قصه گویی یکی از بهترین شیوه ها در مشاوره با کودکان است به طوری که آن ها می‌توانند با احساسات و افکار و رفتارهایی مقابله کنند که هنوز نمی توانند با مشاوره به طور مستقیم درباره ی آن ها صحبت کنند . قصه همچنین در کودکان برای تشخیص پیامدهای احتمالی رفتارشان مفید است . قصه گویی یکی از کارکردهای روانشناختی پایه است.
از این رو درمانگران از قصه ها به عنوان روش مفید در کارهای بالینی استفاده می‌کنند. (اورتکات [۵۵]۲۰۰۲).
۲-۳-پیشینه پژوهش
۲-۳-۱- پژوهش های انجام گرفته در داخل کشور
شعرباف ، صفدری ، قنبری، بنی هاشم ( ۱۳۹۱ )در پژوهشی به بررسی تاثیر قصه درمانی بر کاهش اضطراب کودکان سرطانی پرداختند . در این پژوهش که از نوع نیمه آزمایشی بود با بهره گرفتن از روش نمونه گیری در دسترس از میان کودکان مراجعه کننده به بیمارستان دکتر شیخ مفید مشهد ( درمحدوده سنی ۸ تا ۱۲ سال) تعداد ۲۷ نفر برای شرکت در پژوهش انتخاب شدند و در گروه کنترل و آزمایش به طور تصادفی گمارده شدند . این افراد در ابتدا با آزمون اضطراب جهت ُاندازه گیری میزان اضطراب مورد آزمون قرار گرفتند . سپس در گروه آزمایش مداخله قصه درمانی به مدت ۸جلسه اجرا شد . بعد از اتمام این دوره نتیجه گیری نشان داد قصه درمانی بر کاهش اضطراب کودکان سرطانی تاثیر گذار است.
تاج آبادی ، رحیمی ، شعبانی (۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی تاثیر قصه گویی بر کاهش میزان افسردگی کودکان پرداختند . نتایج تحقیقات به عمل آمده نشان داد که قصه گویی بر افسردگی کودکان مؤثر بوده است و الگوی آموزش خوش بینی به روش قصه گویی باعث کاهش میزان افسردگی کودکان و پایداری اثر آن بعد از ۶ ماه دیده شده است. بنابرین استفاده از الگوی قصه گویی می‌تواند بر کاهش افسردگی کودکان تاثیر نسبتا ماندگاری داشته باشد.
رجب پور و جهانشاهی (۱۳۹۰) در پژوهشی به بررسی تاثیر قصه درمانی در کاهش اختلال‌های رفتاری دانش آموزان مقطع ابتدایی پرداختند و تعداد ۳۰ نفر از کودکان ابتدایی مشهد انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و کنترل قرار گرفتند و پس از اجرای برنامه قصه درمانی نتایج نشان داد که قصه درمانی در کاهش نشانه های اختلال رفتاری مؤثر بوده است.
رجب زاده ، موسوی ، بیاضی ( ۱۳۸۸ ) در پژوهشی به بررسی اثر بخشی قصه درمانی در کاهش پرخاشگری کودکان پیش دبستانی پرداختند . در این پژوهش که در چهارچوب روش شبه تجربی در قالب طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل انجام شد ۶۰ نفر کودک ۶ ساله (گروه دختران ۳۰ نفر و گروه پسران ۳۰ نفر ) که در پرسشنامه واحدی نمره دو انحراف معیار بالاتر از میانگین را کسب نمودند انتخاب و به طور تصادفی به ۲ گروه آزمایش و ۲ گروه کنترل گمارش شدند . گروه آزمایش به مدت ۱۲ جلسه ۴۵ دقیقه ای هفته ۲ جلسه تحت قصه درمانی قرار گرفتند . نتایج این پژوهش قابلیت کاربرد قصه و ساختار آن را در حل مشکلات کودکان نشان می‌دهد.
یوسفی لویه ، دلاور و یوسفی لویه (۱۳۸۷) در پژوهشی به بررسی تاثیر قصه درمانی بر کاهش نشانه های اختلال اضطرابی پرداختند . این پژوهش روی دانش آموزان کلاس چهارم دارای اختلال اضطرابی انجام شد و ۱۴ نفر به عنوان نمونه انتخاب شدند و نتایج پژوهش بیانگر این بودند که نشانه های اختلال اضطرابی در کل آزمودنی ها پس از قصه درمانی کاهش معنی داری پیدا کرده بود.
شیبانی ، یوسفی لویه ، دلاور و غفاری (۱۳۸۵) در پژوهشی به بررسی رابطه قصه درمانی بر کاهش علائم افسردگی کودکان پرداختند و به این منظور ۵ نفر از دانش آموزان ابتدایی به عنوان نمونه انتخاب شدند و نتایج پژوهش نشان داد که افسردگی تمام آزمودنی ها در پایان پژوهش کاهش یافته بود.
۲-۳-۲- پژوهش های انجام گرفته در خارج از کشور
برت[۵۶] (۲۰۰۳) در پژوهشی به بررسی رابطه قصه درمانی بر افسردگی در کودکان پرداخت . این پژوهش روی ۴۰۰ کودک دبستانی انجام شد و نتایج حاکی از این بود که قصه درمانی بر کاهش علائم افسردگی کودکان مؤثر بوده است.
کریک ، کاساس و ماشر[۵۷](۱۹۹۷) در پژوهشی به بررسی رابطه قصه درمانی بر پرخاشگری پرداختند, برای این منظور نمونه ای شامل ۱۲۰ پسر انتخاب کردند و پژوهش را روی آن ها اجرا کردند نتایج حاکی از آن بود که قصه درمانی پرخاشگری را کاهش می‌دهد و در دراز مدت نیز این نتایج پایدار بود.
فصل سوم
روش پژوهش
در این فصل ابتدا طرح پژوهش ‘ جامعه آماری و روش انتخاب نمونه مورد بررسی قرار می‌گیرد و سپس روش اجرای پژوهش و روش آماری تحلیل داده ها مورد بررسی قرار می‌گیرد.
۳-۱- طرح پژوهش
این پژوهش از نظر هدف ، کاربردی و با توجه به شیوه اجرا آزمایشی است.
طرح پیش آزمون – پس آزمون با گروه کنترل
پس آزمون متغیر مستقل پیش آزمون انتخاب تصادفی
گروه آزمایش T2 X T1 R
گروه کنترل T2 T1 R
۳-۲متغیرهای پژوهش
طبقه بندی متغیرها
*متغیر مستقل : قصه درمانی
*متغیر وابسته : پرخاشگری
*متغیر تعدیل کننده : جنس که شامل مذکر و مونث است.
۳-۳- جامعه آماری پژوهش
جامعه آماری مورد مطالعه کلیه کودکان پسر و دختر مدارس ابتدایی دوره اول منطقه آموزش و پرورش ماهی‌دشت در سال تحصیلی ۹۴-۹۳ است.
۳-۴-نمونه آماری پژوهش و روش نمونه گیری
نمونه این پژوهش شامل ۳۲ نفر از دانش آموزان واجد ملاک پرخاشگری می‌باشد .
روش نمونه گیری به این صورت است که پرسش نامه پرخاشگری کودکان دبستانی (شهیم ۱۳۸۵)
برای ارزیابی پرخاشگری به کار رفته است. در ابتداپرسش نامه پرخاشگری برای دانش آموزانی که به عنوان دانش آموز نا آرام پرخاشگر به هسته مشاوره اداره آموزش و پرورش معرفی شده بودند با همکاری اولیاء و مربیان پاسخ داده شد که در نهایت بر طبق پرسش نامه ۳۲ نفردانش آموز واجد ملاک پرخاشگری شناخته شده و به عنوان نمونه به صورت تصادفی در دو گروه جایگزین شدند.
—————————————————
۱-مدارس ابتدایی دوره اول شامل پایه های اول و دوم و سوم ابتدایی می‌باشد.
۳-۵- ابزار پژوهش
*پرسشنامه پرخاشگری : پرسشنامه پرخاشگری شهیم برای ارزیابی پرخاشگری به کار رفت .
این پرسش نامه که دارای ۲۱ گویه چهار گزینه ای است ، توسط شهیم (۱۳۸۵) ساخته و پایایی و روایی آن برای کودکان دبستانی شهر شیراز مورد ارزیابی قرار گرفته است . شهیم (۱۳۸۵) ضریب آلفای کرونباخ را برای کل پرسش نامه ۹۱/۰ گزارش کرده‌است ارزیابی روایی پرسش نامه با بهره گرفتن از تحلیل عامل با محور اصلی و به دنبال آن چرخش مایل گویه‌ها نیز منجر به استخراج سه عامل با ارزش ویژه بیشتر از یک گردید که درصد واریانس را تبیین می کرد.
*کتاب قصه های پریرخ (۱۳۹۱)برای قصه درمانی به کار گرفته شد که این کتاب های قصه از حمایت تجربی و محتوایی برای کاهش پرخاشگری کودکان برخوردار بودند.
۳-۶- روش اجرا
