نتایج همچنین نشان میهد که بعد همنوایی نیز تنهایی خانوادگی و تنهایی اجنماعی را به صورت مثبت و معنادار پیشبینی میکند. علاوه بر این، اطلاعات درج شده در جدول ۴-۶ نشان دهنده کاهش بتا برای بعد تنهایی خانوادگی از مرحله اول (یعنی مقدار ۲۰/۰ با توجه به جدول ۴-۳به ۱۷/۰) و بعد تنهایی اجتماعی از مرحله اول (یعنی مقدار۳۱/۰ با توجه به جدول ۴-۳ به ۱۶/۰)، در تحلیل حاضر است. این نتیجه نشان دهنده نقش واسطهگری متغیر نیازهای روانشناختی بنیادی بین متغیر همنوایی و تنهایی خانوادگی و تنهایی اجتماعی است.
جدول ۴-۶ نشان میدهد که بعد خودپیروی، با تنهایی اجتماعی رابطه منفی و معنا دار (۰۱۲/۰ P< ، ۱۶/۰- = ) دارد. بعد وابستگی نیز از متغیر واسطه، تنهایی اجتماعی را به صورت منفی و معنادار (۰۰۰۱/۰ P< ، ۵۲/۰- = ) پیشبینی میکند و با تنهایی رمانتیک نیز رابطه منفی و معنادار ( ۰۰۰۱/۰ P< ، ۳۰/۰- = ) دارد.
همان طور که در جدول فوق نشان داده شده است، دیگر متغیرهای پیشبین و واسطه نتوانستهاند احساس تنهایی را به صورت معنادار پیشبینی کنند.
اکنون نیز برای ارائه تصویر جامعی از نتایج تحلیلهای آماری، روابط میان متغیرهای پژوهش حاضر، در شکل ۴-۱ ارائه شده است
۴-۲-۴- بررسی ارتباط عوامل دموگرافیک با متغیرهای پژوهش
در این قسمت به منظور بررسی ارتباط عوامل دموگرافیک با متغیرهای پژوهش، همبستگی میان این اجزا محاسبه گردیده است. جدول ۴-۷ ماتریس همبستگی بین تعداد فرزندان و اختلاف سنی فرزندان با والدین ( پدر و مادر به طور جداگانه) را با سایر ابعاد متغیرهای پژوهشی نشان میدهد.
جدول ۴-۷: ماتریس همبستگی بین عوامل دموگرافیک و متغیرهای مورد پژوهش در کل نمونه
ابعاد
گفتوشنود
همنوایی
خودپیروی
شایستگی
وابستگی
احساس شادی
تنهایی خانوادگی
تنهایی اجتماعی
تنهایی رمانتیگ
تعداد فرزندان
**۱۵/۰-
**۱۴/۰
۰۳/۰-
۰۹/۰
۰۵/۰-
۰۶/۰-
۰۸/۰
۰۴/۰
۰۸/۰
اختلاف سن با مادر
*۱۱/۰-
۰۱/۰-
۰۴/۰-
۰۴/۰-
۰۹/۰-
۰۹/۰-
**۱۳/۰
۰۸/۰
*۱۲/۰
اختلاف سن با پدر
**۱۴/۰-
۰۶/۰
۰۶/۰-
۰۳/۰-
۰۴/۰-
*۱۳/۰-
**۱۷/۰
۰۵/۰
*۱۲/۰
۰۰۰۱/۰ < **p
۰۵/۰ < *p
همانطور که درجدول فوق قابل مشاهده است، تعداد فرزندان خانواده با گفتوشنود رابطه منفی و با همنوایی رابطه مثبت؛ اختلاف سن با مادر با ابعاد گفتوشنود رابطه منفی و با تنهایی خانوادگی و تنهایی رمانتیک رابطه مثبت دارند. اختلاف سن با پدر نیز با ابعاد احساس تنهایی خانوادگی و رمانتیک رابطه مثبت و با احساس شادی و گفتوشنود، رابطه منفی دارد.
۵- بحث و نتیجهگیری
هدف از پژوهش حاضر بررسی نقش واسطهگری نیازهای روانشناختی بنیادی در ارتباط میان الگوهای ارتباط خانوادگی، احساس شادی و احساس تنهایی بود. بدین منظور پس از جمع آوری اطلاعات با بهره گرفتن از پرسشنامه های مربوطه و انجام تحلیلهای آماری، نتایج و یافته ها بر اساس مراحل بارون و کنی (۱۹۸۶)، در قسمت پیش گزارش شدند. در این قسمت در راستای نتایج به دست آمده، یافته ها مورد بحث و بررسی قرار گرفته است. پس از بحث پیرامون اطلاعات به دست آمده و نتیجهگیری از یافته ها، در آخر به کاربردهای نظری و عملی یافته های پژوهش اشاره شده و در ادامه پیشنهاداتی در راستای جهت دهی به پژوهشهای آینده داده شده است. همچنین به بیان محدودیت در انجام پژوهش در این زمینه پرداخته شده است.
۵-۱- مرحله اول: پیشبینی احساس شادی و احساس تنهایی بر اساس الگوهای ارتباطی خانواده
در مرحله نخست برای بررسی این سؤال که آیا الگوهای اتباطی خانواده میتواند احساس شادی را پیشبینی کند، از رگرسیون چند متغیره استفاده شد. گفتو شنود و همنوایی به عنوان متغیر پیشبین و احساس شادی به عنوان متغیر ملاک وارد معادلهی رگرسیون شدند. بعد گفتوشنود به صورت مثبت و معنادار و همنوایی به صورت منفی و معنادار احساس شادی را پیشبینی میکنند.
یافته های این پژوهش در مورد رابطه الگوهای ارتباطی خانواده و احساس شادی، با تحقیقات انجام شده توسط جوکار و رحیمی (۱۳۸۶)، کوئرنر و ماکی (۲۰۰۴)، اسمیت، تریاندیس و سواین (۱۹۶۵)، کوپر، اوکامورا و گورکا (۱۹۹۲) و کاواماتو (۱۹۹۲) همسو میباشد.
قبل از بحث در مورد نتایج، باید به این نکته توجه کنیم که از میان تمام اموری که تحت کنترل انسان است؛ خانواده و روابط اجتماعی، مهمترین عواملی هستند که بر شادکامی افراد تأثیر میگذارند. داشتن شبکه خانوادگی قوی، کمک کننده مهمی برای شادکامی و بهزیستی کلی محسوب میشوند.
در فصلهای پیشین اینگونه توضیح داده شد که، شادکامی، نوعی ارزشیابی است که فرد از خود و زندگیاش به عمل میآورد و مواردی از قبیل رضایت از زندگی، هیجان و خلق مثبت، فقدان افسردگی و اضطراب را شامل می شود و جنبه های مختلف آن نیز به شکل شناختها و عواطف است.
همچنین جهت گیری گفت و شنود به معنای میزان تحقق شرایطی در خانواده است که در آن، همه اعضای خانواده به شرکت آزادانه و راحت در تعامل و بحث و تبادل نظر درباره طیف وسیعی از موضوعات تشویق میشوند. در خانواده هایی که گفت و شنود و همنوایی بالایی وجود دارد؛ از یک سو علاقه به ارتباطهای باز و از سوی دیگر حفظ سلسله مراتب موجود، اهمیت دارند. فرزندان این خانواده ها معمولا، برای گفت و شنودهای خانواده ارزش قائل هستند. آن ها با عقایدی که در مسیر عقاید و ارزشهای والدینشان است هماهنگ میشوند و در برابر چیزهایی که آن ها را از باورهای والدینشان دور میکند، مقاومت میکنند. همچنین والدین نیز به تمامی عقاید فرزندان احترام میگذارند و به فرزندان اجازه می دهند به طور مساوی در تصمیم گیریها شرکت کنند. تمامی افراد این خانواده در تصمیم گیری، بیشتر تحت تأثیر عقاید منطقی قرار می گیرند و ضمن احترام به دیدگاه یکدیگر، خودمختار هستند. نتایج پژوهش های متفاوت نشان داده بعد گفت و شنود با عزت نفس و حمایت اجتماعی رابطه مثبت دارد و تحقیقات دیگری نیز نشان دادهاند که ، شادمانی با روابط خانوادگی، حمایت اجتماعی و عزت نفس در ارتباط مستقیم است. پس به نظر منطقی میرسد زمانی که فرد در عین خودمختار بودن، خود را عضوی از گروه خانواده بداند و احساس ارزشمند بودن کند، احساس شادی بیشتری نیز میکند.