پایایی ۷۰/۰، ۹۳/۰ و ۹۰/۰ به دست آمده است. همچنین در این پژوهش (تقوی،۱۳۸۰)، برای مطالعه روایی پرسشنامه سلامت روانی از سه روش روایی همزمان، همبستگی خرده آزمون ها با نمره کل و تحلیل عوامل استفاده شده است. روایی همزمان پرسشنامه سلامت عمومی از طریق اجرای همزمان با پرسشنامه بیمارستان میدلسکس[۶۸] (MHQ) 55/0 گزارش شده است. ضرایب همبستگی بین خرده آزمون های این پرسشنامه با نمره کل، در حد رضایت بخش و بین ۷۲/۰ تا ۸۷/۰ گزارش شده است.
۳-۶ روش اجرا
ابتدا پس از معرفی نامه از دانشگاه به شرکت پتروشیمی شیراز مراجعه و پس از اخذ مجوز از شرکت پرسشنامه های رضایت شغلی، سلامت عمومی و جو سازمانی در اختیار کارکنانی که در نمونه گیری انتخاب شده اند قرار داده شد. و توضیحات لازم و هدف از اجرای تحقیق برای افراد توضیح داده شد. که پس از پاسخدهی کارکنان پرسشنامه ها جمع آوری و به تجزیه و تحلیل داده ها پرداخته شد.
۳-۷ روش آماری
برای اندازه گیری و تجزیه و تحلیل داده ها از آمار توصیفی و استنباطی استفاده میشود که درسطح آمار توصیفی محاسبه ی فراوانی، درصد، میانگین، انحراف استاندارد) و در سطح آمار استنباطی از آزمون ضریب همبستگی پیرسون و رگرسیون چند متغیره استفاده می شود.
۴-۱ مقدمه
در پژوهش حاضر تجزیه و تحلیل داده ها هم بر اساس آمار توصیفی صورت گرفته که در این سطح از فراوانی، درصد و درصد تراکمی استفاده شده است و هم بر اساس آمار استنباطی که در این مورد نیز از ضریب پیرسون، تی تست برای گروه های مستقل و رگرسیون چند متغیره استفاده شده است.
الف: ویژگی های توصیفی نمونه آماری
توصیف نمونه آماری بر اساس جنسیت
از مجموعه ۲۰۰ نفر نمونه آماری، ۲۲ نفر زن، ۱۷۸ نفر مرد می باشند.
جدول۱-۴: توصیف نمونه اماری بر حسب جنسیت
جنسیت
فراوانی
درصد
درصد تراکمی
