هزینه استفاده مشتری از یک سیستم پرداخت جدید باید کم و نصب سیستم باید ساده باشد. از طرف دیگر چرخه تبادل مالی از مشتری تا فروشنده باید سریع صورت گیرد. صادرکنندگان محصول پرداخت (معمولاً بانکها)، برای پوشش هزینه های توسعه سیستم، لازم است نکات تجاری مثبتی را در پرداخت تجاری ببینند. برای مثال وفاداری مشتریان ، میتواند با محصولات جدید و دارای نوآوری افزایش یابد. حتی در مورد محیط سیار هم امکان ارائه نام تجاری به همراه سرویس پرداخت بسیار مهم است. نامهای تجاری معتبر استفاده از محصول برای مشتری را هم راحتتر میکند.
استفاده گسترده از محصولات پرداخت سیار با افزایش ترافیک، تأثیر مثبت مستقیمی روی درآمد اپراتورها دارد. همچنین موقعیتهای تجاری جدیدی برای اپراتورها در عرضه خدمات به فروشندگان و سایر طرفها در زنجیره ارزش فراهم میشود. بنابرین در طراحی پروتکلها سودمندی آن برای مشتریان و مؤسسات مالی باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. فناوریهای پرداخت سیار متنوعی ایجاد شده و در دسترس قرار گرفتهاند که برخی موفق و بسیاری ناموفق بوده و بهتدریج ناپدید شدهاند.
مؤسسه تحقیقاتی Forrester سه مسئله مهم را که منجر به عدم موفقیت پرداختهای سیار میشود شناسایی کردهاست:
(۱) عدم اعتماد مشتریان
(۲) مشکلات بازیگران پرداخت الکترونیکی در توافق بر سر نحوه همکاری
(۳ ) عدم وجود زیرساخت استاندارد شده و مناسب برای کاربر.
برخی دلایل دیگری را برشمردهاند:محدودیت دستگاه و شبکه، عدم تکامل راه حل های پرداخت، عدم علاقمندی مشتریان و عدم وجود استانداردهای همگانی( نامبیار؛ ۲۰۰۴).
از طرف دیگر اغلب صاحبنظران معتقد هستند که عناصر موفقیت شامل ترکیبی از سادگی استفاده و قابلیت استفاده سرویس، صرفه اقتصادی، اطلاع و درک از بازار، همکاری با شریکان مناسب، امنیت و قابلیت تکنیکی کار سیستمهای مختلف با یکدیگر میباشد( ویکنت و دیگران؛۲۰۰۱).
اغلب مدلهای پرداخت سیاری که تا به حال مطرح شدهاند، بر اساس راه حل های انحصاری بوده اند. قسمتهای متفاوت زنجیره ارزش به وسیله یک بخش و یا بخشهایی که ارتباطات تنگاتنگی با یکدیگر دارند مدیریت میشود. چنین راه حل هایی منجر به تقسیم بازار میان تعداد محدودی فروشنده و مشتری میشود.
یک پرداخت سیار طی فرایندی به شرح زیر انجام میشود:
ثبت نام: مشتری یک حساب نزد تهیه کننده خدمات پرداخت سیار باز میکند (حساب ممکن است با نام یا بینام، قابل شارژ یا غیر قابل شارژ و Online یا Offline باشد).
تراکنش: طی ۴ مرحله فرایند تراکنش یک معامله موبایلی انجام میشود:
الف- مشتری تمایل خود را برای خرید یک کالا یا خدمت را با فشار دادن یک دکمه یا ارسال یک SMS، اعلام میکند.
ب – فروشنده کالا یا خدمت، تقاضای مشتری را برای ارائهدهنده خدمات پرداخت سیار ارسال میکند.
ج- ارائهدهنده خدمات پرداخت سیار، تصدیق هویت و مجاز بودن مشتری را از طرف سوم مورد اعتماد درخواست میکند.
د – در صورت تصدیق هویت مجاز بودن مشتری و وجود اعتبار کافی برای معامله مذکور، فروشنده کالا را برای مشتری ارسال میکند.
تسویه حساب: تسویه حساب مبلغ معامله میتواند به سه صورت انجام پذیرد:
الف- بلادرنگ با برداشت از حساب بانکی مشتری و واریز به حساب فروشنده از طریق شبکه سیار انجام شود.
ب – به صورت پیش پرداخت از طریق یک کارت هوشمند یا یک کیف پول الکترونیکی که در ابزار سیار قرار دارد، پرداخت شود.
ج – خرید اعتباری باشد و ارائهدهنده خدمات پرداخت سیار صورتحساب را برای مشتری یا حساب بانکی وی ارسال کند. شکل کلی فرایند فوق در نمودار زیر نشان داده شده است:
البته سیستمهای رایج پرداخت موبایلی تنوع زیادی دارند و تا ۳۰ نوع از این سیستمها گزارش شده است. نمودار فوق یک فرم کلی است که در بعضی از سیستمهای رایج تفاوتهایی وجود دارد. مثلاً ممکن است تأیید هویت به وسیله خود مشتری و از طریق PIN انجام شود و یا اینکه ارسال صورتحساب و تسویه حساب هم توسط ارائهدهنده خدمات پرداخت سیار انجام شود (ارائهدهنده خدمات پرداخت نقش طرف سوم مورد اعتماد را هم برعهده میگیرد).
m-PAY ,Paybox, iPIN ، Vodafone m- Pay Bill و jalda برخی از سیستمهای رایج پرداخت سیار هستند که در کشورهای مختلف رواج دارند( تیو و همکاران؛ ۲۰۰۵)[۵۴].
۲-۲-۱۸ مزایای فناوری اطلاعات
فناوری اطلاعات دارای توانایی ذخیره سازی، پردازش و انتقال اطلاعات و موجب افزایش توانایی افراد به سازمان برای ارتباطات آسانتر، دقیقتر و کم هزینه تر میشود.
با به کارگیری فناوری اطلاعات مسألهیابی و فرصتیابی که سنگ زیر بنای تصمیمگیری و برنامهریزی استراتژیک است، سریعتر و دقیق تر انجام میگیرد و کیفیت تصمیمات افزایش و زمان مورد نیاز برای اخذ تصمیم کاهش مییابد.
خطای انسانی در شبکه پردازش اطلاعات سازمانی کاهش مییابد.
فناوری اطلاعات فشار کارهای تکراری و کسالت آور را کاهش میدهد.
فناوری اطلاعات بهره وری فرآیندهای ویژه نظیر افزایش دقت و اعتبار سیستم، کاهش دوباره کاری و ایجاد ثبت های داخلی مستمر را بهبود میبخشد.
استفاده از فناوری اطلاعات دولتها را در کشورهای در حال توسعه (با منابع کمیاب جهت تخصیص بهینه منابع و حضور مفیدتر در اقتصاد ملی یاری می رساند).
استفاده از فناوری اطلاعات موجب کاهش هزینه ها بهبود کیفیت تولید و بهره وری از طریق افزایش کارایی میگردد.
فناوری اطلاعات مشاغل را غنی تر میسازد و به آن ها معنی میدهد.
فناوری اطلاعات هماهنگی را تسهیل میکند. ( دزفولی، ۱۳۹۱).
۲-۲-۱۹ ارتباطات در عصر اطلاعات رایانهای
هفت جز کلیدی مبتنی بر فناوری اطلاعات که الگوهای ارتباطی مدیریت در سازمانها را تحت تاثیر قرار میدهند عبارتند از: اینترنت، اینترانت، اکسترانت، ایمیل، کنفرانس ویدئویی، محاسبات مشارکتی و ارتباط از راه دور.
۲-۲-۱۹-۱ اینترنت: اینترنت چیزی بیش از یک شبکه است. اینترنت شبکهای از شبکه های کامپیوتری است. اینترنت شبکهای از کامپیوترهای با عملیات مستقل ولی به هم مرتبط است که بیش از ۱۴۰۰۰۰ شبکه کوچکتر را در بیش از۲۰۰ کشور به هم وصل میکند. اینترنت همه چیز را از ابر رایانه ها و پردازندههای مرکزی بزرگ در تجارت، حکومت، دانشگاه ها، تا کامپیوتر های شخصی در منازل را به هم وصل میکند.
۲-۲-۱۹-۲ اینترانت
اینترنت اختصاصی سازمان را گویند. اینترانت عاملی دارد که کاربران بیرونی سازمان را از دستیابی به اطلاعات داخلی سازمان منع میکند. این کار برای حفظ اطلاعات خصوصی و محرمانه شرکت انجام میشود. بیش از نیمی از شرکت ها با بیش از ۵۰۰ کارمند در اینترانت مشارکت دارند.
۲-۲-۱۹-۳ اکسترانت