“
عصر امروز را عصر سلطه ارتباطات می‌نامند، چرا که رسالت اطلاع رسانی در مورد همه مسائل جهان، بر دوش رسانه های جمعی است. امروزه رسانه ها با گسترش مرزهای جغرافیایی، فرهنگی و سیاسی، هویت انسان معاصر را نیز تحت‌تاثیر قرار داده‌اند، به طوری که می‌توان هویت انسان مدرن را هویت رسانه‌ای شده نام گذاشت.
افزایش نقش وسایل نوین ارتباط جمعی در بخش‌های مختلف زندگی بشری سبب شده است از توان بالای رسانه در تحولات گوناگون استفاده شود ونقش رسانه ها در آگاهی، هموار‌سازی وگسترش بحران‌ها برجسته گردد. به بیان دیگر، رسانه ها همان گونه که در تضعیف پایه های امنیتی مؤثرند، می‌توانند در ایجاد وتحکیم آن نیز سهم فراوانی داشته باشند. همچنین نباید از یاد برد که تلاش‌های مربوط به استفاده از تکنولوژی ارتباطی در فرایند توسعه ابتدا با بهره گرفتن از رادیو آغاز شد. هنوز این رسانه ارزان و با انعطاف بیشتر از سایر رسانه ها در پروژه های توسعه مورد استفاده قرار می‌گیرد و تقریباً سه چهارم سکنه کشورهای در حال توسعه از رادیو استفاده می‌کنند.
۱-۳-۲-۲- ویژگیهای رادیو
رادیوها دیربازی است که به عنوان یکی از مهمترین ابزارهای اطلاع‌رسانی در جوامع مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرد. در دهه های اخیر پیش‌بینی می‌شد که با ایجاد تکنولوژی‌های نو ارتباطی همچون شبکه های تار‌گستر، ماهواره‌ها و سیستم‌های اطلاع‌رسانی سیار نقش این رسانه ارتباطی کم‌رنگ‌تر گردد. اما رادیوها ضمن نگهداشتن هواداران قدیمی خود، با سازگار کردن تکنولوژی‌های نوین تولید و پخش بر تعداد شنوندگان خود افزوده‌است.
اولین سیستم بدون سیم (از طریق امواج الکترومغناطیسی) برای ارسال سیگنال‌های الکتریکی از طریق هوا در ابتدا «بیسیم» و اندکی بعد «رادیو تلگراف» نامیده شد(که «رادیو» مخفف آن است). اصول علمی زیربنایی برای توسعه رادیو به وسیله فیزیکدان بریتانیایی، جیمز کلارک مکسول توضیح داده شد. اما گوگلیلمو مارکنی[۱] مهندس برق ایتالیایی الاصل آمریکایی این اصول را برای اختراع اولین دستگاه رادیوی بیسیم واقعی جهان در سال ۱۸۹۵ به کار برد. سیستم رادیویی او می‌توانست سیگنالی تا فاصله نزدیک به ۳ کیلومتر ارسال و دریافت کند.
در سال ۱۹۰۱ مارکنی یک وسیله تولید جریان متناوب ساخت که می‌توانست سیگنال‌ها را بسیار دورتر و با پارازیت کمتر بفرستد. حدود دو دهه بعد، این مولد به یک فن‌آوری تجاری تبدیل شد که رادیو را به عنوان اولین رسانه جمعی الکترونیک به دنیا معرفی کرد. در ایالات متحده، اولین پخش رادیویی عمومی برنامه‌ریزی شده منظم از ایستگاه کی‌دی‌کی‌آی در پتسبورگ [ایالت] پنسیلوانیا در سال ۱۹۲۰ صورت گرفت. پس از آن به فاصله کوتاه، ایستگاه‌های دیگری در سراسر آمریکا سر برآوردند و شرکت‌هایی چون شرکت رادیوی آمریکا (آرسی‌آی) و وستینگ‌هاوس، شبکه های رادیویی برای تولید و مشارکت در تولید برنامه راه‌اندازی کردند. در اواسط دهه ۱۹۲۰، رادیو در کنار فیلم، به یک رسانه جمعی پرطرفدار تبدیل شد و در رادیو در زمینه موسیقی، نمایشنامه، تبلیغات و کلاً ارتباطات کلامی جریان سازی می‌گردد. رادیو در مقایسه با چاپ به افراد بیشتری می‌رسید. نه تنها به این دلیل که بلافاصله فواصل بیشتری را تحت پوشش قرار می‌داد، بلکه به این خاطر که مخاطبان آن الزاماًً مجبور به داشتن سواد چاپی نبودند. بنابرین، برنامه‌ریزی‌های آن بر اساس خواست توده‌ها انجام می‌گرفت. در نتیجه، رادیو فرهنگ پاپ– فرهنگی که برای همه بود نه فقط «ادیبان» و «صاحب‌نظران» – را به وجود آورد. بنابرین، رادیو کهکشان الکترونیک را ایجاد کرد. کهکشانی که در آن به طور فزاینده شکل استانداردی از حواس‌پرتی، برای استفاده تقریباً هر کسی به وجود آمد. زیرا گیرنده‌های رادیو ارزان‌تر و تهیه آن ها برای توده‌ها امکان‌پذیرتر شد.
پیشرفت رادیو تاثیر چشمگیری در افزایش اطلاعات و آگاهی های مردم بالاخص روستائیان در سراسر جهان برجا گذاشته است. اطلاعات سریع، به موقع و دقیق یک عنصر ضروری برای مبارزه با شایعات یا کاهش امکان بروز خشونت است. رادیو بعلت حجم کم، داشتن نیروی اقناع و نفوذ فراوان، نیروی مزیتی و غافلگیر کننده، دامنه انتشار وسیع و قابل استفاده بودن آسان در فرایند توسعه می‌تواند نقش ارزنده ای داشته باشد اگر چه معایبی نیز دارد.
به کار گیری رادیو در ایران با افتتاح نخستین فرستنده‌های بیسیم موج بلند تهران با قدرت ۲۰ کیلو وات و طول دکل ۱۲۰ متر ، در ساعت ۳ بعدازظهر روز ششم اردیبهشت ماه سال ۱۳۰۵ در تهران آغاز شد. پیش از این، مدرسه بیسیم قشون کل در وزارت جنگ، به تعلیم نیروی متخصص جهت کار با این گونه ایستگاه ها روی آورده بود و با ایجاد فرستنده‌های طول موج کوتاه ، گروهی از کارکنان این مدرسه به فرانسه اعزام شدند تا دوره های تخصیص‌تر را ببینند. به دنبال تصویب اساسنامه سازمان پرورش افکار در پانزدهم دی ماه ۱۳۱۷ شمسی ، کمیسیون رادیو ساخت دو دستگاه فرستنده موج کوتاه به قدرت ۲ و ۲۰ کیلو وات را به شرکت استاندارد انگلستان سفارش داد. کار نصب و راه‌اندازی فرستنده در اواخر سال ۱۳۱۸ صورت گرفت . پس از نصب دستگاه فرستنده و آماده سازی یک استودیوی موقت در عمارت بیسیم ، سرانجام رادیو تهران در چهارم اردیبهشت ماه ۱۳۱۹ افتتاح شد(محسنیان راد،۱۳۸۷).
به طور کلی سه دوره مختلف را برای رادیو می‌توان مشخص کرد:
دوره اول، رادیو در اختیار افراد معدود که توان خرید دستگاه گیرنده را داشتند و نیز مکان‌های مشخصی همچون کافه‌ها و قهوه خانه ها بود همچنین استفاده و گوش دادن به رادیو معمولاً دسته جمعی بود در این دوره تبلیغات سیاسی بیشتر بر رادیو حکمفرما بود.
در دوره دوم، تعداد دستگاه های رادیو به واسطه اختراع ترانزیستور افزایش یافت و حجم آن بسیار کوچک شد به گونه‌ای که قابلیت حمل و نقل در مکان‌های مختلف را داشت و قیمت آن بسیار ارزان شد. در این دوره استفاده از رادیو همه‌گیر و خصوصی شد و تبلیغات تجاری به رادیو راه یافت.
در دوره سوم، دیجیتالی شدن رادیو (افزایش بیشمار فرستنده های پخش رادیو)و همگرایی و تطابق آن با سایر رسانه ها از جمله (گوش دادن به رادیو از طریق گوشی همراه، کامپیوتر شخصی و تلویزیون دیجیتالی امکان پذیر است) رادیوهای اینترنتی است. به طور کلی در این دوره امکان انتخاب و گزینش برنامه های رادیو به واسطه تعاملی بودن آن زیاد شده است و امکانات چندگانه پخش صدای آن فرصت‌های زیادی را پیش روی شنوندگان و آگهی‌دهندگان گذاشته است. رادیوهای دوره سوم رسانه‌ای چندبعدی هستند.
“
