- پاسخگویان در دانشگاه‌های سایر استان‌ها بیش از پاسخگویان در دانشگاه‌های تهران، بر تسهیل روند انتخاب و دستیابی به کتاب تأکید نمودند.
-
-
- علیرضا مهدیانی و مرتضوی(۱۳۸۲) طی پژوهش با عنوان «سیمای نشر کتاب در ایران طی دو دهه اخیر» ، به بررسی و تحلیل وضعیت نشر در ایران پرداختهاند. این پژوهش از نوع مطالعات اسنادی است که منابع ثانویه داده های مربوط به تولید و نشر کتاب را مبنای بررسی و تحلیل خود قرار داده است. هدف از اجرای این طرح پژوهشی، تهیه منبعی از اطلاعات و آگاهی در مورد سیر تحولات نشر کتاب در سالهای پس از انقلاب بوده است تا با شیوهای علمی، مبنایی برای راهنمایی سیاستها و تصمیم گیریهای آینده فراهم شود. برای گردآوری اطلاعات کتابهای منتشر شده، از کتاب کارنامه نشر و برای مقایسه روند نشر کتاب در ایران، با چند کشور منتخب از سالنامههای آماری یونسکو استفاده شده است. یافته های این طرح پژوهشی نشان می‌دهد که طی ۲۴ سال گذشته یعنی سالهای ۱۳۵۷ تا ۱۳۸۱، جمعاً ۲۴۹۵۳۳ عنوان کتاب در ایران منتشر شده و نشر کتاب در این مدت میانگین نرخ رشدی حدود ۲۲% داشته است. در این دوره، رده «دین» با ۵۲۶۳۴ عنوان کتاب و ۱/۲۱% سهم از کل کتابهای منتشر شده، در ردیف نخست و ادبیات و علوم عملی به ترتیب با ۶/۲۰% و ۱/۱۲% سهم، در ردیفهای دوم و سوم قرار گرفته‌اند. رده های کلیات، فلسفه، روانشناسی و هنر با برخورداری از کمترین سهم، مرتبه‌های پایانی این مقایسه را احراز نموده اند. از لحاظ نرخ رشد آمار نشر، طی این دوره، دو رده دین و علوم عملی بیشترین و رده تاریخ و جغرافیا کمترین نرخ رشد را داشته‌اند. مهم‌ترین متغیر اثرگذار بر افت و خیزها و تحولات آمار نشر کتاب در ایران، تحولات اجتماعی ذکر شده که پس از انقلاب اسلامی در ایران رخ داده است.
-
-
- طوفانی اصل (۱۳۶۹ ) در پژوهشی با عنوان مقایسه کمی انتشارات کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در دوره های ۱۳۴۵-۱۳۵۱و ۱۳۵۸- ۱۳۶۷ میزان انتشار کلیه کتابهای داستانی، غیر داستانی، شعر، و آموزشی چاپ شده توسط کانون پرورش فکری را در دوره زمانی مذکور را بررسی، مقایسه و تجزیه و تحلیل کرده‌است. نتایج حاصل نشان می‌دهد از مجموع ۹۹۶ کتـــاب چاپ شده در این دو دوره، بیش از نیمی از آنهــا (۵۴/۵۹%= ۵۹۳ عنوان) به حــوزه کتابهای داستانی اختصاص دارد. در میان سایر آثار نیز ۲۱۸ عنوان (۸۹/۲۱%) کتابهای غیر داستانی، ۱۱۱ عنوان (۱۴/۱۱%) کتابهای آموزشی، ۴۶ عنوان (۶۲/۴%) شعر و ۲۸ عنوان (۸۱/۲%) کتابهای مخصوص اولیای تربیتی می‌باشد. ضمناً تنوع موضوعی آثار در دوره دوم بیشتر از دوره اول می‌باشد.
-
- طاهری لطفی (۱۳۷۵) در پژوهشی با عنوان بررسی وضعیت کتابهای کودکان و نوجوانان ۱۳۵۷- ۱۳۷۱ ، وضعیت کتابهای کودکان و نوجوانان به لحاظ گروه سنی، تاریخ نشر، نوع خواندنی(داستان و غیر داستان)، تألیف/ ترجمه/ بازنویسی، و گرایش موضوعی در پانزده سال پس از انقلاب اسلامی مورد بررسی قرار گرفته است. از مجموع ۱۰۳۶۸ عنوان کتاب بررسی شده در این پژوهش، ۱۶۵ عنوان (۶/۱%) به کلیات، ۸۱ عنوان (۷۸%) فلسفه و روانشناسی، ۲۴۴ عنوان (۳۵/۲%) دین، ۱۶۵ عنوان (۶/۱%) علوم اجتماعی، ۱۸۱ عنوان (۷۴/۱%) زبان، ۱۱۵۵ عنوان (۱۴/۱۱%) علوم محض، ۳۰۲ عنوان (۹۱/۲%) علوم عملی، ۶۴۶ عنوان (۲۳/۶%) هنر و ورزش، ۶۱۳۵ عنوان (۱۷/۵۹%)ادبیات، و ۱۲۹۴ عنوان (۴۸/۱۲%) به تاریخ و جغرافیا اختصاص داشته است. از مهم ترین نتایجی که این پژوهش بدان دست یافته، می توان به پایین بودن شمارگان نسبت به جمعیت، کم بودن تعداد عناوین غیر داستان، تمرکز در محل نشر کتابها، و حرفه ای نبودن ناشران این حوزه اشاره کرد.
- عبدلی (۱۳۷۸) در پژوهشی با عنوان بررسی وضعیت کتابهای داستانی کودکان در سالهای ۱۳۷۲- ۱۳۷۴ که در نشریه مطالعات ملی کتابداری و سازماندهی اطلاعات ، به بررسی وضعیت کتابهای کودکان رسیده به کتابخانه ملی ایران از سال ۱۳۷۲- ۱۳۷۴پرداخته است. جامعه مورد مطالعه این پژوهش را کلیه کتابهای داستانی کودکان تشکیل می‌دهد که از سالهای ۱۳۷۲ تا ۱۳۷۴ در ایران منتشر شده و به کتابخانه ملی رسیده اند که تعداد آن ها ۶۶۳ عنوان بوده است. یافته های پژوهش نشان می‌دهد بیشترین عناوین کتابهای داستانی مربوط به سال ۱۳۷۴ با ۳۶۷ عنوان کتاب چاپ شده می‌باشد و کمترین عناوین کتابها (۱۳۴ عنوان) در سال ۱۳۷۳ چاپ شده است. گروه ج بیشترین عنوان (۲۹۱) و گروه الف کمترین عنوان (۸۳) را به خود اختصاص داده‌اند. بیشترین گرایش موضوعی مربوط به داستانهای حیوانات و کمترین گرایش مربوط به داستانهای پریان، حماسی، انقلاب و سیرک می‌باشد. تعداد کتابهای تجدید چاپ و چاپ اول با هم برابر است که نشان دهنده رقم بالای کتابهای تجدید چاپی است.
همین پژوهشگر در سال ۱۳۸۳ در مقاله ای تحت عنوان گرایشهای موضوعی کتابهای داستانی کودکان به بررسی گرایشهای موضوعی کتابهای داستانی کودکان طی سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ پرداخته و فرضیه وجود رابطه معنادار میان انتشار کتابهای داستانی کودکان را در گرایشهای موضوعی مورد مطالعه طی سالهای فوق مورد بررسی قرار داده است. نتایج این پژوهش نشان می‌دهد از مجموع ۵۱۷۱ عنوان کتاب داستانی منتشر شده در این سالها، بیشترین عناوین کتابهای داستانی کودکان مربوط به سال ۱۳۸۰ با ۱۸۴۴ عنوان و کمترین مربوط به سال ۱۳۷۷ با ۳۲۱ عنوان است. طی پنج سال مورد بررسی، داستانهای تخیلی با ۱۵۶۶ عنوان، ۶/۳۰% کل کتابهای داستانی کودکان را تشکیل می‌دادند و پس از آن داستانهای حیوانات با ۱۳۰۲ عنوان ، ۴/۲۵% از عناوین منتشر شده را به خود اختصاص داده‌اند. داستانهای اجتماعی نیز با ۶۲۹ عنوان (۳/۱۲%) در مقام سوم اهمیت قرار دادند. همچنین، طی سالهای ۱۳۷۶ تا ۱۳۸۰ داستانهای پهلوانی با ۵ عنوان (۱۰%)، داستانهای روانشناسی با ۶ عنوان (۱۲%) و داستانهای عرفانی با ۸ عنوان (۱۶%) کمترین عناوین منتشر شده را داشتند. انتشار کتابهای داستـانی در کل سالهای مورد مطالعــه، از میزان همبستگی مستقیم و معناداری برخــوردار بوده است. قوی ترین همبستگی میزان انتشار کتابهای داستانی کودکان در یک سال نسبت به سال قبل، مربوط به سال ۱۳۸۰ با ۱۳۷۹ است.
- «مطلبی» (۱۳۸۷) در پژوهشی با عنوان «سیمای نشر کتاب در ایران پس از پیروزی انقلاب اسلامی» نشان داد که به ترتیب حوزه موضوعی دین، کودک و نوجوان و ادبیات بیشترین کتابهای منتشر شده را به خود اختصاص داده‌اند. از نظر تألیف و ترجمه، آمارها وضعیت مطلوب تألیف نسبت به ترجمه را نشان می‌دهد.
جدول ۲-۶٫ خلاصه پیشینه پژوهش
نتایج و پیشنهادات
